Λήμνος: Εναλλαγές τοπίων, πολιτισμός, γαστρονομία

Η Λήμνος στο Βορειοανατολικό Αιγαίο είναι ένα νησί που συναρπάζει με τις εναλλαγές των τοπίων της, τις ήπιες παραλίες της με τα ρηχά νερά, τα χωριά της, τη γαστρονομία της, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία της. Μάλιστα, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί στο νησί ένα πρόγραμμα έργων πολιτισμού ύψους 17,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου ([email protected])

Η Λήμνος είναι το 8^ο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας με έκταση 476 τ.χλμ. ενώ το μήκος των ακτών της φτάνει τα 260 χλμ.

Ηφαιστειακά τοπία, κάστρα και λιμανάκια, πεδιάδες και αμμοθίνες, ιαματικές πηγές, σπηλιές και καταρράκτες, γραφικά χωριά, εκκλησιές και μουσεία, πολιτισμός και ιστορία, αρχαιολογικοί χώροι, ιερά και ρωμαϊκά θέατρα. Η Λήμνος με περισσότερους από 40 οικισμούς, στην οποία αξίζει να της αφιερώσετε χρόνο!

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία είναι το νησί του θεού Ήφαιστου, η δε πρωτεύουσά της, η Μύρινα, – και κύριο λιμάνι- πήρε το όνομά της από τη σύζυγο του πρώτου βασιλιά του νησιού, του Θόαντα.

Η Μύρινα, χτισμένη στη θέση της αρχαίας ομώνυμης αρχαίας πόλης, κοσμείται από το βυζαντινό της κάστρο με την πανοραμική θέα και τα ελάφια. Διαθέτει αξιόλογη τουριστική υποδομή με πλήθος από καφέ και ταβερνούλες, μαγαζάκια με τοπικά προϊόντα, ξενοδοχεία κλπ.

Χωρίζεται σε δυο μέρη, στον Γιαλό της Νέας Μαδύτου (ή Τουρκικό Γιαλό) και τον Ρωμαίικο Γιαλό. Και οι δυο τοποθεσίες πήραν τα ονόματά τους από τους αντίστοιχους πληθυσμούς που κατοικούσαν κατά τους οθωμανικούς χρόνους.

Στο Γιαλό της Νέας Μαδύτου, αξίζει να επισκεφτείτε το πολύ ενδιαφέρον και ξεχωριστό μουσείο Παιδικού Παιχνιδιού & Βιβλίου με τη συλλογή του αρχαιολόγου, ερευνητή και συγγραφέα Χρήστου Μπουλώτη με καταγωγή από τη Μύρινα. Μια συλλογή με περισσότερα από 1.000 παιχνίδια (τηλ. 22540 29636).

Στο Ρωμαίικο Γιαλό να πάτε και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε διώροφο νεοκλασικό κτίριο και παρουσιάζει την ιστορία του νησιού από την Προϊστορία έως το Βυζάντιο. Εκτίθενται ευρήματα σχεδόν από όλους τους αρχαιολογικούς τόπους του νησιού (Πολιόχνη, Καβείρια, Ηφαιστεία, ιερό της Αρτέμιδος, Μύρινα).

Μάλιστα, πρόσφατα παραδόθηκε και πάλι στο κοινό, έπειτα από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που παρέμεινε κλειστό λόγω ζημιών από το σεισμό του 2014 (τηλ. 22540 22990).

Παραλίες

Με 260 χλμ. ακτογραμμής, αμμώδεις παραλίες συνήθως με ρηχά νερά, κολπίσκους και χερσονήσους, το σίγουρο είναι ότι στη Λήμνο έχετε πολλές επιλογές για να κολυμπήσετε.

Πέντε παραλίες είναι βραβευμένες με τη Γαλάζια Σημαία – Άγιος Ιωάννης Κάσπακας, Εβγάτης – Ζεματάς, Θάνος, Πλατύ, Ρηχά Νερά-, δίχως βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι και οι υπόλοιπες δεν ξεχωρίζουν για τα πεντακάθαρα νερά τους.

Η παραλία της Νέας Μαδύτου μέσα στη Μύρινα, ο Ρωμαίικος Γιαλός στη σκιά του Κάστρου, τα Ρηχά Νερά δίπλα στον Ρωμαίικο, ο Άγιος Ιωάννης επίνειο του χωριού Κάσπακα, νότια της Μύρινας Πλατύ, Θάνος, Εβγάτης – Ζεματάς μεταξύ των οικισμών Θάνος και Κοντιάς, Διαπόρι, Γομάτι βόρεια, Κότσινας, Άγιος Στέφανος κοντά στο λιμανάκι της Πλάκας βορειοανατολικά, Μεγάλο και Μικρό Φαναράκι στον Μούδρο, Χαβούλη επίσης στον Μούδρο, Μακρύς Γιαλός στην Πολιόχνη, Λουρί μετά τη Σκανδάλη νότια κλπ.

Βεβαίως, η παραλία Κέρος η οποία βρίσκεται στην καρδιά ενός προστατευόμενου οικοσυστήματος Natura 2000, σ’ έναν κόλπο μήκους 3 χλμ. με ρηχά νερά και είναι η αγαπημένη για τους λάτρεις του windsurfing και kitesurfing.

Γαστρονομία

Η τοπική κουζίνα της Λήμνου διατηρεί την παράδοσή της και αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τα τοπικά προϊόντα. Φρέσκα ψάρια και αστακοί κυριαρχούν στην κουζίνα της Λήμνου, αλλά και τα κρεατικά.

Να δοκιμάσετε κόκορα κοκκινιστό με φλομάρια (ντόπια ζυμαρικά), αρνάκι καπασκινό (με ρύζι και φρέσκο τυρί), ψευτοπετ’νό (φλωμάρια λαδερά με σάλτσα), κατμέρια (τηγανίτες με μέλι), κολοκύθια με αυγά, μποχτσαδέλια (πουγγάκια με τυρί), κλίκια (ντόπια τυρόπιτα), γαλατόπιτα.

Να γευτείτε τα ντόπια τυριά όπως το καλαθάκι Λήμνου προϊόν ΠΟΠ, το μελίχλωρο (ή μελίπαστο), το κασκαβάλι, τη φέτα κ.ά. Φάβα που στο νησί ονομάζεται άφκος, ασπρομύτικα φασόλια, κρασί με τις τοπικές ποικιλίες λευκή Μοσχάτο Αλεξανδρείας που δίνει κρασιά ΠΟΠ, την ερυθρή Λημνιό (ή Καλαμπάκι) που θεωρείται η αρχαιότερη ελληνική ποικιλία (η πλειοψηφία των αμπελώνων βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου), ούζο Λήμνου κλπ.

Από γλυκά είναι τα φημισμένα βενιζελικά (φοντάν σοκολάτας με γλάσο βανίλιας) ντόπια γλυκίσματα που εμπνεύστηκαν οι Λημνιές νοικοκυρές για να προσφέρουν το 1912 στον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, όταν αυτός επισκέφθηκε τη Λήμνο μετά την απελευθέρωσή της.

Λουκούμια, χαλβάς Λήμνου, αμυγδαλωτά, σασμάδες (με τραγανό φύλλο και σουσάμι), γλυκά του κουταλιού (άγριο σύκο, ντοματάκι, κολοκύθι κλπ.), συκοπαγίδες (αποξηραμένα σύκα), θυμαρίσιο μέλι, άγρια χόρτα και βότανα, παξιμάδια, ψωμί από σιτάρι ‘μαυραγάνι’ συμπεριλαμβάνονται στις γεύσεις που αξίζει να δοκιμάσετε.

Και ακόμη

-Στα αξιοθέατα της Λήμνου, σημειώστε, τις αμμοθίνες (παχιές αμμουδιές όπως τις λένε οι ντόπιοι) βόρεια κοντά στο χωριό Κατάλακκο, το γεωλογικό φαινόμενο με τα πετρώματα στο Φαλακρό (ή Φαρακλό) βόρεια πάνω από το Προπούλι, τους υγρότοπους ανατολικά του νησιού Αλυκή – Ασπρόλιμνη – Χορταρόλιμνη σταθμός ανάπαυσης πολλών μεταναστευτικών πουλιών, τον καταρράκτη του Κάσπακα κοντά στην παραλία του Αγ. Ιωάννη, το σημείο Λημνία Γη μεταξύ των χωριών Ρεπανίδι, Κότσινας και Βάρος, η Ζωοδόχος Πηγή στον Κότσινα με αγίασμα (στον περίβολο και το άγαλμα της Μαρούλας που πρωτοστάτησε στον αγώνα με τους Τούρκους το 1478 κατά την πολιορκία του κάστρου), την Παναγία την Κακαβιώτισσα στην εσοχή βράχου, ο ναός της Ευαγγελίστριας στο Μούδρο, η Γέννηση του Χριστού στο Ρωμανού από τις παλαιότερες εκκλησίες του νησιού, ο Άγιος Γεώργιος στο Ρεπανίδι η παλαιότερη εκκλησία της Λήμνου, οι ιαματικές πηγές στα Θέρμα (6 χλμ. από Μύρινα), το χωριό Βάρος με αναπαλαιωμένα σπίτια που λειτουργούν ως ξενώνες κλπ.

-Τα μουσεία, εκτός από αυτά που αναφέραμε, και το εκκλησιαστικό στη Μύρινα, το λαογραφικό μουσείο Πορτιανού, το Ναυτικής παράδοσης και Σπογγαλιείας στη Νέα Κούταλη, το Κέντρο Ιστορίας και Ναυτικής Παράδοσης Μούδρου, το λαογραφικό μουσείο Μούδρου κ.ά.

-Την Πινακοθήκη Σύγχρονης Βαλκανικής Τέχνης στο χωριό Κοντιά, η οποία περιλαμβάνεται στα έργα αναβάθμισης του Υπουργείου Πολιτισμού με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 300.000 ευρώ. Ο Κοντιάς είναι παραδοσιακός οικισμός που ξεχωρίζει με τα πέτρινα σπίτια του, τα πλακόστρωτα δρομάκια αλλά και τους ανεμόμυλους που έχουν μετατραπεί σε ξενώνες.

-Τα συμμαχικά κοιμητήρια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου στο Μούδρο και στο Πορτιανού. Υπάρχει και το Μουσουλμανικό κοιμητήριο στην χερσόνησο Πούντα.

–Τους αρχαιολογικούς χώρους: το Ιερό των Καβείρων βορειοανατολικά (εκεί υπάρχει και μονοπάτι που οδηγεί στη σπηλιά του Φιλοκτήτη το οποίο πρόσφατα διαμορφώθηκε), το Αρχαίο Θέατρο της Ηφαιστίας (τον επόμενο μήνα ξεκινά το έργο της αναβάθμισης του αρχαιολογικού χώρου), η Πολιόχνη χαρακτηρισμένη ως «η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης» με το περίφημο βουλευτήριο και ένας από τους σημαντικότερους προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαίου, από την 3η χιλιετία π.Χ. Πρόσφατα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη εγκαινίασε τον αποκατεστημένο αρχαιολογικό χώρο της Πολιόχνης, έργο που  περιέλαβε εκτεταμένες παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς του οικισμού.

Πώς θα πάτε

Από Θεσσαλονίκη με πλοίο κάθε Κυριακή και ώρα αναχώρησης στις 16.00 (από Σεπτέμβριο τα δρομολόγια αλλάζουν 7 και 14/9 θα αναχωρήσει στις 19.00 ενώ από 20/9 θα αναχωρεί Σάββατο στις 21/30), και από Καβάλα καθημερινά με το ταξίδι να διαρκεί τέσσερις ώρες.

Υπάρχει και αεροπορική σύνδεση από το αεροδρόμιο «Μακεδονία» και από Αθήνα ενώ ακτοπλοϊκώς εκτός από τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα συνδέεται και με Αλεξανδρούπολη, Λαύριο, Πειραιά.