Η Αριστοτέλους συνεχίζεται και μετά την Εγνατία… – Αντιδράσεις για την ανάπλαση που «κόβει» τον άξονα στη μέση (ΦΩΤΟ)

Μια ακόμη συζήτηση άνοιξε στην πόλη, με αφορμή το αίτημα που επισήμως προχωρά ο δήμος Θεσσαλονίκης (μέσω των σχετικών διαδικασιών) προς την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για τη χρηματοδότηση ύψους άνω των 22 εκατ. ευρώ, μέσω ΕΣΠΑ, για την ανάπλαση του άξονα της Αριστοτέλους.

Τι κι αν αντικαταστάθηκαν με προυνους και αριές (τύποι βελανιδιάς) οι υψίκορμοι φοίνικες της αρχικής μελέτης (Βοζάνη, Φανού και συνεργατών) που αναδείχτηκε πρώτη μετά από διαγωνισμό που προκήρυξε η διοίκηση Ζέρβα ; Τι κι αν έγιναν και κάποιες άλλες τροποποιήσεις σε αυτή την αρχική μελέτη; Το όριο της ανάπλασης του άξονα παραμένει η Εγνατία, διαιωνίζονας έτσι – και με αυτόν τον τρόπο – ένα άτυπο, κοινωνικό σύνορο που διαχωρίζει το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης σε δύο περιοχές: την «κάτω από την Εγνατία» και την «πάνω από την Εγνατία».

Διαβάστε επίσης: Πόλη πάνω, πόλη κάτω από την Εγνατία

«Λυπάμαι αφάνταστα για το ότι για μια ακόμη φορά η Εγνατία παίζει τον ρόλο του… τείχους του Βερολίνου και η πόλη χωρίζεται σε βόρεια και νότια, ακόμη και στην Αριστοτέλους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται», τονίζει η πρόεδρος του συλλόγου κατοίκων Αρχαίας Αγοράς, Κάτια Αρναούτογλου. Η ίδια επιμένει, μιλώντας στο TheOpinion, ότι ήταν ανεπίτρεπτο ο διαχωρισμός αυτός να λάβει και με τη… βούλα της δημοτικής αρχής πιο επίσημη μορφή, μέσω του συγκεκριμένου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. «Εκτιμώ ότι οι δημοτικοί μας άρχοντες πρέπει να αμβλύνουν τέτοιους διαχωρισμούς όχι να τους υπερτονίζουν και μάλιστα με αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που ενώ θα μπορούσαν να αποτελούν μια ευκαιρία για μια ενιαία εικόνα όλου του εμβληματικού άξονα της Αριστοτέλους, τελικά γίνονται η σφραγίδα που επιβεβαιώνει αυτόν τον διαχωρισμό…», επισημαίνει.

«Παλαιότερα, από τότε που έγινε αρχικά συζήτηση με την προηγούμενη διοίκηση του δήμου για τον διαγωνισμό, είχαμε απευθυνθεί στους αρμόδιους ρωτώντας γιατί ο διαγωνισμός να φτάνει μέχρι την Εγνατία; Ποιος ο λόγος; Απάντηση δεν πήραμε καμία», εξηγεί η κ. Αρναούτογλου.

«Εδώ και χρόνια, έχουμε δει πολλά σε αυτή την περιοχή γύρω από το άγαλμα Βενιζέλου: ιερόδουλες, εμπορία τσιγάρων κρυμμένων στα φρεάτια, διαπληκτισμούς, επεισόδια, υπαίθριες κατασκηνώσεις αλλοδαπών, εισαγόμενων επαιτών κι όλων των… φυλών του Ισραήλ, που αφόδευαν στην πλατεία, έβαζαν μπουγάδα στη δημόσια βρύση και άπλωναν τα ρούχα στην Παναγία Χαλκέων και το Μπέη Χαμάμ! Τι να πρωτοθυμηθώ; Ακόμη και… εξορκισμούς έχουμε δει στο πρόσφατο παρελθόν», θυμάται η κ. Αρναούτογλου.

«Οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ καλύτερες και οφείλω να το παραδεχτώ και να είμαι δίκαιη. Συνομιλώ με τη δημοτική αρχή, εξέφρασα παράπονα για την επαιτεία και η κατάσταση βελτιώθηκε, ελπίζω να βελτιωθεί περαιτέρω. Ωστόσο, η περιοχή επιδέχεται βελτίωσης και με λύπη διαπιστώνω ότι πλέον η ανάπλαση αυτή θα φτάσει τελικά έως την Εγνατία και δεν υπάρχει γυρισμός. Ζητάμε να μην αφεθεί στην τύχη του αυτό το κομμάτι της πόλης», προσθέτει η πρόεδρος του Συλλόγου Κατοίκων Αρχαίας Αγοράς.

Οι Μαγεμένες και η ανάγκη για τοπική ανασκαφή

Τα ερωτήματα είναι εύλογα κυρίως αν αναλογιστεί κανείς τη συγκέντρωση στην περιοχή αυτή μνημείων που καταδεικνύουν τη διαχρονικότητα της πόλης, τη μακραίωνη ιστορία της, το πολυπολιτισμικό παρελθόν της.

«Είναι, εκτιμώ, αυτονόητο ότι ο άξονας της Αριστοτέλους θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί ενιαία, όπως άλλωστε είχε αντιμετωπιστεί και από τον ίδιο τον πολεοδόμο – αρχιτέκτονα Ερνέστο Εμπράρ, στον οποίο η πόλη χρωστά μέχρι και σήμερα. Ενιαία την είχε αντιμετωπίσει ο σπουδαίος Εμπράρ και είναι κατάφωρη αδικία το ότι χάνεται αυτή η ευκαιρία με την ανάπλαση που σχεδιάζεται», επισημαίνει μιλώντας στο TheOpinion η αρχαιολόγος Τζένη Βελένη. Σύμφωνα μάλιστα με την ίδια, «υπάρχει κι ένα θέμα ανισοτήτων που δημιουργείται».

Όλη η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι… συγκεντρωμένη στο κομμάτι της Αριστοτέλους πάνω από την Εγνατία. Παναγία Χαλκέων, Μπέη Χαμάμ, Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά, Άγιος Δημήτριος. Στο κομμάτι αυτό, περίπου 30 με 40 μέτρα πιο πάνω από το άγαλμα Βενιζέλου και έως την παιδική χαρά, βρίσκονταν οι Μαγεμένες, (σ.σ. γλυπτά της ρωμαϊκής εποχής, γνωστές και ως οι χαμένες Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης).

«Η πολυμορφία της πόλης, τα “στρώματα” της ιστορίας της πρέπει να αντιμετωπιστούν ενιαία στον άξονα της Αριστοτέλους. Η πόλη της Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται σε επίπεδα σε αυτόν τον άξονα. Ένα αυτό του Αγίου Δημητρίου, πιο κάτω αυτό της Αρχαίας Αγοράς, πιο κάτω εκεί όπου ήταν τοποθετημένες οι Μαγεμένες, μεταξύ Φιλίππου και Εγνατίας. Εκτιμώ ότι ακόμη και μια μικρή ανασκαφή θα μπορούσε να γίνει στο σημείο, να φανεί έστω η βάση του μνημείου των Μαγεμένων, σε μια αρχαιολογική αποτύπωση που θα μπορούσε να ενσωματωθεί στις σύγχρονες λειτουργίες της πόλης», προσθέτει η κ. Βελένη.

Ο δήμος και η πλατεία Εμπράρ

«Ο άξονας είναι ένας και φτάνει πράγματι έως την Κασσάνδρου», επισημαίνει από την πλευρά του, μιλώντας στο TheOpinion ο αντιδήμαρχος Τεχνκών Έργων, Πρόδρομος Νικηφορίδης.

Ωστόσο, όπως εξηγεί, η απόφαση για έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την Αριστοτέλους που θα έφτανε ως την Εγνατία ελήφθη από την προηγούμενη διοίκηση Ζέρβα στον δήμο Θεσσαλονίκης. «Όταν εμείς αναλάβαμε, είχε ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, είχε αναδειχτεί η μελέτη βάσει της οποίας θα γίνει η ανάπλαση, ενώ υπήρξε ήδη και η διαβεβαίωση του τότε Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα, ότι το έργο θα χρηματοδοτηθεί. Εάν επιλέγαμε λοιπόν ως νέα διοίκηση να πάμε σε νέα προκήρυξη διαγωνισμού για όλο τον άξονα, η ανάπλαση θα «πάγωνε», όπως και η χρηματοδότηση», προσθέτει ο αντιδήμαρχος. Ο ίδιος έκανε λόγο στις διορθώσεις που ζητήθηκαν επί της αρχικής μελέτης μέχρι την Εγνατία, αλλά και στη δυνατότητα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων του άξονα του ιστορικού κέντρου.

Σε κάθε περίπτωση, στόχος του δήμου είναι στην απόληξη του άξονα της Αριστοτέλους, στο σημείο που συναντάται με την Κασσάνδρου να δημιουργηθεί μια πλατεία που να φέρει το όνομα του Ερνέστου Εμπράρ. «Η πλατεία Ερνέστου Εμπράρ στην κορυφή του άξονα θα μας υπενθυμίσει ότι εδώ ολοκληρώνεται ο Μνημειακός Άξονας της Αριστοτέλους», τονίζει ο αντιδήμαρχος.

Σήμερα στο σημείο αυτό λειτουργεί ένα αδιαμόρφωτο, υπαίθριο πάρκινγκ, το οποίο… ατενίζει τη Θεσσαλονίκη από ψηλά έως τη θάλασσα. Μπροστά του, με κατεύθυνση προς τη θάλασσα, τα χόρτα εντός του αδιαμόρφωτου αρχαιολογικού χώρου στο περιβάλλον του ναού του Αγίου Δημητρίου έχουν γιγαντωθεί, περιμένοντας το έργο για τη διαμόρφωση του χώρου που έχει υποσχεθεί η Λίνα Μενδώνη και το υπουργείο Πολιτισμού.

«Στον χώρο του πάρκινγκ, αυτόν που μπορεί να διαμορφώσει ο δήμος Θεσσαλονίκης, σχεδιάζουμε τη δημιουργία μιας μικρής πλατείας που θα φέρει το όνομα του σπουδαίου Εμπράρ. Μια πλατεία που θα περιλαμβάνει και παιδική χαρά, αλλά και παγκάκια για να ξεκουράζεται ο περιπατητής, ο οποίος ξεκινώντας από τη θάλασσα, θα ανηφορίζει – βλέποντας τα στρώματα της ιστορίας της πόλης – έως το σημείο αυτό. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε», προσθέτει ο κ. Νικηφορίδης.

 

«Ένας χρόνος χαμένος»

Το TheOpinion έθιξε το θέμα στον πρώην δήμαρχο, Κωνσταντίνο Ζέρβα, ο οποίος μάς παρέπεμψε στην ανάρτησή του, τη σχετική με το έργο της ανάπλασης της Αριστοτέλους, αν και στην ανάρτηση δεν γίνεται κάποια αναφορά στους λόγους για τους οποίους το όριο για την ανάπλαση που τέθηκε ήταν η Εγνατία.

Η ανάρτηση του κ. Ζέρβα έχει ως εξής:

«Ενδεικτική της εκδικητικής συμπεριφοράς της Διοίκησης του Δήμου κατά των πεπραγμένων της προηγούμενης Διοίκησης και τελικά σε βάρος της πόλης, είναι η περίπτωση της ανάπλασης της Αριστοτέλους.

Μετά από τριάντα χρόνια απραξίας το έργο δρομολογήθηκε από τη διοίκηση Ζέρβα, η οποία φρόντισε για την εξασφάλιση χρηματοδότησης 1.080.000 ευρώ για τις σχετικές μελέτες από το Υπουργείο Τουρισμού και διεξήγαγε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχε και ο σημερινός Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, χωρίς όμως να επιλεγεί η πρότασή του ανάμεσα στις επικρατέστερες (από ανεξάρτητη επιτροπή ορισμένη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος).

Η διοίκηση Ζέρβα φρόντισε για την ανάθεση των μελετών (προμελέτη-οριστική-εφαρμογής) και επί των ημερών της είχε αρχίσει η διαβούλευση με τις υπηρεσίες που γνωμοδοτούν για να ολοκληρωθεί η μελετητική διαδικασία. Το χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρώνονταν με την κατάθεση φακέλου χρηματοδότησης τον Ιούνιο του 2024.

Με μια σειρά τραγικών χειρισμών η Διοίκηση Αγγελούδη καθυστέρησε τη διαδικασία με παρεμβάσεις στο αντικείμενο της μελέτης, που δεν προβλέπονται από καμία νομοθεσία. Παρεμβάσεις από τον Δήμαρχο και τον Αντιδήμαρχο Τεχνικών Έργων, που δυστυχώς φαίνεται ότι παρέσυρε και τον Δήμαρχο στην αντιδεοντολογική του συμπεριφορά, σε βάρος ενός έργου, για το οποίο η δική του αρχιτεκτονική πρότασή δεν έπεισε.

Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξει αντιπαράθεση με το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων που διαφώνησε με τις παρεμβάσεις Δημάρχου και Αντιδημάρχου. Αποτέλεσμα; Νέα μεγάλη καθυστέρηση στην έγκριση των μελετών και στη στέρηση βασικών στοιχείων του.

Τώρα μαθαίνουμε ότι μέσα στο καλοκαίρι θα ολοκληρωθεί η έγκριση της μελέτης εφαρμογής και η υποβολή φακέλου ένταξης του ΕΣΠΑ.

Ένας χρόνος (τουλάχιστον) χαμένος για το έργο λόγω θεσμικά έωλων παρεμβάσεων της Διοίκησης του Δήμου επί του αντικειμένου των μελετών και των τραγικών χειρισμών της, στη διαδικασία γνωμοδότησης από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Και τελικά άλλη μια αβελτηρία στις πολλές που πλέον επικρατούν στην πόλη μας!».

«Ενιαίος σχεδιασμός της πόλης»

Θέση στο θέμα παίρνει και ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη για όλους», Σπύρος Πέγκας. Μιλώντας στο TheOpinion τονίζει ότι θέση της παράταξής του, η οποία είχε αποτυπωθεί και στο προεκλογικό του πρόγραμμα, είναι η συνεργασία του δήμου με έναν cityplanner, θεσμός που έχει ενεργοποιηθεί σε πόλεις του εξωτερικού.

«Μιλάμε για έναν πολεοδόμο – αρχιτέκτονα, που θα θέσει επί τάπητος τις ανάγκες της πόλης ενιαία, θα προχωρήσει στην αποτύπωση και στην καταγραφή των αναγκών, αλλά και στον ενιαίο σχεδιασμό της πόλης, ώστε να σταματήσει πλέον αυτή η αποσπασματική αντιμετώπιση από τον εκάστοτε αντιδήμαρχο, τον εκάστοτε δήμαρχο», εξηγεί ο κ. Πέγκας.