Όταν τα τέλη κυκλοφορίας δεν πηγαίνουν εκεί που πρέπει

Με αφορμή την αντίστροφη μέτρηση που έχει ξεκινήσει για την πληρωμή των τελών κυκλοφορίας του 2026, είναι σκόπιμο να επανεξετάσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση που έχουν ή που θα έπρεπε να έχουν, τα τέλη κυκλοφορίας με την ποιότητα του οδικού δικτύου.

Γιατί καθώς αποτελούν τον ετήσιο φόρο που πληρώνουν οι ιδιοκτήτες οχημάτων για τη χρήση του, «πηγαίνουν χέρι – χέρι» με την ανταποδοτικότητα στη συντήρηση των δρόμων.

Παρόλα αυτά, το επαρχιακό δίκτυο, περιφερειακό και δημοτικό, αυτό δηλαδή που ο πολίτης χρησιμοποιεί κατά κόρον στις καθημερινές του μετακινήσεις, είναι δυστυχώς τραγικό. Λακούβες, σαμαράκια, φαγώματα, φθορές, καθιζήσεις στην άσφαλτο, διαγραμμίσεις που μόλις διακρίνονται, κατεστραμμένα στηθαία ασφαλείας, ελλιπής σήμανση, συνθέτουν την πραγματική εικόνα της πλειονότητας των δρόμων, στη σύγχρονη Ελλάδα, ακόμη και στις μεγάλες πόλεις. Με ό, τι αυτή συνεπάγεται για την ανερχόμενη αύξηση των τροχαίων με θύματα και υλικές ζημιές στην άσφαλτο…

Ευθύνεται η ανικανότητα των Περιφερειών, των Δήμων; Φταίει η αδιαφορία των αιρετών της Αυτοδιοίκησης να αναλάβουν τις ευθύνες τους; Kατηγορηματικά όχι.

Το πρόβλημα ξεκινά από την έλλειψη των απαιτούμενων πόρων. Ίσως κάποιοι αντιτείνουν ότι οι Περιφέρειες θα πρέπει να ανοίξουν τις κάνουλες των πακτωλών που διαχειρίζονται για να δοθεί η λύση. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουν ότι οι Περιφέρειες διαχειρίζονται μεν πόρους του ΕΣΠΑ, αλλά ο αποκλειστικός «κουμπαράς» τους για τις συντηρήσεις του οδικού δικτύου είναι το πενταετές Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) που ακολουθεί τη στρεβλή πεπατημένη της μεταφοράς αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση και της μεταφοράς κονδυλίων με το σταγονόμετρο.

Με τη δραματική υποχρηματοδότηση που λαμβάνουμε, η μόνη δυνατότητα που έχουμε είναι να επεμβαίνουμε… πυροσβεστικά στο οδικό δίκτυο. Την ίδια ώρα, στα κρατικά ταμεία μπαίνουν περίπου 1,2 δις ευρώ κάθε χρόνο από την είσπραξη των τελών κυκλοφορίας. Και παραμένουν εκεί.

Η πρόταση μου είναι πολύ σαφής και συγκεκριμένη. Να αποδίδονται τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας στην Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να καλύψει τις πάγιες υποχρεώσεις της για τη συντήρηση των δρόμων στη δικαιοδοσία των Περιφερειών και των Δήμων. Αυτούς που χρησιμοποιούν καθημερινά από εκατομμύρια οδηγούς.

Με αναλογική κατανομή των πόρων και αδιαπραγμάτευτη υποχρέωση την αποκλειστική αξιοποίηση τους στη συντήρηση και αναβάθμιση των οδικών αξόνων.

Στη Θεσσαλονίκη λόγου χάριν, με το 9% – 10% του συνόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων στη χώρα, θα διοχετεύονται σχεδόν 120 εκ. ευρώ κάθε χρόνο.

Έχουμε αποδείξει στην πράξη και με τους ελάχιστους πόρους που διαθέτουμε σήμερα, την αποφασιστικότητα μας για τη βελτίωση των συνθηκών στο οδικό δίκτυο. Με τα επιπλέον κονδύλια, μπορούμε να κάνουμε πραγματικά θαύματα.

Μπορούμε ταυτόχρονα να ενισχύσουμε οικονομικά τις προσπάθειες των Δήμων για την αποτελεσματική αποκατάσταση και συντήρηση των δικών τους δικτύων, σε πόλεις και χωριά.

Με τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους του εθνικού δικτύου να έχουν περάσει στους παραχωρησιούχους και τη συνολική εικόνα της οικονομίας να έχει βελτιωθεί, δεν υπάρχουν πλέον ισχυρά κωλύματα, ώστε να μην επανεξετάσουμε τον τρόπο αξιοποίησης των εσόδων από τα τέλη κυκλοφορίας, στο πλαίσιο του ανοιχτού, συνεχούς διαλόγου μεταξύ των θεσμών της Αυτοδιοίκησης και της κυβέρνησης.

Έχουμε χρέος να αποδώσουμε στους πολίτες που πληρώνουν κάθε χρόνο για να χρησιμοποιούν τους δρόμους, ποιοτικό οδικό δίκτυο, με υψηλή ασφάλεια και οδηγική άνεση.

Είναι ηθικό, είναι τίμιο και αναγκαίο.