Το ”Miss Violence” πήρε σάρκα κι οστά

Το μακρινό 2013 στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης έκανε πανελλήνια πρεμιέρα το βραβευμένο στη Βενετία (Αργυρός Λέοντας Σκηνοθεσίας, Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία) «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά. Ο δημιουργός συστήνεται στο ευρύ κοινό με αυτή του την ταινία, παρ΄ότι έχει προηγηθεί το Without (2018).

Θυμάμαι σαν τώρα το κοινό να δυσανασχετεί, να ασθμαίνει, να αποχωρεί κι αρκετοί παραμένοντες στο τέλος να αποδοκιμάζουν, καθώς το θέαμα δεν τους ήταν οικείο. Υπάρχει άρνηση παραδοχής μίας νοσηρής κατάστασης που αγγίζει την «αγία» ελληνική οικογένεια. Αν όμως δεν αναγνωρίσουμε το πρόβλημα πώς θα βρεθούν λύσεις;

Ανήμερα των γενεθλίων της ένα νεαρό κοριτσάκι αυτοκτονεί. Η κοινωνία συνταράσσεται. Στόματα ερμητικά κλειστά. Στην μακρά περίοδο που ακολουθεί με στόχο τη διαλεύκανση της υπόθεσης υπάρχει ένα είδος «ομερτά». Την ίδια ώρα γείτονες και φίλοι αγνοώντας το μεγάλο μυστικό κρίνουν από με βάση το «φαίνεσθαι» και δικαιολογούν τα αδικαιολόγητα. Κεντρική φυσιογνωμία ο πατέρας (Θέμης Πάνου), που με το πέρασμα των χρόνων γίνεται παππούς και συνεχίζει το έργο του δίχως κανέναν ηθικό ενδοιασμό. Η Ελένη πάνω που είναι έτοιμη να εκραγεί … σιωπά. Δεν κάνει το βήμα, ώστε να σπάσει την αλυσίδα, ενώ ουσιαστικά αποτελεί κομμάτι της και θύμα. Φοβάται, νιώθει αδύναμη;

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης σε ένα Q n A με μεγάλη ένταση μετά την προβολή στο λιμάνι τόνισε πως η αλήθεια είναι σκληρή κι όχι η απόδοσή της. Το κακό βρίσκεται δίπλα μας κι όχι μακριά μας. Πολλές φορές όταν κάποιος ζει εκτός Ελλάδας σε κυριολεκτική και μεταφορική απόσταση είναι ευκολότερο να διαβάσει πίσω από τις ειδήσεις. Η υπόθεση των τελευταίων ημερών έρχεται να συναντήσει αυτό το φιλμ, και μαζί η πραγματικότητα την τέχνη. Ακολούθησε το σπουδαίο έργο του Γιάννη Οικονομίδη, «Το Μικρό Ψάρι». Εκεί υπάρχει μια σκηνή με τους Βαγγέλη Μουρική και Πέτρο Ζερβό που και πάλι οδηγεί κα ακριβώς στο ίδιο οριακό σημείο. Ο Στράτος ακούει υπομονετικά, αλλά μέσα του βράζει κι ετοιμάζεται να δράσει.

Προκύπτει μία αποκτήνωση. Δεν υπάρχει ντροπή, καμία ευθιξία. Ζόφος. Ο περίγυρος άθελά του προσφέρει την απαιτούμενη κάλυψη κι όταν σκάσει η είδηση κατακρημνίζεται από τα σύννεφα. Το ζήτημα είναι πολύ πιο βαθύ. Αυτής η μορφή ενδοοικογονειακή βία σωματική και φυσικά ψυχολογική ανθεί στην Ελλάδα της δεκαετούς κρίσης. Αθώες ψυχές αλλοτριώνονται, διαλύονται και επιβιώνουν με ημερομηνία λήξης. Η πατριαρχία, όσο κι αν θέλουμε να μιλάμε για ισότητα και δικαιώματα, κυριαρχεί. Αυτό φάνηκε άλλωστε και με τη θεαματική αύξηση των γυναικοκτονιών μετά την πανδημία. Ανθρωπόμορφα τέρατα επιβιώνουν και μετατρέπουν σε εφιάλτη τη ζωή των συνανθρώπων τους.

Για κακή μας τύχη η παρακμή της δημοσιογραφίας ως λειτουργήματος δεν προσφέρει ανάσα για τους πολλούς, αλλά τους θέτει – κατευθυνόμενα – αντιμέτωπους με επιφανειακά ζητήματα, που δεν άπτονται ιδιαίτερης διεισδυτικότητας και έρευνας. Δημιουργείται ένα άτυπο δικαστήριο στα πάνελ και το ενδιαφέρον μετατοπίζεται τεχνηέντως προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, χάνοντας στην πορεία την ουσία της υπόθεσης. Αυτή η εξαχρείωση επιβεβαιώθηκε πριν λίγους μήνες και στην περίπτωση των γεγονότων της Πάτρας. Ακριβώς με την ίδια αντιστροφή της λογικής αντιμετωπίζεται κι η περίπτωση του Κολωνού.