Αυτοί που «δολοφόνησαν» τον χαρακτήρα του Τσίπρα επιχειρούν να διορθώσουν την αδικία

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Μίλτος Τόσκας, φαρμακοποιός, δημοσιογράφος, κριτικός κινηματογράφου και βιβλίου. 

Στην Ελλάδα της μετα-αλήθειας και της πολιτικής φθοράς, η δολοφονία χαρακτήρα έχει γίνει εργαλείο εξουσίας. Ο Αλέξης Τσίπρας υπήρξε στόχος μιας τέτοιας επίθεσης, όχι μόνο για τις αποφάσεις του, αλλά και για το ήθος του. Κι όμως αυτοί που κάποτε πρωτοστάτησαν στην αποδόμησή του, σήμερα δειλά αναγνωρίζουν το βάρος της αδικίας. Γιατί η αλήθεια όσο κι αν καθυστερεί, πάντα βρίσκει τον δρόμο της.

Υπάρχουν ήττες που συμβαίνουν στην κάλπη και ήττες που συμβαίνουν στη συνείδηση. Εκεί στο ηθικό κέντρο βάρους μιας κοινωνίας που παραπαίει ανάμεσα σε παραπληροφόρηση και κομματικό φανατισμό κρίνονται τελικά οι πραγματικές μάχες και η περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα είναι ακριβώς αυτό: μια υπόθεση ηθικής βίας, πολιτικής αποδόμησης και συλλογικής αμηχανίας μπροστά στην αδικία.

Όταν αποπειράσαι να διαλύσεις τον χαρακτήρα κάποιου, όχι να τον αντικρούσεις πολιτικά, αλλά να τον λεκιάσεις δεν κάνεις αντιπολίτευση, περνάς τα λεπτά όρια του unfair. Κάνεις μία δημόσια ηθική εκτέλεση και ο Αλέξης Τσίπρας τα τελευταία χρόνια δεν δέχτηκε μόνο πολιτική κριτική. Δέχτηκε μια στοχευμένη, οργανωμένη και διαρκή επίθεση στην υπόληψή του. Όχι στις θέσεις του, όχι στο έργο του, αλλά στο πρόσωπο. Στον πυρήνα της δημόσιας εικόνας του, της αξιοπρέπειάς του με έναν απίστευτο συντονισμό των ΜΜΕ και των επιχειρηματικών κύκλων, ειδικά μετά το πολύκροτο βράδυ των τηλεοπτικών αδειών.

Αυτή είναι η ουσία της «δολοφονίας χαρακτήρα»: δεν καταρρίπτεις επιχειρήματα, κατασκευάζεις σκιές. Δεν λες “διαφωνώ”, λες “δεν είναι έντιμος” κι αυτό, όταν γίνεται συντονισμένα, με μένος, με στόχο να αφαιρεθεί από έναν άνθρωπο ηθικό έρεισμα και κοινωνική αποδοχή, μετατρέπεται σε συλλογικό τραύμα. Γιατί δεν πονά μόνο τον στόχο. Πονά και όσους πίστεψαν, όσους ήλπισαν, όσους στήριξαν κι ας μην ανήκαν ποτέ σε κανέναν “κομματικό στρατό”.

Σήμερα όμως βλέπουμε ένα από τα πιο σπάνια φαινόμενα της δημόσιας ζωής: Εκείνοι που συμμετείχαν (άμεσα ή έμμεσα) σε αυτή τη διαδικασία, αυτοί που έστησαν με λέξεις και υπαινιγμούς μια ενοχή χωρίς τεκμήρια, προσπαθούν δειλά, ίσως και άθελά τους, να διορθώσουν την αδικία. Να αναγνωρίσουν ότι αυτός ο άνθρωπος που λοιδορήθηκε, διαπομπεύθηκε, γελοιοποιήθηκε, ίσως τελικά δεν ήταν ούτε απατεώνας ούτε επικίνδυνος δημαγωγός. Ίσως ήταν ένας πολιτικός που προσπάθησε με τα δικά του μέσα, με τα λάθη του, με τις υπερβολές του, να μιλήσει για αξιοπρέπεια. Σε μια χώρα που έχει πειστεί πως “όλοι είναι ίδιοι”.

Μα δεν είναι όλοι ίδιοι κι αυτό το γνωρίζει βαθιά η κοινωνία. Το ξέρει στο ένστικτο. Το διαισθάνεται πίσω από τα μικρόφωνα και τους τηλεπαρουσιαστές κι εκεί κάπου, ανάμεσα στις σιωπές και τα κουρασμένα βλέμματα, φυτρώνει η ανάγκη της αποκατάστασης. Όχι ως πολιτική συγγνώμη, ποιος την αξίωσε ποτέ από μηχανισμούς, αλλά ως ηθική αναγνώριση. Ότι του αφαιρέσαμε, ίσως πρόωρα, το δικαίωμα στην ειλικρίνεια. Του κλείσαμε το στόμα με λάσπη την ώρα που έπρεπε να ακουστεί η σκέψη του και η μάχη να δοθεί πολιτικά.

Δεν είναι θέμα “ρεβάνς”. Δεν είναι καν θέμα δικαίωσης. Είναι θέμα ανθρωπιάς. Όταν καταστρέφεις κάποιον για να τον εξουδετερώσεις και έπειτα ανακαλύπτεις ότι έκανες λάθος, έχεις την ευθύνη να αποκαταστήσεις.

Ο Τσίπρας υπήρξε σύμβολο για μια γενιά. Ελπίδα για κάποιους, απογοήτευση για άλλους. Αλλά δεν υπήρξε ποτέ αυτό που κάποιοι επιχείρησαν να παρουσιάσουν και τώρα, όσο το πολιτικό τοπίο βαλτώνει, όσο τα αδιέξοδα πολλαπλασιάζονται και οι ηγέτες δεν εμπνέουν, τόσο περισσότερο γίνεται φανερό πόσο εύκολα καταστρέφουμε αυτούς που τολμούν και πόσο δύσκολα βρίσκουμε νέους να τους αντικαταστήσουν.

Η ηθική αλήθεια είναι πιο ισχυρή από κάθε δελτίο Τύπου κι ας αργεί. Όταν έρχεται, δεν κρατά σημαίες, απαιτεί όμως καθαρές λέξεις. Δεν είναι θέμα συμπάθειας ή κομματικής πίστης. Ακόμα κι αν κάποιος δεν σε εκφράζει, οφείλεις να του αναγνωρίσεις το δίκιο όταν του το στερούν άδικα. Αυτό δεν είναι απλώς πολιτική πράξη, είναι ανθρώπινη στάση που μας καθιστά πολιτικά όντα σε οργανωμένες κοινωνίες.