Θα μπορούσε η Θεσσαλονίκη να φιλοξενήσει ένα Grand Prix της Formula 1;

Γράφει στο TheOpinion o Σάββας Ιωακειμίδης, March Eng,  CEO της arxicon.com

Η ιδέα ενός Grand Prix της Formula 1 να λαμβάνει χώρα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης τον Ιούνιο του 2026, με γραμμή εκκίνησης στην Αγγελάκη 1, στην πλατεία ΧΑΝΘ, πιθανότατα θα μπορούσε να εξάψει τη δημιουργική και οργανωτική φαντασία πολλών από εμάς!

Ωστόσο, πολύ πριν οι κινητήρες των μονοθεσίων βρυχηθούν, στο Σιντριβάνι, στην Εγνατία, στη Δωδεκανήσου, στην Κουντουριώτη, στη Νίκης, στην Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην 3^ης Σεπτεμβρίου και στην Βασιλέως Γεωργίου, το όνειρο προσκρούει σε έναν αόρατο αλλά ανυπέρβλητο τοίχο: τον γραφειοκρατικό λαβύρινθο υπευθυνοτήτων που διέπει τις υποδομές της πόλης μας. Η διοργάνωση δεν θα ήταν απλώς ένας αγώνας ταχύτητας, αλλά αποτελεί έναν μαραθώνιος συντονισμού απέναντι σε μια πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων που καθιστά το εγχείρημα, εντός ενός τόσο ασφυκτικού χρονοδιαγράμματος, σχεδόν αδιανόητο!

Το πρώτο και θεμελιώδες εμπόδιο δεν είναι προφανώς το τεχνικό σκέλος, αλλά είναι βαθιά νομικό και διοικητικό. Ποιος είναι, τελικά, υπεύθυνος για τους δρόμους της προτεινόμενης διαδρομής; Η απάντηση είναι κάθε άλλο παρά απλή. Η διοικητική μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» έθεσε ένα γενικό πλαίσιο, αλλά η πραγματική αρμοδιότητα για τη συντήρηση του οδικού δικτύου καθορίζεται από εξειδικευμένες αποφάσεις. Για την Κεντρική Μακεδονία, μια απόφαση του 2011 (ΦΕΚ 1622/Β/18-07-2011) ανέθεσε τη συντήρηση και την «τεχνική αστυνόμευση» κεντρικών οδικών αξόνων στις υπηρεσίες της Περιφέρειας. Αυτό σημαίνει πως κύριες λεωφόροι, όπως η Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανήκουν τμηματικά (;) στην Περιφέρεια. Αντίθετα, δρόμοι πιο τοπικού χαρακτήρα, όπως η Δωδεκανήσου, υπάγονται  τμηματικά (;) στο Δήμο Θεσσαλονίκης.

Εμβαθύνοντας, καταλαβαίνουμε ότι η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω. Κεντρικές αρτηρίες όπως η Τσιμισκή αποτελούν γκρίζα ζώνη δικαιοδοτικής αβεβαιότητας. Φυσικά και είναι δεδομένο ότι το νομικό πλαίσιο δεν είναι καν στατικό. Είναι δεδομένο ότι υπάρχουν νεότερες αποφάσεις οι οποίες έχουν τροποποιήσει την αρχική κατανομή του 2011, καθιστώντας την κατάσταση περαιτέρω ρευστή. Για να ξεπεραστεί αυτή η ασάφεια, ο δυνητικός διοργανωτής του εγχειρήματος θα έπρεπε να υποβάλει επίσημα ερωτήματα για να λάβει δεσμευτική επιβεβαίωση για κάθε μέτρο της διαδρομής. Και για κάθε ένα από τα  5.500 τρέχοντα μέτρα της προτεινόμενης διαδρομής!

Είναι απόλυτα λογικό (;) αυτή η διαδικασία από μόνη της να απαιτεί χρόνια νομικής διερεύνησης και αλληλογραφίας, χωρίς καμία εγγύηση για την ταχύτητα των απαντήσεων. Η παραμικρή λανθασμένη παραδοχή σε αυτό το στάδιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε καθυστερήσεις που θα ακύρωναν εξίσου και κάθε μία από αυτές, ολόκληρο το έργο.

Υποθετικά, ακόμη κι αν αυτός ο γόρδιος δεσμός λυνόταν, στη συνέχεια υπάρχει το επόμενο επίπεδο δυσκολίας, ακριβώς όπως σε όλα τα video games. Ένας αγώνας Formula 1 δεν αφορά μόνο την επιφάνεια του οδοστρώματος. Οι αυστηρές προδιαγραφές της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (FIA) θα απαιτούσαν πλήρη αντικατάσταση της ασφάλτου με ένα ειδικό μείγμα υψηλής πρόσφυσης. Αυτή η παρέμβαση ξυπνά όμως έναν εφιάλτη που κρύβεται κάτω από τους δρόμους της πόλης μας εδώ και δεκαετίες.

Κάθε σπιθαμή ασφάλτου κρύβει από κάτω ένα πολυεπίπεδο δίκτυο άναρχων υποδομών, κάθε ένα από τα οποία ανήκει σε διαφορετικό φορέα. Η ΕΥΑΘ είναι υπεύθυνη για τους αγωγούς ύδρευσης και το κεντρικό δίκτυο αποχέτευσης. Ο ΔΕΔΔΗΕ ελέγχει τα δίκτυα ηλεκτροδότησης. Δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών, έχουν ήδη εγκαταστήσει τα δικά τους η κάθε μία, ευαίσθητα δίκτυα οπτικών ινών. Φυσικά ακόμη και τα χυτοσιδηρά καλύμματα των φρεατίων ανήκουν σε διαφορετικούς παρόχους. Δεν είμαστε καν σίγουροι ποιοι πρέπει να καθαρίσουν τα φρεάτια, τους υπέργειους και τους υπόγειους αγωγούς όμβριων υδάτων. Καλύτερα να μην βρέξει την ώρα του Grand Prix.

Κάθε ένας από αυτούς τους οργανισμούς διαθέτει στην πράξη δικαίωμα βέτο πάνω σε οποιαδήποτε εργασία επηρεάζει τα δίκτυά του. Η ασφαλτόστρωση της διαδρομής ή η τοποθέτηση προσωρινών προστατευτικών μπαρών που απαιτούν αγκυρώσεις στο έδαφος, θα προϋπέθετε την υποβολή ξεχωριστών μελετών και την έκδοση αδειών από δεκάδες διαφορετικές υπηρεσίες. Κάθε φορέας θα απαιτούσε, δικαίως, την επιτόπια επίβλεψη από τα δικά του τεχνικά κλιμάκια, προσθέτοντας αμέτρητες καθυστερήσεις και αυξάνοντας εκθετικά το κόστος της διοργάνωσης αλλά και την πολυπλοκότητα. Η επιτυχής υλοποίηση του έργου θα εξαρτιόταν από τον αδιανόητα και αχρείαστα περίπλοκο συντονισμό όλων αυτών των διαφορετικών παραμέτρων. Mission almost Impossible! Και δε θα μιλήσουμε καν για τις εφορίες αρχαιοτήτων!

H πρόκληση δεν είναι η χάραξη της ίδιας της διαδρομής. Αυτό είναι το ευχάριστα δημιουργικό αίτημα προς επίλυση. Πρόκληση είναι η πλοήγηση σε έναν γραφειοκρατικό εφιάλτη όπου η ευθύνη για την ίδια την τύχη της πόλης είναι πραγματικά κατακερματισμένη. Η άθλια κατάσταση των οδοστρωμάτων δεν είναι απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα, αλλά το σύμπτωμα αυτής της βαθύτερης δομικής παθογένειας. Το να προσδιοριστεί ποιος είναι υπεύθυνος, να εξασφαλιστούν οι άδειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και να συντονιστούν οι εργασίες σε ένα τόσο πυκνό και πολύπλοκο υπόγειο περιβάλλον, αποτελεί ένα εγχείρημα μνημειώδους κλίμακας και αμοιβής. Δεδομένης της πραγματικότητας, η διοργάνωση ενός Grand Prix στη Θεσσαλονίκη μέχρι τον Ιούνιο του 2026 μοιάζει λιγότερο με παγκόσμιο αθλητικό γεγονός και περισσότερο με μια φαντασίωση που αγνοεί την περίπλοκη πραγματικότητα της διαχείρισης των υποδομών της πόλης μας.

Δεν πειράζει όμως! Μπορούμε να πάμε στις 8 Μαρτίου 2026 στη Μελβούρνη, όπου από το 1996 διοργανώνουν με έξοδα της F1 στο κέντρο της πόλης τους για 5 ημέρες, το οποίο είναι αστικό πάρκο τις υπόλοιπες 360, Grand Prix της F1.

Και αν όχι εκεί γιατί είναι πολύ μακριά για να πάμε για εκπαιδευτικούς λόγους, μπορούμε να πάμε στις 13 Σεπτεμβρίου του 2026 στη Μαδρίτη. Όπου για 5 ημέρες, εκθεσιακό της κέντρο εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της, και πάλι με έξοδα της F1, θα μετατραπεί σε πίστα Grand Prix. Για πρώτη φορά από το 1981, στη Μαδρίτη!

Εκεί και αλλού ανά τον κόσμο έλυσαν το γόρδιο δεσμό της γραφειοκρατίας. Εδώ;