Οι ξεθωριασμένες γραμμές της καθημερινότητας μας!

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Σάββας Ιωακειμίδης, MArch Eng, CEO της arxicon.com

Με αφορμή το καίριο editorial του Φάνη Ουγγρίνη στο «The Opinion» στις 24 Ιουλίου του 2025 για το δάνειο των 30 εκατομμυρίων του Δήμου Θεσσαλονίκης για έργα που, όπως αναφέρεται, είναι «χαμηλής απόδοσης», αλλά και σε συνδυασμό με την οραματική σκέψη στο «The Opinion» και πάλι, για τη δυνητική φιλοξενία ενός Grand Prix Formula 1 στην πόλη μας, η συζήτηση για την ποιότητα των υποδομών μας μπορεί να γίνει και πάλι επίκαιρη. Οι ξεθωριασμένες διαγραμμίσεις στους δρόμους μας δεν αποτελούν απλώς μια αισθητική παραφωνία. Είναι το σύμπτωμα μιας νοοτροπίας από ιδρύσεως του Ελληνικού Κράτους, το οποίο συμβιβάζεται τελικά με το εφήμερο. Ας υποθέσουμε λοιπόν, ότι σε λίγους μήνες αποφασίζεται η ριζική αποκατάσταση της οδού Αγγελάκη. Πώς θα έμοιαζε αυτό το έργο αν ακολουθούσε τα πρότυπα άλλων χωρών, σε πόλεις εκτός Ελλάδος; Ας ταξιδέψουμε παρέα σε τρεις ηπείρους για να δούμε τη διαφορά.

Δήμος Θεσσαλονίκης: Δάνειο 30 εκατ. για έργα χαμηλής απόδοσης;

Βερολίνο, Aggelaki Straße: Στη γερμανική πρωτεύουσα, η ανακατασκευή της Aggelaki Straße θα ήταν μια άσκηση μηχανικής ακριβείας και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Η διαδικασία θα υπαγορευόταν από τις αυστηρές νόρμες «RStO 12» (Κατευθυντήριες Γραμμές για την Τυποποίηση Οδοστρωμάτων), οι οποίες εστιάζουν φυσικά στη μέγιστη ανθεκτικότητα. Η τεχνική περιγραφή θα περιλάμβανε την πλήρη απόξεση του παλιού οδοστρώματος και τη διάστρωση πολλαπλών στρώσεων, με την τελική επιφάνεια κύλισης να αποτελείται από ασφαλτόμιγμα υψηλής ποιότητας, πιθανά με τροποποιημένη άσφαλτο για αυξημένη αντοχή και μείωση θορύβου. Το κόστος μιας τέτοιας ολοκληρωμένης παρέμβασης υπολογίζεται μεταξύ €70 και €120 ανά τετραγωνικό μέτρο, συνοδευόμενο όμως από εγγύηση διατήρησης που θα άγγιζε τα 15 έτη. Η οριζόντια οδοσήμανση θα γινόταν με θερμοπλαστικά υλικά υψηλής απόδοσης με ενσωματωμένες υάλινες σφαίρες για κορυφαία ανακλαστικότητα, σύμφωνα με τα πρότυπα DIN EN 1436. Το κόστος για αυτή την ανώτερη ποιότητα διαγράμμισης θα κυμαινόταν από €4 έως €7 ανά τρέχον μέτρο, με εγγύηση καλής εφαρμογής και αντοχής για τουλάχιστον 5 χρόνια.

Ντόχα, Shari’ Aggelaki (شارع أنجيلاكي): Στο φουτουριστικό πλέον Κατάρ, η Shari’ Aggelaki θα μεταμορφωνόταν σε ένα έργο-πρότυπο βιώσιμης τεχνολογίας, σχεδιασμένο να αντέχει στις ακραίες κλιματικές συνθήκες. Οι προδιαγραφές θα ακολουθούσαν το Qatar Construction Specification (QCS) της Ashghal, απαιτώντας τη χρήση ασφαλτομιγμάτων τροποποιημένων με πολυμερή (PMB) για την προφανή αποφυγή παραμορφώσεων από τη ζέστη. Είναι βέβαιο ότι θα εφαρμοζόταν η τεχνολογία “cool pavement”, ένα ψυχρό οδόστρωμα που αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνοντας δραστικά τη θερμοκρασία της επιφάνειας. Το κόστος, αν και υψηλό, θεωρείται επένδυση στη βιωσιμότητα και εκτιμάται στα €90 – €160 ανά τετραγωνικό μέτρο, με την εγγύηση διατήρησης να ξεπερνά με σιγουριά τη δεκαετία. Για τις διαγραμμίσεις, η επιλογή των θερμοπλαστικών υλικών είναι αδιαπραγμάτευτη, καθώς προσφέρουν την απαραίτητη αντοχή στον ήλιο και την άμμο. Το κόστος εφαρμογής τους ανέρχεται στα €6 – €10 ανά τρέχον μέτρο, παρέχοντας όμως εγγυημένη ορατότητα και αντοχή για 3 έως 5 χρόνια.

Αντίς Αμπέμπα, Aggelaki Kedad (አንጀላኪ ቀዳድ): Στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, η προσέγγιση για την Aggelaki Kedad θα συνδύαζε τη διεθνή τεχνογνωσία με την τοπική προσαρμοστικότητα. Βασισμένη στα εγχειρίδια της Ethiopian Roads Authority (ERA), τα οποία υιοθετούν με αυστηρότητα πρότυπα όπως το AASHTO (American Association of State Highway and Transportation Officials), η έμφαση θα δινόταν στη δημιουργία ενός στιβαρού και οικονομικά αποδοτικού δρόμου. Θα χρησιμοποιούνταν θερμό ασφαλτόμιγμα (HMA) ενισχυμένο με σταθεροποιητικούς παράγοντες για την προστασία από την υγρασία. Το κόστος κατασκευής θα ήταν σημαντικά χαμηλότερο από τις άλλες δύο πόλεις, κυμαινόμενο μεταξύ €60 και €90 ανά τετραγωνικό μέτρο, με εγγύηση καλής κατάστασης για περίπου 7 χρόνια. Η οριζόντια οδοσήμανση θα γινόταν και εδώ με θερμοπλαστικά χρώματα, τα οποία αποτελούν την πλέον αξιόπιστη λύση για τις τοπικές συνθήκες. Το κόστος τους είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικό, περίπου €1.5 με €3 ανά τρέχον μέτρο, και η αντοχή τους εγγυημένη για τουλάχιστον 3 χρόνια.

Θεσσαλονίκη, Οδός Αγγελάκη: Και επιστρέφουμε στην πραγματικότητα της Οδού Αγγελάκη στη Θεσσαλονίκη μας. Μια τυπική ασφαλτόστρωση με βάση τις Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ) θα μπορούσε να είναι επαρκέστατη. Δυστυχώς όμως όλα σε αυτή τη χώρα αποφασίζονται με βάση μόνο το κόστος και όχι με την με τον συνδυασμό κόστους και απόδοσης. Έτσι μια απλή απόξεση, εάν γίνει και αυτή, και μια απλή επιφανειακή ασφαλτόστρωση, χωρίς έλεγχο και ενασχόληση της όποιας υπόβασης, ολοκληρώνουν το έργο οδοποιίας, σε ελάχιστο χρόνο – παρουσιάζοντας το μάλιστα ως πλεονέκτημα). Το κόστος φυσικά και είναι χαμηλότερο, στα €25 – €40 ανά τετραγωνικό μέτρο, αλλά η εγγύηση, εάν υπάρχει, σπάνια ξεπερνά τα 2 χρόνια. Το αποτέλεσμα το ζούμε καθημερινά: λακκούβες και φθορές που εμφανίζονται με τις πρώτες βροχές. Να μην ξεχνάμε και τα μπαλώματα και τα δεκάδες νέα φρεάτια των νέων υποδομών τα οποία εγκαθίστανται και αυτά, χωρίς καμία πρόβλεψη και κανέναν προγραμματισμό. Το δράμα φυσικά και ολοκληρώνεται με την οριζόντια οδοσήμανση. Φυσικά και χρησιμοποιούν απλές ακρυλικές βαφές, με κόστος από €1 – €2, ανά τρέχον μέτρο, και φυσικά γίνεται συνήθως χωρίς να προηγηθεί καμία προετοιμασία και κανένας καθαρισμός της επιφάνειας στρώσης. Κυριολεκτικά «ξεθωριάζουν» μέσα σε ελάχιστες ημέρες, αφήνοντας πίσω τους «αόρατες γραμμές» οι οποίες απειλούν νυχθημερόν την ασφάλεια όλων μας. Όπως καταλάβατε, δεν υπάρχει καμία εγγύηση πρακτικά υπαρκτή ούτε για την οριζόντια οδοσήμανση.

Η ως άνω απλή σύγκριση αποδεικνύει ότι σε οτιδήποτε, η ποιότητα μπορεί να έχει κόστος, αλλά δυστυχώς η προχειρότητα «κοστίζει» τελικά πολύ περισσότερο. Η Θεσσαλονίκη αξίζει δρόμους οι οποίοι δεν θα χρειάζονται «μπάλωμα» κάθε χρόνο. Η λύση μπορεί να βρίσκεται και στην καινοτομία αλλά και στη συνεργασία. Είναι καιρός η πόλη να αναζητήσει ενεργά, χορηγούς από τον ιδιωτικό τομέα και όχι δάνεια. Ας τολμήσουμε να φανταστούμε την «Οδό Αγγελάκη – Powered by [Όνομα Χορηγού]», όπου μια εταιρεία αναλαμβάνει την πλήρη, και υψηλότατων προδιαγραφών, ανακατασκευή με αντάλλαγμα, την προβολή της. Η προσθήκη του ονόματος ενός χορηγού στην σήμανση ενός δρόμου, πάντα με αυστηρότατους κανόνες, είναι μια μικρή παραχώρηση μπροστά στο τεράστιο όφελος της ασφάλειας, της ποιότητας και της υπερηφάνειας για τις υποδομές μας.

Στη Νέα Υόρκη το πρόγραμμα «Adopt-A-Highway» του NYC Department of Transportation επιτρέπει σε επιχειρήσεις να χρηματοδοτήσουν τον καθαρισμό και την «ομορφιά» τμημάτων αυτοκινητοδρόμων, κερδίζοντας προβολή μέσα από τις πινακίδες αναγνώρισης. Στο Λος Άντζελες το πρόγραμμα «Adopt-1-Street» ενθαρρύνει τους πολίτες να «υιοθετήσουν» τον δρόμο τους και να δεσμευτούν να τον διατηρούν καθαρό από σκουπίδια για έναν χρόνο, βοηθώντας στη βελτίωση της εικόνας της πόλης τους. Στο Σάλεμ το πρόγραμμα «Adopt-a-Street» λειτουργεί από το 1992 και εστιάζει στην εθελοντική δράση ομάδων για τον καθαρισμό των δρόμων από τα σκουπίδια. Ο εκεί Δήμος παρέχει τον σχετικό εξοπλισμό αλλά και «αναγνώριση» μέσω πινακίδων.

Ο εθελοντισμός είναι κάτι που απαιτεί χρόνο για να εμπεδωθεί στην Ελληνική νοοτροπία. Ο πλέον άμεσος τρόπος είναι οι χορηγίες/υιοθεσίες δρόμων, πεζοδρομίων και λεωφόρων. Είναι η μόνη «αξιόπιστη οδός» για να πάψουν άμεσα οι γραμμές της καθημερινότητάς μας να είναι τόσο ξεθωριασμένες!