Όλα για αυτό γίνονται

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Νίκος Νικήσιανης, μέλος της δημοτικής παράταξης «Πόλη Ανάποδα»

 

Τώρα που φούντωσε, επιτέλους, η συζήτηση για τη ΔΕΘ, τώρα που έχουν απλωθεί εκατέρωθεν όλα τα επιχειρήματα, για το μέλλον της εκθεσιακής δραστηριότητας, την καταλληλότητα της Σίνδου, την αξία των ιστορικών κτιρίων ή την έκταση του πάρκου, ας πάμε κατευθείαν στο ψητό.

Σύμφωνα με το σχέδιο της «επί τόπου ανάπλασης», στη βόρειο-δυτική γωνία της ΔΕΘ, δίπλα στο σιντριβάνι δηλαδή, πρόκειται να χτιστεί το περίφημο 5^ο κτίριο, γνωστό (ή όχι και τόσο γνωστό) ως «επιχειρηματικό κέντρο». Το κτίριο αυτό θα διαθέτει 16.465 τ.μ. για ξενοδοχείο, 11.082 τ.μ. για εμπορικό κέντρο, 6.792 τ.μ. για γραφεία επιχειρήσεων και άλλα 6.562 τ.μ. για αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Σύνολο, 40.900 τ.μ., ή, αν προτιμάτε 41 στρέμματα. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, το εκθεσιακό κέντρο που θα χτιστεί θα έχει έκταση 48.382 τ.μ. ενώ το συνεδριακό 12.144 τ.μ. Με άλλα λόγια, το «επιχειρηματικό κέντρο» θα διαθέτει το 38% της νέας δομημένης επιφάνειας.

Το «επιχειρηματικό κέντρο» θα αποτελεί -όχι τυχαία- το τοπόσημο της νέας ΔΕΘ: το δεκάοροφο ξενοδοχείο του θα υψώνεται ως τα 34 μέτρα, πολύ ψηλότερα από τα υπόλοιπα κτίρια της ευρύτερης περιοχής, ακόμα και από τη Ροτόντα, και φτάνοντας στο ύψος του Λευκού Πύργου. Το κέντρο της Θεσσαλονίκης θα αποκτήσει ένα νέο έμβλημα, ορατό από παντού, και αυτό θα είναι ένα ξενοδοχείο πολυτελείας. Τί πιο ταιριαστό, θα έλεγε κανείς.

Τελευταίο, αλλά -οικονομικά μιλώντας- όχι ελάχιστο: κάτω ακριβώς από το επιχειρηματικό κέντρο θα αναπτύσσεται το μεγαλύτερο μέρος του υπόγειου πάρκινγκ της ΔΕΘ, με έκταση 32 στρέμματα. Οι πελάτες του ξενοδοχείου και του εμπορικού κέντρου θα έχουν άπλετο χώρο για να αφήνουν το αμάξι τους, υποθέτω δωρεάν, όπως άλλωστε συμβαίνει τώρα με τους πελάτες των καταστημάτων που νοικιάζει η ΔΕΘ επί της Αγγελάκη. Περιττή, νομίζω, η αναφορά στις επιπτώσεις ενός τέτοιου προνομίου πάνω στον ανταγωνισμό του νέου mall με τα μαγαζιά της πόλης.

Από τους θιασώτες της «επί τόπου ανάπλασης» μπορείς να ακούσεις πολλά επιχειρήματα, λογικά ή λιγότερο λογικά, για την Σίνδο που είναι τόσο μακριά, για τη Ρώμη που θρηνεί ή για τον «εστιάτορα που θα χάσει την κονόμα» (sic). Δύσκολα όμως ακούς έστω και μια λέξη για αυτό το 5^ο κτίριο, για το 40% δηλαδή της όλης κατασκευής. Γνωρίζουμε μόνο ότι αυτό το κτίριο προστέθηκε στο εκθεσιακό κέντρο για να έλξει τον ιδιώτη επενδυτή που, μέσω της ΣΔΙΤ, θα συμβάλλει με τα κεφάλαιά του στην όλη επένδυση, για να την καταστήσει εφικτή.

Τί σημαίνει αυτό με νούμερα; Κανείς δεν ξέρει, αφού ποτέ ως τώρα η διοίκηση της ΔΕΘ δεν έχει μπει στον κόπο να παρουσιάσει τον προϋπολογισμό, το χρηματοδοτικό σχήμα, ή έστω μια μελέτη βιωσιμότητας. Από όσα έχουν κυκλοφορήσει ως τώρα, ακούμε ότι το δημόσιο, με τη μία ή την άλλη μορφή (κρατικό προϋπολογισμό, Περιφέρεια και δανεισμό της κρατικής HELEXPO με κρατική εγγύηση), θα βάλει τα 180 με 200 εκατομμύρια και ο ιδιώτης τα υπόλοιπα 100 με 120. Κι επειδή οι κανονικοί άνθρωποι δύσκολα καταλαβαίνουμε τί σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί, να δώσουμε ένα παράδειγμα: τόσα είναι περίπου τα ακαθάριστα κέρδη ενός μήνα για τη Metlen του Μυτιληναίου, ενός από τους φερόμενους ως υποψήφιους επενδυτές. Με αυτά τα λεφτά λοιπόν, ο ιδιώτης θα αποκτήσει τον έλεγχο όλων των παραπάνω επενδύσεων (ξενοδοχείο, εμπορικό κέντρο, γραφεία, πάρκινγκ) και πιθανά και άλλα οφέλη, όπως πόδι στην εκθεσιακή δραστηριότητα, για πολλές δεκαετίες. Όχι και άσχημα, θα έλεγε κανείς.

Τί λείπει, ή για την ακρίβεια, τί υποκρύπτεται, από αυτή την εξίσωση; Μα το κόστος του οικοπέδου, το οποίο το παρέχει δωρεάν ο ιδιοκτήτης, δηλαδή το Υπερταμείο (που το πήρε από τη ΔΕΘ, που το πήρε από την πόλη). Ας αφήσουμε στην άκρη το γεγονός ότι η πόλη παραχώρησε αυτό το οικόπεδο στη ΔΕΘ για συγκεκριμένη χρήση, και όχι για να το κάνει ξενοδοχείο, συναυλιάδικο ή πάρκινγκ. Ακόμα κι έτσι, κόστος δεν έχει; Τα οικόπεδα στο κέντρο αξίζουν σήμερα τουλάχιστον 2.000 ανά τ.μ. Για να δούμε λοιπόν πόσο δίκαιη είναι αυτή η «σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα»: το δημόσιο βάζει ένα οικόπεδο κόστους τουλάχιστον 350 εκατομμυρίων συν 200 εκατομμύρια μετρητά και παίρνει το 60% των νέων κτιρίων για τις εκθεσιακές και συνεδριακές του ανάγκες. Ο ιδιώτης βάζει 100 εκατομμύρια και παίρνει το 40% για κερδοσκοπικές χρήσεις. Είναι φανερή η ανισομέρεια.

Είναι επίσης φανερό ότι αν αφαιρούσαμε το 40% της δομημένης επιφάνειας, το έργο θα στοίχιζε πολύ λιγότερο από 300 εκατομμύρια. Τα 200 εκατομμύρια της δημόσιας χρηματοδότησης πιθανά θα φτάνουν για τα υπόλοιπα τέσσερα κτίρια, τα εκθεσιακά και το συνεδριακό, κι αν δεν φτάνουν, το ποσό που θα υπολείπεται θα είναι πραγματικά ασήμαντο. Κι επιπλέον, θα αυξηθεί σημαντικά η ελεύθερη έκταση για πάρκο, διευκολύνοντας τους υποστηρικτές της επί τόπου ανάπλασης απέναντι στους αντίπαλούς τους. Το επιχείρημα ότι το ΣΔΙΤ είναι αναγκαίο για να βγει η επένδυση, πραγματικά δεν στέκει από πουθενά. Μα γιατί τότε δεν προτείνει κανείς αυτή τη λύση; Μοιάζει πραγματικά μυστήριο.

Προφανώς, στο ερώτημα αυτό μπορούν να απαντήσουν μόνο οι φορείς που υποστηρίζουν το σχέδιο της επί τόπου ανάπλασης. Εγώ, με βάση τη λογική, μπορώ να διακρίνω τρεις πιθανές απαντήσεις. Η πρώτη είναι πολύ κακή: ο επενδυτής που σκοπεύει να πάρει αυτό το προνομιακό πακέτο, τους κρατά δεμένους. Αυτό το σενάριο, καθόλου μεταφυσικό δυστυχώς για τα σημερινά δεδομένα, έχει ένα αδύναμο σημείο: υπάρχει όντως τέτοιος επενδυτής; Είναι δηλαδή το έργο κλεισμένο; Αδυνατώ να γνωρίζω.

Η δεύτερη απάντηση είναι πιο πολιτική: η ΔΕΘ, όπως είπαμε, ανήκει στο Υπερταμείο. Και το Υπερταμείο δεν είναι κοινωφελές ίδρυμα, πρέπει να κάνει ταμείο (υπέρ της αποπληρωμής των δανείων, θυμίζουμε), πρέπει δηλαδή να παρουσιάζει έσοδα και να συμπληρώνει δείκτες. Ακόμα λοιπόν και αν οι επενδύσεις που επί της ουσίας βάζουν το δημόσια μέσα, αυτό το σκορ είναι το μόνο που μετράει. Αυτός ο ιδεοληπτικός νεοφιλελευθερισμός, θεσμοποιημένος στους δείκτες του Υπερταμείου, είναι πιθανά ο λόγος που η πόλη μας χάνει την τελευταία ευκαιρία για πράσινο.

Η τρίτη, τέλος, εκδοχή, είναι πιο πεζή: ανικανότητα, βαρεμάρα και αδράνεια του πολιτικού προσωπικού. Πήραν ένα σχέδιο ως έχει και αρνούνται ακόμα και να το ξεφυλλίσουν. Άλλωστε, αν κόψουμε το 40% της νέας επιφάνειας, το πουλόβερ θα αρχίσει να ξηλώνεται. Με αντίστοιχη λογική, αναπόφευκτα θα ρωτήσει μετά κάποιος: μα γιατί να γκρεμίσουμε τα ιστορικά και αρχιτεκτονικά αξιόλογα κτίρια της ΔΕΘ που διαθέτουμε σήμερα και έχουν επιφάνεια περίπου 50.000 τ.μ., για να χτίσουμε στη θέση τους νέα με την ίδια περίπου έκταση; Κι αν είναι να κρατήσουμε μόνο αυτά, γιατί δεν χτίζουμε με τα λεφτά που θα περισσέψουν ένα μικρότερο εκθεσιακό κέντρο στη Σίνδο για τις μεγάλες και βαριές εκθέσεις, όπως η Agrotica και η Zootechnia, που προφανώς ασφυκτιούν μέσα στο κέντρο;

Όπως βλέπετε, κάθε λογική σκέψη οδηγεί σε αυτή τη λύση. Το μόνο εμπόδιο σε αυτό το δρόμο, είναι αυτό το 10όροφο κτίριο που θα καρφωθεί για πάντα στην καρδιά της πόλης μας. Για αυτό γίνονται όλα – για τα μάτια, δηλαδή για τις τσέπες, του επίδοξου ιδιοκτήτη του. Κόψτε αυτό και θα εξαφανιστεί δια μαγείας όλο το σχέδιο της «επί τόπου ανάπλασης».