«Η ψυχική υγεία… πάσχει» – Λίγες και υποστελεχωμένες οι δημόσιες δομές – Οι ειδικοί μιλούν στο TheOpinion

Με αφορμή τα τελευταία επαναλαμβανόμενα περιστατικά μητροκτονιών, αλλά και αυτοκτονιών, το TheOpinion δίνει τον λόγο στους ειδικούς. 

Μία ακόμη μητροκτονία χτες στη Θεσσαλονίκη με έναν 59χρονο με ψυχολογικά προβλήματα που σκότωσε την ηλικιωμένη μητέρα του στο Ξηροχώρι στην περιοχή της Χαλκηδόνας. Λίγο καιρό πριν, στη Νεάπολη, μια ακόμη τραγική δολοφονία 79χρονης μητέρας που “έφυγε” από τα χέρια του 50χρονου γιου της, που επίσης αντιμετώπιζε ψυχολογικά προβλήματα. Στο ενδιάμεσο διάστημα, “45χρονος έβαλε τέλος στη ζωή του με καραμπίνα, στην αυλή του σπιτιού του”, “αυτοκτονία μάνας – γιου που έπεσαν στη θάλασσα στους Νέους Επιβάτες με το αυτοκίνητό τους”, “26χρονος φοιτητής αυτοκτόνησε…”.

Συμβαίνει κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί; Μήπως η ψυχική μας υγεία βάλλεται από παντού λόγω και των δύσκολων συνθηκών που βιώσαμε συνεχόμενα, τη μία πίσω από την άλλη, την τελευταία (και πλέον) δεκαετία; Οικονομική κρίση, μνημόνια, capital controls, ουρές στις τράπεζες, πανδημία, εγκλεισμός, lock down, μάσκες και αντισηπτικά, ζωή και μάθημα μέσω…web, ενεργειακή κρίση, ρήτρες αναπροσαρμογής, υπογλώσσια για να πάρουμε το θάρρος να ανοίξουμε τον φάκελο με τους λογαριασμούς, ρυθμίσεις επί ρυθμίσεων, αυξήσεις, ανατιμήσεις ακόμη και στα πιο βασικά είδη…

«Αυτοκτονικότητα»

“Περίπου 500 με 530 αυτοκτονίες καταγράφονται κατά μέσο όρο στην Ελλάδα κάθε χρόνο, αριθμός που κυμαίνεται σε αυτόν τον αριθμό κάθε χρονιά, κάποιες λίγο παραπάνω, άλλες χρονιές λίγο παρακάτω. Ωστόσο, αυτό που πραγματικά αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία ήταν αυτό που αποκαλούμε “αυτοκτονικότητα”, οι σκέψεις για αυτοκτονία, οι αυτοκτονικοί ιδεασμοί. Σαφώς, το φαινόμενο αυτό συνδέεται με το πλήγμα που υπέστη η ψυχολογία των πολιτών λόγω της οικονομικής κρίσης αρχικά, της υγειονομικής κρίσης με τους αλλεπάλληλους εγκλεισμούς στη συνέχεια, και λόγω των συνεπειών ή του φόβου των συνεπειών από την πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία”, εξηγεί μιλώντας στο TheOpinion ο πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρίας καθηγητής Ψυχιατρικής στο ΑΠΘ, Βασίλης Μποζίκας.

Αν εξαιρέσει, λοιπόν, κανείς τις πιο βαριές περιπτώσεις με σοβαρές ψυχιατρικές παθήσεις, που καταλήγουν σε ψυχιατρικές κλινικές (ή θα έπρεπε να καταλήγουν σε ψυχιατρικές κλινικές και να παρακολουθούνται στενά από ειδικό γιατρό), σε τι κατάσταση είναι σήμερα οι δημόσιες δομές ψυχικής υγείας στις οποίες μπορούμε να απευθυνθούμε;

Σύμφωνα με τον κ. Μποζίκα, αναπτύχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, αλλά και οι βίαιες συμπεριφορές. Για τον λόγο αυτό αυξήθηκαν τα περιστατικά στις δομές ψυχικής υγείας, οι οποίες όμως δεν μπορούν δυστυχώς να ανταποκρθούν ικανοποιητικά. “Καταρχάς, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι χώροι ψυχιατρικών κλινικών συχνά μετατρέπονταν σε κλινικές για περιστατικά με Covid -19. Αλλά και εκτός αυτού, οι δομές αυτές είναι υποστελεχωμένες. Οι όποιες προσλήψεις έγιναν δεν μπορούν, άλλωστε, να ξεπεράσουν το κύμα των συνταξιοδοτήσεων στις δομές υγείας”, επισημαίνει ο κ. Μποζίκας και προσθέτει: “άλλωστε, και το ποσοστό του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας που προοριίζεται για τις δομές ψυχικής υγείας παραμένει χαμηλό”.

Για παιδιά και εφήβους

Μήπως θα έπρεπε και στον τομέα της ψυχικής υγείας, να δώσουμε έμφαση στην πρόληψη, σε διαγνώσεις των πιθανών προβλημάτων από την παιδική ή και την εφηβική ηλικία; “Σε όλες τις σοβαρές παθήσεις, η πρόληψη, η έγκαιρη αναγνώριση παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο”, τονίζει μιλώντας στο TheOpinion ο ψυχίατρος και καθηγητής τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, Νίκος Ζηλίκης, εξειδικευμένος σε θέματα παιδοψυχιατρικής. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη και οι απόπειρες αυτοκτονίας αν αντιμετωπιστούν σε εφηβική ηλικία, μπορεί να μην επαναληφθούν.

Ωστόσο, και σε αυτόν τον τομέα, δυστυχώς πάσχουμε, αφού σύμφωνα με τον κ. Ζηλίκη, “δεν υπάρχουν αρκετές δομές για παιδιά και εφήβους, ενώ όσες λειτουργούν είναι υποστελεχωμένες, λειτουργούν με τεράστια κενά και ελλείψεις”.

“Η ψυχική υγεία πάσχει γενικώς, ενώ στην Ελλάδα πάσχει ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στα παιδιά και τους εφήβους. Ο ιδιωτικός τομέας καλείται να σηκώσει το βάρος, ο οποίος όμως δεν μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα περιστατικά”, προσθέτει ο κ. Ζηλίκης.