Τέμπη: μύθοι και πραγματικότητα

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο δικηγόρος Δημήτρης Κ. Γαλλής.

Όποτε η συζήτηση στη χώρα φτάνει στις μεταρρυθμίσεις, ένα από τα πρώτα κεφάλαια που θίγονται είναι αυτό των καθυστερήσεων στη Δικαιοσύνη. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και ειδικά για την ποινική δικαιοσύνη, απασχολεί την κοινή γνώμη σχεδόν καθημερινά. Αίτημα όλων η ταχεία απονομή της δικαιοσύνης και σε υποθέσεις μείζονος σπουδαιότητας, όπως τα Τέμπη, η τιμωρία των ενόχων. Εννοείται των πραγματικών και όχι όποιων έχει ο καθένας στο μυαλό του. Τους πραγματικούς ενόχους, φυσικά, θα εντοπίσει η Δικαιοσύνη, οι λειτουργοί της οποίας έχουν τη θεσμική ανεξαρτησία, κυρίως όμως την εκπαίδευση και τη μέθοδο να ερευνήσουν, να εντοπίσουν τους ενόχους και να απαγγείλουν την κατηγορία και στο τέλος την ποινή.

Είναι αυτονόητο ότι η απονομή της δικαιοσύνης δεν επαφίεται ποτέ στους συγγενείς των θυμάτων, ούτε στην κρίση του τύπου και της λεγόμενης κοινής γνώμης. Όλα αυτά μοιάζουν με λυντσαρίσματα. Δεν πρέπει να συγχέεται η δυνατότητα των συγγενών των θυμάτων να παρίστανται στην ανακριτική διαδικασία και να ενημερώνονται, ενίοτε να υποβάλουν και αιτήματα, με την παράλογη απαίτηση να υπακούει ο εκάστοτε ανακριτής στις επιθυμίες τους και να συμμορφώνεται, θέλει δεν θέλει, με τα αιτήματά τους. Οι δικαστικές διαδικασίες προϋπάρχουν των συμβάντων και, φυσικά, έχουμε δημοκρατία. Τα φληναφήματα περί χειραγώγησης από την εκάστοτε κυβέρνηση, όπως μαρτυρά και η πρόσφατη ιστορία,, δεν έχουν καμία βάση. Το γεγονός δε ότι η ανώτατη ιεραρχία της δικαιοσύνης ορίζεται από την κυβέρνηση, δεν σημαίνει ότι δι΄ αυτής ελέγχεται ολόκληρο το δικαστικό σώμα. Σημαίνει ότι η δικαιοσύνη αποκτά δημοκρατική νομιμοποίηση.

Να σημειώσουμε τέλος ότι αφενός η ταχεία απονομή της δικαιοσύνης έχει σπουδαιότητα και για λόγους πρακτικούς και για λόγους παιδευτικούς, την ίδια στιγμή όμως, η ποιότητα της απονομής δεν πρέπει να διακυβεύεται από το αίτημα της ταχύτητας. Οι δύο αντίθετες, σε πρώτη ματιά, στοχεύσεις πρέπει να συγκεράζονται και είναι ο Δικαστής, αυτός που θα βρει, την κατάλληλη για κάθε περίπτωση χρυσή τομή. Όλοι οι άλλοι, πρέπει να σιωπούμε. Ας μην ξεχνάμε ότι προβλέπονται πολλά στάδια στη δικαστική διαδικασία, ακριβώς για να διορθώνονται τυχόν σφάλματα που θα προκύψουν.

Στα Τέμπη, εξελίχθηκε εξαρχής μια εξαντλητική και, δεδομένων των περιστάσεων και του όγκου, εξαιρετικά γρήγορη διαδικασία. Μέσα σε ένα έτος, ο φάκελος απέκτησε σημαντική πληρότητα, εντόπισε τους περισσότερους από τους υπόπτους και περιέλαβε επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις για τα κρίσιμα θέματα. Εκεί ακριβώς άρχισε η γνωστή σε όλους πια αμφισβήτηση των πάντων και η δια της δημοσιότητας επιχείρηση δημιουργίας στην κοινή γνώμη μιας εντελώς διάφορης και θολής εικόνας για το δυστύχημα, τις αιτίες του, τους ενόχους. Πλέον όλοι γνωρίζουμε ότι «παράνομο φορτίο» και «ξυλόλιο» δεν υπήρξε και όλα ήταν μια οργανωμένη απόπειρα πολιτικοποίησης και κομματικοποίησης του δυστυχήματος, με πολιτική στόχευση. Είναι αυτονόητο ότι πολιτικό αποτέλεσμα δεν μπορούσε να παραχθεί εάν δεν απαξιώνονταν και η ίδια η Δικαιοσύνη. Και ως θεσμός και ως πρόσωπα. Εξ ου και οι ανοίκειες επιθέσεις στο πρόσωπο του Εφέτη Ανακριτή, του Προϊσταμένου της Εισαγγελίας Λάρισας και άλλων παραγόντων. Οι ενδιαφερόμενοι γνώριζαν εξαρχής ότι ο δικαστικός φάκελος δεν ευνοούσε τα σενάριά τους. Έπρεπε να καταστεί η Δικαιοσύνη στο σύνολό της αναξιόπιστη, ώστε στη συνέχεια να ανθίσουν οι θεωρίες συνωμοσίας. Και κάπως έτσι καταλήξαμε να κυκλοφορεί ο Ανακριτής με αστυνομική φρουρά, να μην μπορεί να κυκλοφορήσει στο δρόμο η οικογένειά του, να υβρίζεται και να απειλείται.

Η Δικαιοσύνη έκανε μια παρέκβαση από τα συνήθως συμβαίνοντα και αποφάσισε να εξετάσει κάθε πιθανή και απίθανη αίτηση που της υποβλήθηκε. Ήταν ο δικός της τρόπος να αντιμετωπίσει τις θεωρίες συνωμοσίας. Θυσίασε εν μέρει την ταχύτητα για χάρη της ποιότητας. Στην πραγματικότητα, για χάρη της κοινωνικής ειρήνης. Ήταν βέβαιο ότι η διαδικασία αυτή θα ήταν βασανιστική, αλλά όπως έδειξαν οι εξελίξεις άξιζε τον κόπο. Καθοριστική στη διαδικασία η συμβολή των οικογενειών Βλάχου, Μασαλή και Πλακιά, ιδίως δε του δικηγόρου Λεωνίδα Κουμπούρα, τα δικονομικά αιτήματα του οποίου συνέβαλαν στην κατάρριψη των μύθων.

Είναι γεγονός ότι η κοινή γνώμη ηρέμησε μετά τις εξελίξεις του τελευταίου εξαμήνου. Αποκαταστάθηκε η ηρεμία στην κοινωνία και αποφεύχθηκε το χάος. Είναι όμως ενδιαφέρον ότι οι θιασώτες του ξυλολίου δεν εγκατέλειψαν και συνεχίζουν τη προσπάθεια απαξίωσης της Δικαιοσύνης. Τελευταία εξέλιξη, οι βολές προς τον Εισαγγελέα Εφετών Λάρισας για «ταχύτητα συγκάλυψης». Πότε πρόλαβε να διαβάσει την τεράστια δικογραφία, λένε ορισμένοι υποκριτικά, ώστε να συντάξει κατηγορητήρια. Άρα συγκάλυψη !

Ο νόμος προβλέπει ότι μόλις κλείσει η δικογραφία, διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα Εφετών, ο οποίος συντάσσει κατηγορητήρια, τα οποία εγκρίνονται από τον Πρόεδρο Εφετών. Πρόκειται για ρύθμιση που εισήγαγε ο κ. Φλωρίδης, στοχεύοντας στην επιτάχυνση.

Ας περιγράψουμε τη διαδικασία: Μόλις ασκηθεί από τον Εισαγγελέα ποινική δίωξη για κακούργημα (συνήθως έχει προηγηθεί αστυνομική προανάκριση) ο φάκελος διαβιβάζεται στον ανακριτή. Αυτός, αφού διενεργήσει τις αναγκαίες ερευνητικές πράξεις, συντάσσει κατηγορητήρια και καλεί τους υπόπτους σε απολογία. Αν στην έρευνα διαπιστώσει περισσότερα εγκλήματα ή νέα περιστατικά, ζητά από τον Εισαγγελέα άσκηση πρόσθετων διώξεων κατά περισσότερων προσώπων ή κατά των ήδη κατηγορουμένων, για περισσότερες πράξεις. Στο τέλος της διαδικασίας, οι κατηγορούμενοι απολογούνται έχοντας υποχρεωτικά στη διάθεσή τους συγκεκριμένα κατηγορητήρια. Οι απολογίες είναι υποχρεωτικά η τελευταία πράξη της ανάκρισης και ουσιαστικά η δουλειά, σε ότι αφορά στα κατηγορητήρια, έχει γίνει, πριν κλείσει η ανάκριση. Σε όλη τη διάρκεια της ανάκρισης, η Εισαγγελία παραμένει εποπτεύουσα αυτής. Άλλωστε, εκ του νόμου, η Εισαγγελία γνωμοδοτεί πριν εκδοθούν πολλές από τις ανακριτικές διατάξεις. Επομένως, ο κάθε υπηρετών σε αυτήν, έχει λάβει γνώση της δικογραφίας, πολύ πριν κλείσει η ανάκριση.

Ο Εισαγγελέας Εφετών Λάρισας, πέραν του ότι είχε οριστεί ονομαστικά ως επόπτης της ανάκρισης, γνώριζε εδώ και μήνες ότι επίκειται η ολοκλήρωση της ανάκρισης. Δεν είχε παρά να προετοιμαστεί. Ουσιαστικά, έπρεπε να επικυρώσει κατηγορητήρια, στη σύνταξη των οποίων η Υπηρεσία του είχε ήδη συμβάλει. Η άμεση και γρήγορη πρότασή του προς τον Πρόεδρο Εφετών για την οριστικοποίηση των κατηγορητηρίων, μαρτυρά ότι φρόντισε να μην επιβραδύνει αχρείαστα τη διαδικασία και πέραν αυτού ουδέν ! Και ο Πρόεδρος Εφετών, δεν έχει, εκ των πραγμάτων πολλά να κάνει. Δύσκολα θα αμφισβητήσει την εξαντλητική έρευνα του ανακριτή και τα κατηγορητήρια που του υποβλήθηκαν.

Οι κατηγορίες για συγκάλυψη, λόγω της άμεσης ανταπόκρισης της Εισαγγελίας Λάρισας στην διαδικασία οριστικοποίησης των κατηγορητηρίων, κάθε άλλο παρά συγκάλυψη σημαίνει. Ουδέποτε μια δίκη, (υποχρεωτικά στην Ελλάδα οι δίκες είναι δημόσιες), συνιστά συγκάλυψη. Ας μην παραλογιζόμαστε.

Επιστρέφοντας στην αρχή, οι συγκεκριμένοι λειτουργοί, ιδίως ο Εφέτης Ανακριτής, στην υπόθεση των Τεμπών, συνδύασαν ταχύτητα και ποιότητα, έχοντας να αντιμετωπίσουν ασύμμετρο και εν πολλοίς ανήθικο πόλεμο, ο οποίος μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα στο χάος.

Κάποιοι φαίνεται πως δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια και συνεχίζουν.

Οι Έλληνες όμως, πλέον, γνωρίζουν.