Οι ειδικοί μιλούν στο TheOpinion: «Δεν θα μιλούσαμε καν για ανθρώπινο λάθος, εάν λειτουργούσαν τα συστήματα ασφαλείας»

Οργή και αγανάκτηση μετά το τραγικό πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, οργή και αγανάκτηση για όλα όσα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν όλα αυτά τα χρόνια στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας.

Οργή και αγανάκτηση για συστήματα ασφαλείας που δεν δούλευαν, για έργα ελέγχου που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, για το γεγονός ότι για μια ακόμη φορά ήρθε μια τραγωδία για να μετράμε ευθύνες, για να βρίσκουμε τα κενά, για να μιλάμε όλοι για αδράνεια ετών.

Το ανθρώπινο λάθος είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, δεν ήταν όμως ο μοναδικός παράγοντας που οδήγησε στην τραγωδία. Άλλωστε, το 2023, όταν υπάρχει περίπτωση ανθρώπινου λάθους, υπάρχει και η τεχνολογία για να προειδοποιήσει. Τεχνολογία, αυτονόητη, που όμως, προφανώς απουσίαζε από το σιδηροδρομικό μας δίκτυο.

«Τα λέγαμε, διαμαρτυρόμασταν, αλλά προφανώς δεν εισακουστήκαμε. Και τώρα πληρώνουμε τον λογαριασμό. Έναν λογαριασμό με τουλάχιστον 46 νεκρούς», τονίζουν μιλώντας στο TheOpinion σιδηροδρομικοί που «ξέρουν από μέσα» το τι γίνεται και κυρίως το τι δεν γίνεται στο δίκτυο.

Αλέξανδρος Τζαμπαζλής, Γενικός Γραμματέας Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών

«Το 2000 παραγγέλθηκαν συστήματα που έπρεπε να έχουν τα τρένα και οι σιδηροδρομικές μας γραμμές, ενόψει της Ολυμπιάδας, αυτά δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ. Τώρα πλέον είναι ξεπερασμένα. Θα έπρεπε αν έχουμε ήδη φωτοσήμανση, θα έπρεπε να υπάρχει σύστημα τηλεδιοίκησης, ώστε αν δυο τρένα βρεθούν στην ίδια γραμμή, κάτι να “χτυπήσει”.

Όταν στην Εγνατία ένα φανάρι είναι κόκκινο, σταματάς. Όταν υπάρχει τροχονόμος και σου κάνει νόημα να περάσεις, περνάς ακόμη κι αν το φανάρι είναι κόκκινο. Σε μας οι σταθμάρχες ελέγχουν την κίνηση. Αλλά, ακόμη κι ο σταθμάρχης έκανε λάθος, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, τότε τι υπάρχει για να προειδοποιήσει για αυτό το λάθος; Ποιο σύστημα ασφαλείας;

Όλα όσα λένε για εργολαβίες για ανάταξη του δικτύου, ότι είναι σε εξέλιξη είναι παραμύθια.  Στη Γαλλία με πλήρες σιδηροδρομικό δίκτυο και 7,5 δισ. ευρώ έκαναν ανάταξη δικτύου σε 4 χρόνια. Στην Ελλάδα, που δεν έχουμε σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά μια γραμμή από Αθήνα – Θεσσαλονίκη, δώσαμε 20 δισ. ευρώ τα τελευταία 24 χρόνια και δεν έχουμε ακόμη ανάταξη γραμμής. Στη Γαλλία έχουν εξαιρετικό δίκτυο. Στην Ελλάδα έχουμε εξαιρετικούς εργολάβους.

Όσον αφορά την πολιτική ηγεσία, μέχρι το 2022 θα σας πω ότι χρήματα δεν υπήρχαν, ούτε για να κάνουμε συντήρηση στο δίκτυο, πόσω μάλλον για τηλεδιοίκηση. Φέτος για πρώτη φορά μας είπαν για 30 εκατ. ευρώ, για τηλεδιοίκηση σε κάποιο τμήμα του δικτύου και ήταν αυτό που θα παρουσίαζε ο πρωθυπουργός που ήταν προγραμματισμένο να έρθει στη Θεσσαλονίκη, τη μέρα που έγινε το δυστύχημα.

Όσο για το τι κάναμε εμείς οι σιδηροδρομικοί: Τον Οκτώβριο του 2022 έχει στείλει το Σωματείο των Μηχανοδηγών εξώδικο τόσο στην πολιτική ηγεσία, όσο και στις διοικήσεις των εταιριών, αλλά και στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, όπου αναλύονται με λεπτομέρεια οι παθογένειες, δίνοντας έμφαση στην τηλεδιοίκηση, προειδοποιώντας ότι είναι θέμα χρόνου να γίνει δυστύχημα. Απεργίες δεν μας επιτρεπόταν να κάνουμε, λόγω του νόμου Χατζηδάκη. Είναι ο ίδιος υπουργός που το 2019 με tweet του έγραφε ότι ο ΟΣΕ ήταν η πιο προβληματική εταιρία στην Ευρώπη και εμείς (σ.σ. η κυβέρνηση) φροντίσαμε να την εξυγιάνουμε. Άραγε, αναρωτιέμαι, αυτή η εξυγίανση αφορούσε και θέματα ασφάλειας; Δεν ξέρω, αναρωτιέμαι…»

 Κωνσταντίνος Γενιδούνιας, Πρόεδρος Μηχανοδηγών ΟΣΕ

«Τα λέγαμε, προειδοποιούσαμε, είχαμε στείλει εξώδικα. Σήμερα θρηνούμε νεκρούς και αναζητούμε ευθύνες. Ποια συστήματα ασφαλείας και ποια φωτοσήμανση; Το λέω και το ξαναλέω. Δεν λειτουργεί τίποτα. Γίνονται όλα με ανθρώπινο παράγοντα, χειροκίνητα. Ούτε ενδείξεις λειτουργούν, ούτε φωτοσήματα, ούτε έλεγχος της κυκλοφορίας. Αν όλα αυτά λειτουργούσαν, τότε δεν θα συζητούσαμε σήμερα»

Νίκος Κιουτσούκης, Γενικός Γραμματέας της ΓΣΕΕ, εκλεγμένος αντιπρόσωπος στην ΓΣΕΕ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών

«Δεν θα μιλούσαμε καν για τραγωδία, δεν θα συζητούσαμε καν για ανθρώπινο λάθος, εάν λειτουργούσαν εκείνα τα συστήματα ασφαλείας που θα έπρεπε να λειτουργούν. Είναι τεράστια η πολιτική ευθύνη αυτών που διαχειρίστηκαν την τύχη του Σιδηροδρόμου διαχρονικά και από όλες τις κυβερνήσεις. Εδώ, ακόμη και υπουργοί της ίδιας κυβέρνησης, είχαν άλλες πολιτικές. Άλλος φρόντισε να ιδιωτικοποιήσει, άλλος να απολύσει 2000 σιδηρoδρομικούς. Ο κ. Καραμανλής πήρε μια πολιτική ευθύνη και παραιτήθηκε. Τι θα πουν οι προηγούμενοι υπουργοί; Τι έχουν να πουν; Όλοι όμως κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα σήμερα “μετρά” δεκάδες νεκρούς»

Ανδρέας Στοϊμενίδης, αρμόδιος στη ΓΣΕΕ για θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για Ασφάλεια στην Εργασία

«Δυστυχώς, από την άποψη της ασφάλειας στην εργασία και χωρίς να έχουμε ακόμη τον τελικό απολογισμό, μπορούμε να μιλάμε ήδη για κορύφωση των θανάτων στην εργασία. Σύμφωνα με πληροφορίες από την ΕΡΤ, 9 εργαζόμενοι του ΟΣΕ έχουν ήδη σκοτωθεί, ενώ δεν γνωρίζουμε ακόμη τι έγινε με τα παιδιά που δούλευαν στο κυλικείο της αμαξοστοιχίας, στην καθαριότητα κτλ. Επίσης, δεν θα μετρήσουμε ποτέ και τους εργαζόμενους που χρησιμοποίησαν το συγκεκριμένο τρένο για να μεταφερθούν προς και από την εργασία τους.

Όπως και στην υγεία και στην ασφάλεια στην εργασία λέμε ότι όλα τα δυστυχήματα δεν είναι αποσπασματικά, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για την κορυφή μιας πυραμίδας. Δυστυχώς, η πυραμίδα λειτούργησε και σε αυτή την περίπτωση, με κόκκινα καμπανάκια και συναγερμούς να έχουν χτυπήσει στο παρελθόν. Χτύπησαν από τις συνδικαλιστικές ενώσεις που έστελναν επιστολές και προχωρούσαν σε απεργίες, από παραιτήσεις μηχανικών που μετείχαν σε επιτροπές έργων που δεν προχωρούσαν, αλλά και από προσφυγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος της χώρας μας στις 15 Φεβρουαρίου για θέματα λειτουργίας του σιδηροδρόμου. Όλα αυτά τα θέματα, αυτά τα “καμπανάκια” που χτυπούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα, δεν αναδείχτηκαν επαρκώς ούτε από τα ΜΜΕ που τώρα ασχολούνται με το θέμα.

Δεν υπήρχε στο σιδηροδρομικό δίκτυο σύστημα τηλεδιοίκησης – τηλεματική, δεν υπήρχε η τεχνολογία που θα απέτρεπε μια κακή ενέργεια ενός υπαλλήλου. Δεν μπορεί σε μία ενέργεια ενός υπαλλήλου να φορτώμουμε την ιστορία των λαθών της διοίκησης του κράτους, το οποίο σαφώς θέλει να μειώσει τις πολιτικές ευθύνες που υπάρχουν. Προσωπικά ποτέ δεν θα επέτρεπα σε έναν κομβικό σταθμό όπως αυτός της Λάρισας, να υπάρχει μόνο ένας σταθμάρχης. Ένα σύστημα, όπως ο σιδηρόδρομος, που είναι υπεύθυνο να μετακινήσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων, δεν μπορεί να εξαρτάται από ένα άτομο, αλλά από ομάδα ατόμων, μαζί με τεχνολογικές ασφαλιστικές δικλείδες. Όταν αυτά δεν υπάρχουν, δεν μπορεί να μιλάμε για ευθύνη μιας ενέργειας ενός υπαλλήλου.

Προσωπικά, έχω συγκλονιστεί από τα μηνύματα συμπαράστασης που λαμβάνω από Ευρωπαίους συναδέλφους μου στους τομείς της Ασφάλειας στην Εργασία, αλλά θα ήθελα να προσθέσω και ένα προσωπικό βίωμα: Τη μέρα που έγινε το δυστύχημα, είχα πάρει το τρένο από Θεσσαλονίκη για Αθήνα και έφτασα στον σταθμό με 10 λεπτά καθυστέρηση. Εκείνη την ώρα, ξεκινούσε η μοιραία επιβατική αμαξοστοιχία και θυμάμαι πως κατά την αποβίβασή μου, έβλεπα παρέες παιδιών, νέων παιδιών, να τρέχουν γελώντας για να προλάβουν το τρένο να μη φύγει. Έρχεται στο μυαλό μου αυτή η εικόνα και σκέφτομαι πως αυτά τα παιδιά έτρεχαν τελικά να προλάβουν την κακιά στιγμή».

«Προφητική» απεργία

Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι πριν από περίπου έναν χρόνο, στις 15 Μαρτίου του 2022, το Σωματείο Μηχανοδηγών είχε προχωρήσει σε απεργία για τα «αυτονόητα», όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν στη σχετική αφίσα.

«Αντιστεκόμαστε στην εγκατάλειψη και στην απαξίωση των σιδηροδρόμων. Διεκδικούμε τα αυτονόητα: Σύγχρονη και ασφαλή υποδομή, επενδύσεις αναβάθμισης του τροχαίου υλικού», έγραφαν χαρακτηριστικά.