Νοσοκομεία στη Θεσσαλονίκη: Φτιάχτηκαν είτε από ευεργέτες είτε από τις… οθωμανικές αρχές!

Ουδέν νεώτερον για το παιδιατρικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, δύο μήνες μετά την ακύρωση του σχετικού διαγωνισμού από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), που ανέλαβε τη μεγάλη δωρεά για την κατασκευή του.

Προς το παρόν, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος τηρεί σιγήν ιχθύος. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να… ζητήσει τα ρέστα από έναν δωρητή, από ένα ίδρυμα που εντοπίζει ένα τεράστιο κενό στον τομέα της παιδιατρικής περίθαλψης στη χώρα και κάνει κινήσεις για να το καλύψει με δικά του έξοδα!

Αλλά ούτε κι ο πρωθυπουργός, που επισκέφτηκε στις 10 Απριλίου συμβολικά τη Δυτική Θεσσαλονίκη, ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός όταν αναφέρθηκε στο θέμα. «Το Παιδιατρικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης θα γίνει κανονικά. Θα λυθούν όλες οι εκκρεμότητες» αρκέστηκε να πει ο κ. Μητσοτάκης, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες για τις επόμενες κινήσεις, πόσω μάλλον για συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα που να αφορούν το έργο το οποίο έχει ανάγκη όλη η Βόρεια Ελλάδα.

Υπενθυμίζεται ότι σήμερα υπάρχει τεράστια έλλειψη σε κλίνες εντατικής για παιδιά. Συγκεκριμένα, υπάρχουν μόλις… οκτώ για όλη τη Βόρεια Ελλάδα στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης.

«Η ακύρωση του διαγωνισμού ήταν μια εξέλιξη πολύ λυπηρή για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και για όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Η περιοχή έχει άμεση ανάγκη το Παιδιατρικό Νοσοκομείο και για απλές κλίνες νοσηλείας παίδων, αλλά κυρίως για κλίνες Εντατικής Παίδων. Ελπίζουμε και ευχόμαστε αυτή να είναι μια παροδική και μικρή καθυστέρηση για το έργο, το οποίο έχει ανάγκη η περιοχή της Βόρειας Ελλάδας», τονίζει στο TheOpinion ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νίκος Νίτσας.

Αναδρομή στην ιστορία

Με αφορμή πάντως την περίπτωση του Παιδιατρικού της Θεσσαλονίκης και με τη βοήθεια του κ. Νίτσα, το TheOpinion έκανε μια αναδρομή στην ιστορία των νοσοκομείων της πόλης.

Όπως μάς εξηγεί ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, «αν διαβάσετε την ιστορία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων στην πόλη, θα διαπιστώσετε ότι είτε είναι… κληρονομιά από την… οθωμανική εποχή είτε έχουν ανεγερθεί από δωρεές».

Πράγματι. Όπως καταδεικνύει η εξαιρετική, λεπτομερέστατη έκδοση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης «Τα Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, παρελθόν, παρόν και μέλλον» των γιατρών Θωμά Γερασιμίδη και Χρήστου Παπανικολάου, κανένα νοσοκομείο της πόλης που απευθύνεται στο ευρύ κοινό δεν ανεγέρθηκε με χρήματα του ελληνικού κράτους!

 

Το Θεαγένειο

«Το Θεαγένειο ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Θεαγένους Χαρίση, ο οποίος με τη διαθήκη του προσέφερε χρήματα για την ανοικοδόμησή του», διαβάζουμε στην έκδοση. Αρχικά χρηματοδότησε με 75.000 φράγκα την ανοικοδόμηση του νοσοκομείου «Ελληνικό» και την προικοδότησή του με άλλα 25.000 φράγκα. Το κτήριο βρισκόταν τότε σε άθλια κατάσταση στη συμβολή των οδών Μητροπόλεως με Βογατσικού, κάηκε όμως αργότερα στην πυρκαγιά του 1890. Ωστόσο, με τη συνδρομή και πάλι «μεγάλων ευεργετών αλλά και με τις αποζημιώσεις των ασφαλιστικών εταιριών, σχεδόν αμέσως το 1891-2 αρχίζει να κτίζεται με σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ, το νέο νοσοκομείο, στη σημερινή του θέση».

Το ανενεργό Λοιμωδών

Το παλιό «Λοιμωδών», που σήμερα δεν λειτουργεί, είναι γνωστό ως Ιταλικό νοσοκομείο, και δημιουργήθηκε για την πολυπληθέστερη προς το τέλος του 19ου αιώνα ευρωπαϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, την ιταλική. Κτίστηκε με εράνους και δωρεές αλλά κυρίως με την οικονομική ενίσχυση από την ιταλική κυβέρνηση, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πιέρο Αριγκόνι, το 1893 με 1894.

Πάντως, «μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να διευκρινίζει το ιδιοκτησιακό του καθεστώς», τονίζουν οι Θωμάς Γερασιμίδης και Χρήστος Παπανικολάου και προσθέτουν: «προσπάθεια εξαγοράς του που έγινε από το Ελληνικό Δημόσιο το 1950 απέτυχε. Ούτε η ελληνική, ούτε η ιταλική πλευρά έχουν καταθέσει στο κτηματολόγιο ή στο υποθηκοφυλακείο έγγραφα που να πιστοποιούν τον ιδιοκτήτη του νοσοκομείου». Μάλιστα από το 1957 καταβάλλεται συμβολικό μηνιαίο ενοίκιο 75 ευρώ στο ιταλικό κράτος, μέσω της ιταλικής πρεσβείας στην Αθήνα.

Το «Άγιος Δημήτριος»

Με το όνομα νοσοκομείο Χαμιδιέ αρχικά, Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης αργότερα, το «Άγιος Δημήτριος» ξεκίνησε να χτίζεται το 1902-1903 μεταξύ του νεκροταφείου της Ευαγγελίστριας και του Αγιάσματος του Αγίου Παύλου, με πρωτοβουλία του Οθωμανού δημάρχου Χουλουσή Μπέη και εγκαινιάστηκε το 1904.

«Μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1912, περιήλθε στον Δήμο Θεσσαλονίκης και λειτούργησε ως Δημοτικό Νοσοκομείο, ενώ καταγράφηκε στο δημοτικό κτηματολόγιο σαν ιδιοκτησία του, λόγω χρησικτησίας», διαβάζουμε στην έκδοση. Το 1971 το Δημοτικό Συμβούλιο το παραχώρησε στο Ελληνικό Δημόσιο κατά πλήρη κυριότητα και μετονομάστηκε σε «Άγιος Δημήτριος».

Το «Άγιος Παύλος»

Ούτε το κτήριο όπου στεγάζεται το «Άγιος Παύλος» κτίστηκε με έξοδα του Ελληνικού Δημοσίου. Το κτήριο περιήλθε στο κράτος από κατάσχεση, λόγω χρεών. Πρόκειται για το πρώτο από τα νοσοκομεία ΙΚΑ της Θεσσαλονίκης που δημιουργήθηκε και εγκαταστάθηκε το 1967 στο νεόδμητο τότε κτήριο της ιστορικής παλαιάς Ιδιωτικής Σχολής Κωνσταντινίδη, που κατασχέθηκε λόγω χρεών.

 

Το «Ιπποκράτειο»

Το 1904 άρχισε η ανέγερση του Ιπποκρατείου νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και τέθηκε σε λειτουργία το 1908. Ονομάστηκε και Χιρς, καθώς κτίστηκε κυρίως με χρήματα του Βαρώνου Μωρίς Χιρς για την Εβραϊκή κοινότητα της πόλης. Το νοσοκομείο πούλησε η Ισραηλιτική Κοινότητα στο Ελληνικό Δημόσιο το 1951.

Το «Γεννηματάς»

Σύμφωνα πάντα με την έκδοση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και το κτήριο του «Γεννηματάς» οικοδομήθηκε για να στεγάσει την Οθωμανική Σχολή της Έφιππης Χωροφυλακής, ενώ μετά την απελευθέρωση στέγασε αρχικά την έδρα της Ελληνικής Χωροφυλακής και στη συνέχεια το νοσοκομείο.

Το «Παπανικολάου»

Το νοσοκομείο «Παπανικολάου» αποτελεί ιστορική συνέχεια του πρώην Σανατορίου Ασβεστοχωρίου (παλαιότερα Άσυλο Φυματιώντων Ασβεστοχωρίου) που εγκαταστάθηκε στα αυτοσχέδια αναρρωτήρια, τα οποία είχαν κατασκευάσει οι συμμαχικές δυνάμεις στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Κατά μία εκδοχή μετά την αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων, η ελληνική κυβέρνηση αγόρασε τα αναρρωτήρια αυτά, αλλά σύμφωνα με άλλη εκδοχή, τα νοσοκομειακά παραπήγματα των συμμάχων είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια προστέθηκαν και οι λεγόμενοι Γερμανικοί Οικίσκοι που είχε παραχωρήσει η γερμανική κυβέρνηση στην Ελλάδα το 1923 ως μέρος αποζημίωσης που επρόκειτο να καταβληθεί για το 1924-1925, ενώ το 1927 και το Ταμείο Ασφαλίσεως Καπνεργατών (επαγγελματίες που έπασχαν συχνά από φυματίωση) ανέγειρε οικίσκο με 40 κλίνες. Ανάλογα έπραξε και ο Δήμος Θεσσαλονίκης το 1928 με 80 κλίνες αλλά και ο Αντιφυματικός Σύνδεσμος. Από δωρητές (για το Παιδικό κτήριο) αλλά και με χρήματα από το Σχέδιο Μάρσαλ (η λεγόμενη νέα πτέρυγα) χτίστηκαν επίσης κάποια κτήρια του Παπανικολάου.

Το ΑΧΕΠΑ

Μετά το τέλος του πολέμου, η Ελληνοαμερικανική Κοινότητα προσπαθεί να βοηθήσει την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό η AHEPA, που ιδρύεται ως αδελφότητα το 1922 στην Ατλάντα των ΗΠΑ, αποφασίζει το 1945 να ιδρύσει νοσοκομείο που τελικά γίνεται  στη Θεσσαλονίκη, κατόπιν της επιμονής του καθηγητή Μ. Σιγάλα και όχι στην Αθήνα, όπως προσπάθησαν πολλοί.

Το «Παπαγεωργίου»

Το νεότερο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, το «Παπαγεωργίου» που λειτούργησε το 2000, αποτελεί δωρεά του ιδρύματος Παπαγεωργίου και συγκεκριμένα των αδελφών Λεωνίδα και Νικόλαου Παπαγεωργίου από τη Σιάτιστα Κοζάνης.