Άγχος στις γιορτές: Γιατί συμβαίνει και πώς να το διαχειριστούμε

Η εορταστική περίοδος και ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά συχνά προβάλλονται ως η πιο ευτυχισμένη περίοδος του χρόνου, μια γιορτή χαράς, αγάπης και αφθονίας. Τα καταστήματα, οι δρόμοι, τα σπίτια βάζουν τα γιορτινά τους και κάπως έτσι όλα είναι λαμπερά και γεμάτα πολυτέλεια. Και φυσικά όλο και περισσότερο βλέπουμε όλες αυτές τις φανταχτερές εικόνες να κυκλοφορούν στα social media και τις διαφημίσεις που μας λένε ότι αυτά θα είναι τα «καλύτερα Χριστούγεννα όλων των εποχών».

Και κάπου εκεί νιώθουμε την πίεση να κάνουμε τα πάντα τέλεια, το άγχος να αγοράσουμε τα καλύτερα δώρα, να πάμε στα πάρτι και στα οικογενειακά τραπέζια, να κάνουμε ψώνια, να είμαστε λαμπεροί, όμως πάνω από όλα να είμαστε χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Θέλουμε να δείξουμε προς τα έξω την πιο ωραία μας στιγμή μέσα από φωτογραφίες που θα ανεβάσουμε στο Instagram και να δείξουμε ότι όλοι είμαστε μέσα στην ευτυχία.

Όμως, αυτή η εικόνα, μπορεί να δημιουργήσει έντονο στρες και συναισθηματική φόρτιση για πολλούς ανθρώπους. Τα Χριστούγεννα μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα πιεστικά, κάποιες φορές τόσο που βρισκόμαστε καταβεβλημένοι από το άγχος που μπορεί να καταλήξουμε μέχρι και να απεχθανόμαστε αυτήν την περίοδο του χρόνου. Ακόμα, για πολλούς ανθρώπους, η περίοδος των γιορτών είναι μια περίοδος συναισθηματικής αναταραχής ή έντονης μοναξιάς.

Όπως εξηγεί η Χρυσάνθη Κολύβα, ψυχολόγος με ειδίκευση στην κλινική-κοινωνική ψυχολογία, οι γιορτές συχνά συνοδεύονται από προσδοκίες που δύσκολα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να διαχειριστούμε αυτή την πίεση και να βρούμε την αληθινή ηρεμία στις γιορτές;

«Τα Χριστούγεννα έχουν γίνει προϊόν κατανάλωσης. Οι εικόνες πολυτέλειας που προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης μας ωθούν σε έναν καταναλωτικό τρόπο ζωής που δεν έχει εσωτερική βάση. Μας καλούν να αγοράσουμε περισσότερα, να ζήσουμε «τέλειες στιγμές», αλλά κανείς δεν μας προτρέπει να εστιάσουμε στη σχέση μας με τον εαυτό μας ή τους δικούς μας ανθρώπους.», τονίζει η κυρία Κολύβα. Αυτές οι εξιδανικευμένες εικόνες δημιουργούν πίεση, καθώς πολύ συχνά είναι μακριά από την πραγματικότητα. «Το λαμπερό και καταναλωτικό κομμάτι δεν είναι πραγματικό. Αντίθετα, προκαλεί άγχος και θλίψη, ιδιαίτερα όταν προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε αυτά τα πρότυπα.», σημειώνει.

Οι γιορτές μάλιστα φέρνουν στην επιφάνεια συναισθήματα που έχουν να κάνουν με οικογενειακές σχέσεις, απώλειες και αρνητικές εμπειρίες από την παιδική ηλικία. «Είναι γεγονός ότι η περίοδος των εορτών και όχι αυτές καθαυτές οι ημέρες λίγο πριν, περίπου ένας μήνας δηλαδή της προετοιμασίας, είναι μία πολύ συναισθηματικά φορτισμένη περίοδος για πολλούς ανθρώπους γιατί καταρχήν τα Χριστούγεννα θεωρούνται μια αμιγώς οικογενειακή γιορτή. Επομένως, υπάρχει η παράδοση, το κατεστημένο ότι συναντιούνται οι άνθρωποι, συναντιούνται οι οικογένειες και πολύ συχνά αυτό δημιουργεί ένα άγχος και μία θλίψη, γιατί πολλοί άνθρωποι δεν έχουν τις οικογένειες που επιθυμούν. Ούτε τις οικογενειακές σχέσεις με τους γονείς τους, την πυρηνική οικογένεια, καμιά φορά ούτε με τα ίδια τους τα παιδιά ή και πολλές φορές οι ευρύτερες οικογένειες. Επομένως, ότι έρχονται τα Χριστούγεννα και πρέπει να βρεθούμε όλοι μαζί, αυτό το πράγμα δημιουργεί ένα άγχος γιατί υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να αναζωπυρωθούν κάποιες συγκρούσεις» επισημαίνει η κ. Κολύβα.

Γιατί η μοναξιά και η συναισθηματική δυσφορία είναι τόσο συχνές αυτή την εποχή του χρόνου; Όλοι έχουμε αγαπημένα μας πρόσωπα που λείπουν από το γιορτινό τραπέζι αλλά και η παιδική μας ηλικία «ζωντανεύει» τα Χριστούγεννα, που μπορεί να νιώσουμε νοσταλγία και, πολλές φορές, μελαγχολία. «Ακόμα και οι παιδικές αναμνήσεις, όσο γλυκές κι αν είναι, συχνά κουβαλούν μια θλίψη. Δεν είναι όλα τόσο τέλεια, όπως θέλουμε να πιστεύουμε. » εξηγεί η ψυχολόγος, αναφέροντας τα μελαγχολικά μηνύματα που προβάλλονται στα παραμύθια, όπως το «Κοριτσάκι με τα Σπίρτα».

Είναι επίσης γεγονός ότι αυτή η πίεση, του να νιώσουμε και να δείχνουμε «ευτυχισμένοι» οδηγεί συχνά σε εξαρτητικές συμπεριφορές, όπως υπερκατανάλωση φαγητού, αλκοόλ ή ακόμα και καταναγκαστικό shopping. «Πιστεύουμε ότι για να είμαστε χαρούμενοι πρέπει να πιούμε, να φάμε υπερβολικά ή να αγοράσουμε το πιο ακριβό φόρεμα. Όλα αυτά είναι τεχνητά. Δεν φέρνουν πραγματική ευτυχία,» υπογραμμίζει η κ. Κολύβα.

Πώς να Αντιμετωπίσουμε την πίεση των γιορτών

Η Χρυσάνθη Κολύβα δίνει πρακτικές συμβουλές για να αντιμετωπίσουμε την πίεση των γιορτών:

Δώστε Χρόνο: «Τα καλύτερα δώρα είναι αυτά που δεν αγοράζονται, όπως ο χρόνος και η ενέργεια που αφιερώνουμε στους αγαπημένους μας. Ο χρόνος που περνάμε με τους άλλους είναι ανεκτίμητος. Δεν υπάρχει πουθενά κανένα μέρος που μπορεί να αγοράσεις χρόνο και να το δώσεις σε κάποιον. Πρέπει να το δώσεις μέσα από το δικό σου χρόνο, μέσα από τη δική σου διαθεσιμότητα, μέσα από τη δική σου την καρδιά, να του προσφέρεις ενέργεια, να ασχοληθείς μαζί του. Να του δώσεις κάτι που πιστεύεις ότι το έχει ανάγκη.»

«Φιλτράρετε» τις εξιδανικευμένες εικόνες: «Είναι κάτι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτό το εξιδανικευμένο κλίμα των εορτών είναι κάτι που έρχεται από έξω και μπορούμε να το φιλτράρουμε. Να δούμε σε ποιο βαθμό μας αφορά, σε τι βαθμό μπορεί να μας επηρεάσει και από εκεί και πέρα από ένα σημείο και μετά θα το αγνοήσουμε.»

Επικεντρωθείτε στο Αληθινό Νόημα των Χριστουγέννων: Επενδύστε στη σχέση σας με τον εαυτό σας και τους δικούς σας ανθρώπους, αντί να κυνηγάτε εξωτερικές εικόνες ευτυχίας», τονίζει η ψυχολόγος. Τέλος, πρέπει να πούμε ότι η ευτυχία δεν είναι μια συνεχής κατάσταση. «Όσο πιο αληθινά ζει κανείς τόσο δεν είναι συνέχεια ευτυχισμένος και χαρούμενος. Αν είσαι συνέχεια ευτυχισμένος και χαρούμενος, τότε μάλλον δεν ζεις και τόσο αληθινά. Όσο πιο αληθινά ζει κανείς, τόσο περισσότερο έρχεται σε επαφή με όλες τις πλευρές της ζωής, ακόμα και τις δύσκολες. Αυτό δεν είναι κακό. Είναι σημάδι ότι ζεις πραγματικά,» λέει η ψυχολόγος.

Τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε τι έχει πραγματικά νόημα για εμάς. Με εσωτερική εστίαση, χρόνο για τους αγαπημένους μας και με το να αποδεχτούμε ότι δεν είναι ανάγκη να είμαστε πάντα χαρούμενοι και ευτυχισμένοι, μπορούμε να απελευθερωθούμε από το άγχος των γιορτών και να νιώσουμε αληθινή ηρεμία. Όπως λέει και η κ. Κολύβα, «η ηρεμία είναι πολύ κοντά στην ευτυχία. Και είναι αυτή που πρέπει να αναζητούμε στις γιορτές.»