Εθνικές Εκλογές 2023: Αναλυτικός οδηγός – Πόσους σταυρούς βάζουμε σε Θεσσαλονίκη και Βόρεια Ελλάδα

Εθνικές εκλογές σήμερα Κυριακή 21^η Μαΐου. Η αρχή πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων το 2023 με το TheOpinion να παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό πριν ανοίξουν οι κάλπες. 

Η ψηφοφορία διαρκεί από τις 7:00 το πρωί έως τις 19.00 το απόγευμα. Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος σύμφωνα με την εκλογική νομοθεσία είναι υποχρεωτική. Από την υποχρεωτική άσκηση του εκλογικού δικαιώματος απαλλάσσονται νόμιμα όσοι την ημέρα της ψηφοφορίας θα βρίσκονται στο εξωτερικό και όσοι έχουν υπερβεί το 70ό έτος της ηλικίας τους. Επίσης οι εκλογείς που έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ετεροδημοτών, αλλά δεν κατέστη δυνατή η σύσταση ειδικού εκλογικού τμήματος ετεροδημοτών.

Στην Ελλάδα, δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι όσοι συμπληρώνουν το 17ο έτος της ηλικίας τους κατά το έτος των εκλογών. Άρα για τις Εκλογές του 2023, μπορούν να ψηφίσουν όσοι έχουν γεννηθεί από 1/1/2006 μέχρι και 31/12/2006.

Οι εκλογείς μπορούν να μάθουν πού ψηφίζουν:

• Μέσω της ιστοσελίδας του υπουργείου Εσωτερικών ypes.gr «Μάθε πού Ψηφίζεις»
• Καλώντας στο Τηλεφωνικό Κέντρο της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών και στους αριθμούς 213 136 1500 και 2131313800. Σήμερα Κυριακή 21 Μαΐου το τηλεφωνικό κέντρο θα λειτουργήσει σε 24ωρη βάση.

Αν δεν βρείτε το όνομά σας στους εκλογικούς καταλόγους απευθυνθείτε στο Δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είστε εγγεγραμμένοι, μέχρι και το πέρας της ψηφοφορίας. Αν είστε εγγεγραμμένος στα δημοτολόγια δύο ή περισσοτέρων δήμων, για τις βουλευτικές εκλογές της 21^ης Μαΐου, οφείλετε να ψηφίσετε στο δήμο της νόμιμης εγγραφής σας η οποία εξακριβώνεται κατόπιν επικοινωνίας σας με τους οικείους δήμους. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος θα σας καλέσει να υπογράψετε υπεύθυνη δήλωση ότι γνωρίζετε πως είστε διπλοεγγεγραμμένος και δεν ψηφίσατε ούτε και θα ψηφίσετε αλλού. Αυτές οι δηλώσεις θα συγκεντρωθούν στο Υπουργείο Εσωτερικών και θα διασταυρωθούν. Με αυτήν τη διαδικασία διασφαλίζεται το κύρος των εκλογών. Ας μην ξεχνάμε ότι η διπλοψηφία απαγορεύεται και τιμωρείται αυστηρά.

• Για τους  Έλληνες πολίτες που διαμένουν ή θα βρίσκονται στο εξωτερικό την ημέρα της ψηφοφορίας έχει προβλεφθεί η δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος, υπό την προϋπόθεση ότι είχαν υποβάλει σχετικό αίτημα στην πλατφόρμα του Υπουργείου Εσωτερικών apodimoi.gov.gr έως τις 10 Απριλίου 2023 και έχουν λάβει έγκριση.

• Οι ψηφοφόροι με αναπηρία ψηφίζουν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Επιπλέον προβλέπεται η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας Ατόμων με Αναπηρία (Α.μεΑ.). Στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας για την επιλογή του ψηφοδελτίου, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν: α) ο δικαστικός αντιπρόσωπος και β) τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας του εκλογέα με την απαιτούμενη διακριτικότητα και εχεμύθεια για την τήρηση της μυστικότητας της ψήφου. Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας (οδηγών) ατόμων με αναπηρία.

• Μπορείτε να ψηφίσετε με την αστυνομική ταυτότητα, το διαβατήριό σας, την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Η «κομμένη» ταυτότητα είναι αποδεκτή. Εάν έχουν αλλάξει τα προσωπικά σας στοιχεία (π.χ. μεταβολή επωνύμου λόγω διαζυγίου), θα πρέπει να προσκομίσετε τα σχετικά δικαιολογητικά. Στρατιωτικοί και υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείας χρησιμοποιούν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα. Επίσης,  η αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας του άρθρου 80 του ν.4954/2022 (Α’136), ακολουθώντας τη διαδικασία ταυτοποίησης που προβλέπεται στην κοινή υπουργική απόφαση 4082/2022 (Β’ 3982) και είναι προσβάσιμη μέσω της κυβερνητικής πύλης https://wallet.gov.gr.  Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι εφικτή η τήρηση της ως άνω διαδικασίας, ή η εφαρμογή της προκαλεί καθυστερήσεις στη διαδικασία της ψηφοφορίας, κατά την κρίση του προέδρου της εφορευτικής επιτροπής, η ταυτοποίηση των εκλογέων γίνεται με βάση τα στοιχεία της προηγούμενης παραγράφου.

•  Οι ετεροδημότες εκλογείς ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στον τόπο διαμονής τους, σε ειδικά εκλογικά τμήματα ετεροδημοτών, όπως έχουν καθοριστεί.

Πώς ψηφίζουμε

Οι εκλογείς προσέρχονται στο κατάστημα της ψηφοφορίας και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο. Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας – ένας ή σε ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως ειδικότερα καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή.

Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται με βάση την αστυνομική τους ταυτότητα, είτε σε φυσική, είτε σε ψηφιακή μορφή ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων.

Σε κάθε εκλογέα η εφορευτική επιτροπή δίνει ένα φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων.

Εκλογείς, που από σωματική αδυναμία δεν μπορούν να κάνουν τα πιο πάνω, έχουν το δικαίωμα για το σκοπό αυτό να απευθυνθούν στον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής ή σε μέλος της εφορευτικής επιτροπής, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να τους βοηθήσουν.

Απαγορεύεται στον εκλογέα να ρίξει το ψηφοδέλτιό του στην κάλπη: α) αν αυτό δεν είναι μέσα στο φάκελο με το ειδικό γνώρισμα (διαγώνια διαγράμμιση) ή αν δεν έχει κλειστεί ο φάκελος ή αν ο φάκελος δεν φέρει τη σφραγίδα και τη μονογραφή του δικαστικού αντιπροσώπου και β) αν ο εκλογέας δεν αποσύρθηκε πρώτα στον ξεχωριστό χώρο (παραβάν).

Στον εκλογέα που ψήφισε χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.

Ψηφίζουμε αποκλειστικά με σταυρό (+) στην αριστερή ή τη δεξιά πλευρά του ψηφοδελτίου. Εάν βάλουμε σταυρό, και αριστερά και δεξιά, το ψηφοδέλτιο θεωρείται άκυρο. 

Πόσους σταυρούς βάζουμε 

Εξαρτάται από τον αριθμό των εδρών της εκλογικής περιφέρειας. Ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ υποψηφίων του συνδυασμού, σημειώνοντας στο ψηφοδέλτιο σταυρό προτίμησης παραπλεύρως του ονόματός τους, ως ακολούθως:

α) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από ένας ως και τρεις βουλευτές, έναν σταυρό.

β) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από τέσσερις ως και επτά βουλευτές, μέχρι δύο σταυρούς.

γ) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από οκτώ ως και δώδεκα βουλευτές, μέχρι τρεις σταυρούς, και

δ) στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται περισσότεροι από δεκατρείς βουλευτές, μέχρι τέσσερις σταυρούς.

Ειδικότερα για τη Βόρεια Ελλάδα ισχύει:

• Μέχρι 4 σταυρούς:

Α’ Θεσσαλονίκης

• Μέχρι 3 σταυρούς:

Β’ Θεσσαλονίκης

• Μέχρι 2 σταυρούς

Έβρος Ημαθία Ιωάννινα Καβάλα Κοζάνη Πέλλα Πιερία Σέρρες

• Έναν σταυρό:

Γρεβενά Δράμα Καστοριά Κιλκίς Λέσβος Ξάνθη Ροδόπη Σάμος Φλώρινα Χαλκιδική Χίος

Τι σημαίνει απλή αναλογική

Στις εκλογές της 21^ης Μαΐου θα ψηφίσουμε με το σύστημα της απλής αναλογικής, όπου καταργείται το «μπόνους» των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα ενώ παραμένει το εκλογικό όριο του 3% για είσοδο στη Βουλή.

Προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών θα χρειαστεί ένα ποσοστό της τάξης του 48% περίπου (ανάλογα με τη μη αντιπροσωπευόμενη ψήφο, δηλαδή το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής).

Αν πάρουμε ως παράδειγμα το εκλογικό αποτέλεσμα του 2019 τότε τα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή θα μοιράζοντας τις έδρες ως εξής:

ΝΔ: 39,85% – 130 ΕΔΡΕΣ

ΣΥΡΙΖΑ: 31,53% – 103 ΕΔΡΕΣ

ΠΑΣΟΚ: 8,1 % – 27 ΕΔΡΕΣ

ΚΚΕ: 5,3% – 17 ΕΔΡΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ 3,7% – 12 ΕΔΡΕΣ

ΜΕΡΑ 25% : 3,44% – 11 ΕΔΡΕΣ

Τι ισχύει με τις Διερευνητικές εντολές

Σύμφωνα με το Σύνταγμα «αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.

Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.

Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.

Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή»

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία θα διαρκέσει το ανώτερο από τις 22 Μαΐου μέχρι τις 31 του μήνα.

Οι δεύτερες κάλπες

Αν γίνει πράξη το πιθανότερο σενάριο τα κόμματα να μην τα βρουν μετά τις εκλογές της απλής αναλογικής τότε θα στηθούν δεύτερες κάλπες το αργότερο μέχρι την Κυριακή 2 Ιουλίου. Πιθανή ημερομηνία είναι και η 25^η Ιουνίου.

Και αυτό γιατί η Βουλή θα πρέπει να συγκροτηθεί σε σώμα με τους εκλεγμένους βουλευτές να ορκίζονται για λίγες ώρες και μετά η Βουλή να διαλύεται. Εκτιμάται ότι η Βουλή θα συγκληθεί στις αρχές Ιουνίου, θα γίνει η εκλογή του νέου προεδρείου και άμεσα θα θυροκολληθεί το Προεδρικό Διάταγμα διαλύσεώς της.

Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που δίνει μπόνους 40 εδρών στο πρώτο κόμμα.

Πώς θα εκλεγούν οι βουλευτές

Στις πρώτες εκλογές οι βουλευτές θα εκλεγούν με τον παραδοσιακό τρόπο, μέσω της σταυροδοσίας των ψηφοφόρων.

Στις δεύτερες όμως, θα υπάρξει η λεγόμενη λίστα, όπου οι ψηφοφόροι θα ψηφίσουν μόνο κόμμα και δεν θα χρειάζεται να «σταυρώσουν» υποψηφίους. Οι εκλεγμένοι βουλευτές θα προκύψουν μέσα από την σχετική σειρά της λίστας.

Οι τρεις επιλογές για υπηρεσιακό πρωθυπουργό

Σε περίπτωση που δεν προκύψει κυβέρνηση στις πρώτες εκλογές τότε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλείται να επιλέξει τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό.

Σύμφωνα με τις συνταγματικές διατάξεις αυτός/ή προέρχεται εκ των τριών Ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, δηλαδή του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Σήμερα πρόεδρος του Αρείου Πάγου είναι η Μαρία Γεωργίου, πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας η Ευαγγελία Νίκα και πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ο Ιωάννης Σαρμάς.

Το σενάριο της τρίτης κάλπης και οι αυτοδιοικητικές εκλογές

Στο ενδεχόμενο να μην υπάρξει κυβέρνηση ούτε στις δεύτερες εκλογές οι διαδικασίες θα επαναληφθούν όπως αναφέρθηκαν παραπάνω.

Εδώ η ημερομηνία των εκλογών θα εξαρτηθεί από τις ημέρες που θα χρειαστεί για τις διερευνητικές εντολές αλλά και τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Εκτιμάται ότι και τα τρία κόμματα θα εξαντλήσουν το τριήμερο, οπότε η διάλυση της Βουλής θα γίνει περίπου στις 25 Ιουλίου με τις επόμενες κάλπες να οριοθετούνται στα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη.

Το ενδεχόμενο τρίτης εκλογικής αναμέτρησης μπορούν να επηρεάσουν και τις αυτοδιοικητικές εκλογές που είναι θεσμοθετημένες για τις 8 Οκτωβρίου του 2023. Μια πιθανή μετάθεσή τους είτε για 1-2 μήνες είναι το πιθανότερο σενάριο αλλά δεν θα απέκλειε κανείς το ενδεχόμενο να μεταφερθούν τον Μάιο του 2024 μαζί με τις ευρωεκλογές.