Το κόστος του ψέματος

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Αλέξανδρος Γαλατιάνος, μέλος του ΜέΡΑ25 Θεσσαλονίκης. 

Στη τηλεοπτική σειρά “Chernobyl” του HBO, ο πρωταγωνιστής Jared Harris, που υποδύεται τον καθηγητή Legasov, αναρωτιέται ποιο είναι το κόστος των ψεμάτων. Το πρόβλημα με τα ψέματα δεν είναι ότι θα τα μπερδέψουμε με την αλήθεια. Ο πραγματικός κίνδυνος με τα ψέματα είναι ότι αν ακούσουμε πολλά ψέματα δεν θα μπορούμε να αναγνωρίζουμε την αλήθεια καθόλου.

Ειλικρινά, δεν νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε καλύτερη διατύπωση για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα σήμερα. Η αρχή ήταν η οικονομική κρίση. Αντί να πούμε ανοιχτά ότι η Ελλάδα πτώχευσε το 2008 και χρειάζεται κούρεμα χρέους, οι πολιτικές ηγεσίες προσποιούνταν ότι όλα είναι υπό έλεγχο και συνεχίσαμε να δανειζόμαστε υπό τον όρο συρρίκνωσης εθνικού εισοδήματος. Με το ξέσπασμα της πανδημίας, αντί να ενισχύσουμε το ΕΣΥ με προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, η πολιτική ηγεσία προσπαθούσε να μας πείσει με ψέματα ότι αυξήθηκαν οι κλίνες ΜΕΘ ή ότι αν είχαμε περισσότερες ΜΕΘ θα είχαμε περισσότερους νεκρούς. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αντί να μιλήσουμε σοβαρά για τον οικονομικό της αντίκτυπο και τα πραγματικά ποσοστά της ύφεσης και του πληθωρισμού, η πολιτική ηγεσία έλεγε ψέματα κάνοντας λόγο για ύφεση 0-5% και για μέσο πληθωρισμό που ήταν κατά πολύ μικρότερος του πραγματικού πληθωρισμού που βίωναν οι οικονομικά ασθενέστεροι. Στον πόλεμο της Ουκρανίας, αντί να μιλήσουμε σοβαρά για τους τρόπους επίλυσης της κρίσης, η πολιτική ηγεσία μας έδεσε πισθάγκωνα στο άρμα του ΝΑΤΟ βαφτίζοντας ως «πουτινάκια» όσους έκαναν έκκληση για επικράτηση της λογικής και για εξεύρεση λύσης προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος. Στο πλαίσιο του προσφυγικού, αντί να μιλήσουμε ειλικρινά για την αναγκαιότητα αναθεώρησης των ευρωπαϊκών συνθηκών και για την προοπτική υποδοχής προσφύγων ώστε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα του ασφαλιστικού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η πολιτική ηγεσία βάφτιζε «ανθέλληνες» και «πράκτορες των Τούρκων» όσους αναδείκνυαν τα παράνομα pushbacks.

Σήμερα και κάθε καλοκαίρι, οι Έλληνες πολίτες γίνονται μάρτυρες αυτής ακριβώς της κατάστασης. Μετά την τραγωδία στο Μάτι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιλέξει τη λογική των ψεμάτων, εργαλειοποιώντας με αναίσχυντο τρόπο τους 102 νεκρούς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, επιλέγει το ψέμα ότι όλα είναι υπό έλεγχο και ότι οι εκκενώσεις οικισμών και χωριών είναι η καλύτερη λύση. Επιλέγει το ψέμα ότι οι πυρκαγιές οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Επιλέγει το ψέμα ότι έχουμε δίπλα μας την αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών-μελών της ΕΕ. Επιλέγει το ψέμα ότι υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης των πυρκαγιών.

Αρνείται την αλήθεια ότι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις είναι να περάσει η δασοπυρόσβεση στα χέρια της Δασικής Υπηρεσίας ξανά. Αρνείται την αλήθεια ότι για να αντιμετωπιστούν οι πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις πρέπει να μπει κανείς μέσα στη φωτιά, καθώς οι ρήψεις από αέρος είναι δύσκολες έως αδύνατες πολλές φορές. Αρνείται την αλήθεια ότι οι πυρκαγιές οφείλονται στην ύπαρξη ανεξέλεγκτων χωματερών, ειδικά στους τουριστικούς προορισμούς, στα σχέδια για ανέγερση ξενοδοχείων σε καμένες δασικές εκτάσεις (το είδαμε το έργο στη Χαλκιδική και στην Ηλεία) και στα σχέδια για ανέγερση ανεμογεννητριών στα καμένα. Αρνείται την αλήθεια ότι η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» κατέστησε τον κρατικό μηχανισμό υποστελεχωμένο και χωρίς τις απαραίτητες επενδύσεις στο βωμό της λιτότητας και της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων για ένα χρέος που δεν μπορεί να μειωθεί. Αρνείται την αλήθεια ότι το μοναδικό σχέδιο για δασοπυρόσβεση που υπάρχει είναι «εκκενώσεις και ας σβήσουν οι φωτιές στη θάλασσα».

Στη σειρά “Chernobyl”, ο καθηγητής Legasov λέει ότι ένας δίκαιος κόσμος είναι ένας λογικός κόσμος και ότι δεν υπήρξε τίποτα λογικό στη διαχείριση της πυρηνικής καταστροφής. Στην Ελλάδα του 2023, δεν υπάρχει τίποτα λογικό στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας, του οικονομικού αντίκτυπου της πανδημίας, της γεωπολιτικής κρίσης, του προσφυγικού, και τώρα, των πυρκαγιών. Μέσα σε όλα αυτά τα ψέματα, δεν μπορούμε πλέον να αναγνωρίσουμε την αλήθεια.

Για κάθε ψέμα που λέει η πολιτική ηγεσία δημιουργείται ένα χρέος προς την αλήθεια. Αυτό το χρέος αργά ή γρήγορα πληρώνεται. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει στη Ρόδο, στο Διακοφτό, στην Κέρκυρα, στη γέφυρα στην Πάτρα, στην Εύβοια, στα Τέμπη. Ψέματα επί ψεμάτων και στο τέλος έρχεται ο λογαριασμός σε εμάς.

Συνεπώς, το ερώτημα που τίθεται είναι απλό. Το κόστος της αλήθειας, ποιό είναι, το γνωρίζουμε, κυβερνώντες και κυβερνώμενοι. Ποιό είναι, όμως, το κόστος των ψεμάτων;