Η Θεσσαλονίκη στον παγκόσμιο χάρτη των logistics: Το Διεθνές Κέντρο του ΔΟΜ ως στρατηγική ευκαιρία

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Διονύσης Μαγουλάς, Πολιτικός Επιστήμονας 

Η Θεσσαλονίκη μπαίνει δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη των logistics με τη δημιουργία του Διεθνούς Κέντρου Διαχείρισης Εφοδιαστικής Αλυσίδας από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), έργο που επισφραγίστηκε με την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (MoU) μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και της διοίκησης του Οργανισμού. Πρόκειται για μια εξέλιξη με ευρύτερη σημασία – όχι μόνο για την τοπική οικονομία, αλλά και για τον γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας στο σύγχρονο σύστημα παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Το νέο Κέντρο θα λειτουργεί ως επιχειρησιακός κόμβος διαχείρισης, αποθήκευσης και διανομής ανθρωπιστικών εφοδίων του ΔΟΜ, τα οποία προορίζονται για κρίσιμες αποστολές σε εμπόλεμες ζώνες, περιοχές φυσικών καταστροφών και χώρες με μεταναστευτικές κρίσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού, ο ΔΟΜ διαχειρίζεται ετησίως προμήθειες ύψους έως και 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων – αριθμός που αναδεικνύει το μέγεθος της δραστηριότητας που μπορεί να «περάσει» από τη Θεσσαλονίκη.

Η επιλογή της πόλης βασίστηκε σε τέσσερα κύρια κριτήρια: γεωγραφική εγγύτητα στα πεδία δράσης του οργανισμού (Νότια Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή), διαθεσιμότητα κατάλληλων εγκαταστάσεων, επάρκεια ανθρώπινου δυναμικού και σταθερό πολιτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον. Εν ολίγοις, η Θεσσαλονίκη υπερίσχυσε ανταγωνιστικών υποψηφιοτήτων και επιλέχθηκε για την επιχειρησιακή της αξιοπιστία και τις υποδομές της.

Τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για τη Βόρεια Ελλάδα είναι πολλαπλά. Στην πλήρη του ανάπτυξη, το Κέντρο αναμένεται να δημιουργήσει τουλάχιστον 100 νέες θέσεις εργασίας – με προτεραιότητα στην τοπική αγορά – και να λειτουργήσει ως μοχλός ενεργοποίησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στους τομείς της συσκευασίας, της αποθήκευσης, των μεταφορών, της ασφάλειας και των ψηφιακών λύσεων. Επιπλέον, μέσω της εφαρμοζόμενης πολιτικής του ΔΟΜ υπέρ της προμήθειας προϊόντων από τοπικές αγορές, ενισχύονται οι δυνατότητες ελληνικών εταιρειών να καταστούν πάροχοι σε μια παγκόσμια αλυσίδα αξίας.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και το γεγονός ότι η Ελλάδα, που μέχρι πρότινος κατείχε την 99η θέση στη λίστα των χωρών-προμηθευτών του ΔΟΜ, αποκτά πλέον σημαντικά αυξημένο ρόλο. Η λειτουργία του Κέντρου μπορεί να αναβαθμίσει τη συμμετοχή της χώρας μας στο διεθνές σύστημα ανθρωπιστικής υποστήριξης, ακολουθώντας το παράδειγμα κρατών όπως η Δανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που με παρόμοιες δομές εξελίχθηκαν σε logistics hubs για υπηρεσίες του ΟΗΕ και των ΜΚΟ.

Πέραν του άμεσου οικονομικού αποτυπώματος, η πρωτοβουλία προσφέρει και ευρύτερες γεωστρατηγικές δυνατότητες. Η Θεσσαλονίκη, ήδη σημείο ενδιαφέροντος για διεθνείς επενδυτές (όπως η Cosco, η Deutsche Bahn, μεγάλοι παίκτες του e-commerce και αλυσίδες λιανικής), εδραιώνει τη θέση της ως φυσική πύλη προς την Κεντρική Ευρώπη και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το νέο logistics hub μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την προσέλκυση και άλλων διεθνών οργανισμών ή επιχειρήσεων που επιδιώκουν περιφερειακή κάλυψη.

Η επένδυση του ΔΟΜ έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά έργων που υλοποιούνται ή δρομολογούνται στην περιοχή, όπως η αναβάθμιση του λιμανιού, η ανάπτυξη του διαμετακομιστικού κέντρου στο ΤΕΘ, τα σιδηροδρομικά έργα διασύνδεσης με το υπόλοιπο δίκτυο της ΕΕ, και οι ιδιωτικές επενδύσεις σε αποθηκευτικά πάρκα στη δυτική πλευρά της πόλης. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρουσία ενός διεθνούς θεσμικού φορέα όπως ο ΔΟΜ προσφέρει μια νέα διάσταση θεσμικής σταθερότητας και αναγνώρισης, συμβάλλοντας στην προβλεψιμότητα και την εξωστρέφεια του επενδυτικού περιβάλλοντος.

Από πολιτικής σκοπιάς, η συμφωνία αυτή αναδεικνύει τον ρόλο της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου στους διεθνείς οργανισμούς, αναδεικνύοντας τη Θεσσαλονίκη όχι μόνο σαν περιφερειακή μητρόπολη, αλλά ως ευρωπαϊκό επιχειρησιακό κέντρο logistics.

Ωστόσο, η επιτυχία της πρωτοβουλίας δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Απαιτείται διαρκής θεσμική εγρήγορση, ταχύτητα στην ολοκλήρωση των υποδομών, επαρκής στελέχωση, διαφανείς διαδικασίες και μια μακρόπνοη στρατηγική που θα συνδέει τον ΔΟΜ με τις τοπικές αρχές, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα επιμελητήρια, τα ερευνητικά και πανεπιστημιακά οικοσυστήματα της πόλης. Ειδικά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικοί συνεργάτες του εγχειρήματος, εκπαιδεύοντας ανθρώπινο δυναμικό και παράγοντας τεχνογνωσία που θα στηρίζει το Κέντρο μακροπρόθεσμα.

Η Θεσσαλονίκη διαθέτει τις υποδομές, την ιστορική εμπειρία της ελεύθερης ζώνης του λιμανιού και τη στρατηγική θέση για να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η πρόκληση πλέον είναι να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία με τρόπο διατηρήσιμο, συνεργατικό και εξωστρεφή. Αν το καταφέρει, η πόλη δεν θα είναι απλώς στην «από μέσα» των logistics, θα είναι στο επίκεντρο της παγκόσμιας ανθρωπιστικής και γεωοικονομικής αλυσίδας.