Ευρώπη σε κρίση, το ΠΑΣΟΚ σε εσωστρέφεια, το μεγάλο σταυροδρόμι

Άρθρο στο TheOpinion του Νίκου Σδούγγου, πολιτικού επιστήμονα και μέλους της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής

Ο κόσμος έχει αλλάξει, η Ευρώπη το ίδιο, τα αποτελέσματα των τελευταίων ευρωεκλογών απέδειξαν ότι ο ορθός προγραμματικός λόγος και οι συγκροτημένες κυβερνητικές προτάσεις χάνουν ολοένα έδαφος από την ανορθολογική προσέγγιση και τα δήθεν αντισυστημικά κόμματα της άκρας δεξιάς. Όμως όλο το προηγούμενο διάστημα το μεταρρυθμιστικό κέντρο δεν έκανε τίποτα για να αποσοβήσει αυτή την κρίση ταυτότητας ενός ήδη ασθενικού πολιτικού συστήματος συλλήβδην.

Με μια πρώτη ανάγνωση των αποτελεσμάτων γίνεται ολοφάνερο, ότι εκτός από την αποχή υπάρχει μια αποστροφή προς τα παραδοσιακά κόμματα και μια προτίμηση σε άλλα μικρότερα με χαρακτηριστικά μη πολιτικά με ακραίο παράδειγμα την εκλογή Παναγιώτου στην Κύπρο. Όμως το κυρίαρχο δεν είναι η ψήφος χαβαλέ-ας μου επιτραπεί ο όρος- αλλά το επίδικο ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και την εθνική ψήφο. Τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα έχουν πολλά χρόνια που έχουν κάνει την εμφάνισή τους όμως τώρα λαμβάνουν χαρακτηριστικά κυρίαρχου ρεύματος πολιτικού και παύουν να βρίσκονται στη σφαίρα του γραφικού όπως παλιότερα.

Η σύγχρονη Ευρώπη βρίσκεται μεταξύ δύο αντίρροπων τάσεων: του εθνοκεντρισμού και του ευρωπαϊσμού. Η ανάδυση κατεξοχήν ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων από τη Γαλλία και τη Γερμανία, μέχρι το ακραίο παράδειγμα της Ρουμανίας, αντιδιαστέλλεται με την προσπάθεια του ευρωπαϊκού κατεστημένου να διατηρήσει τον έλεγχο αλλά και την αυξανόμενη δυναμική της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης στις περιπτώσεις της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας.

Κοντά σε όλα αυτά υπάρχει η εγγενής αδυναμία της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας να δώσει πειστικές απαντήσεις για το μέλλον της Ευρώπης. Η πολυπόθητη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που προχωρούσε με ταχύτατα βήματα τις δεκαετίες ’90 και ’00 φρέναρε απότομα και προχωρά με βήματα χελώνας. Δυστυχώς οι παγκόσμιες εξελίξεις απαιτούν από τους ευρωπαίους ηγέτες να γίνουν πρωτεργάτες ενός νέο ορθολογισμού, μιας νέας παγκόσμιας τάσης κόντρα σε κάθε λογής ψεκασμένο από όποια πλευρά του ατλαντικού κι αν προέρχεται και να γίνουν ένα θεσμικό αντίβαρο σε όλες εκείνες τις ασόβαρες φωνές που κατά καιρούς κρώζουν για παγκόσμιες θεωρίες συνωμοσίας.

Είναι βέβαιο πως τα προβλήματα είναι υπαρκτά, οικονομική κρίση, μεταναστευτικό, κλιματική αλλαγή, ζητήματα στην καρδιά των κοινωνιών πανευρωπαϊκά και η αλήθεια είναι πως ούτε η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά, αλλά ούτε και η σοσιαλδημοκρατία κατάφεραν να αποτινάξουν από πάνω τους το στίγμα των πολιτικών λιτότητας, με αποτέλεσμα ακόμα και παραδοσιακοί υποστηρικτές τους να τους γυρίσουν την πλάτη.

Στο ΠΑΣΟΚ ένα κόμμα που πέρασε δια πυρός και σιδήρου και αποτελεί case study για ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στην περίοδο της κρίσης, αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα δύσκολο σταυροδρόμι. Ένα σταυροδρόμι που από την μία πλευρά οδεύει ως ένας φορέας κλειστός φοβικός με λογική δημοσιοϋπαλληλίας που ζει με αναμνήσεις και αποφάσεις πίσω από κλειστά γραφεία, ή από την άλλη ως ένας φορέας κυρίαρχος ανοιχτός στην κοινωνία χωρίς φοβικότητα, χωρίς ομαδοποιήσεις και διαχωρισμούς του παρελθόντος με όραμα και λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας. Όσο περιχαρακώνεται στον πρώτο δρόμο, τόσο θα χάνει μεγάλο μέρος από τον δεύτερο.

Χρέος μας να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού την ενότητα του χώρου και να παλέψουμε μέσα από τις ιδέες μας για την γιγάντωση του σε ρεύμα κυρίαρχο στην κοινωνία. Οφείλουν να αλλάξουν πολλά, νοοτροπίες, αντιλήψεις της παλιάς εποχής, επικοινωνία, ίσως και ηγεσία. Αλλά αυτό θα αποφασιστεί στα όργανα και σίγουρα όχι στα τηλεπαράθυρα που ανακάλυψαν μετά από πολλές εκλογικές μάχες ότι υπάρχει ξανά και ΠΑΣΟΚ.

Ας σταθούμε όλοι στο ύψος των περιστάσεων και ας αναλογιστούμε την κρισιμότητα των στιγμών, για το κίνημα, για την πατρίδα, για τη Ευρώπη και καταλήγω με την ίδια φράση που έκλεισα την ομιλία μου στο τελευταίο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ από τον Δον Κιχώτη του Μιγκελ Ντε Θερβάντες «το να αλλάξεις τον κόσμο φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα ούτε ουτοπία, είναι δικαιοσύνη».