ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ:  Πρόκληση και προτάσεις για την Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία

Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Αλέξανδρος Αθάνατος, Πολιτικός Μηχανικός, συνδιαχειριστής της ομάδας Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης.

Πρόσφατα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε στο συνέδριο «Economics of Longevity and Ageing» πως η Ασημένια Οικονομία είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα. Οι περισσότεροι Έλληνες βέβαια δεν γνωρίζουν καν τι είναι η Ασημένια Οικονομία. Αυτή αφορά σύστημα παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών, που αποσκοπούν στη χρησιμοποίηση της αγοραστικής δύναμης των πελατειακών ομάδων άνω των 50 ετών. Η ηλικιακή αυτή ομάδα αποτελείται δηλαδή από δύο διακριτά μεταξύ τους γκρουπ, το ένα από άτομα στην ακμή της καριέρας τους και το άλλο από συνταξιούχους, που σταδιακά χρειάζονται όλο και περισσότερες υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας.

Σε μια ήπειρο όπως η Ευρώπη, η οποία σταδιακά γερνάει, η πρόκληση της ανάπτυξης της Ασημένιας Οικονομίας αποτελεί ένα στοίχημα για το μέλλον. Απαιτεί βαθιές τομές στον τομέα της εκπαίδευσης, της εργασίας, του ασφαλιστικού μας συστήματος αλλά και ακόμα του σχεδιασμού των πόλεων, των μετακινήσεων, του τουρισμού. Η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης και της ρομποτικής, οι εξελίξεις στον τομέα της ιατρικής και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση ανοίγουν νέες προοπτικές για την επιμήκυνση της παραγωγικής ζωής των ανθρώπων, οι οποίοι σταδιακά θα φτάνουν σε μεγαλύτερη ηλικία υγιείς.

Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία, όπως είπε και ο κ. Πιερρακάκης, και η ιδανική περιφέρεια για να επενδύσει σε αυτόν τον τομέα είναι η Κεντρική Μακεδονία με επίκεντρο την Θεσσαλονίκη. Είναι μια περιφέρεια με χαμηλό κατά κεφαλή ΑΕΠ (55% του μέσου κατά κεφαλή ΑΕΠ της ΕΕ το 2023, αυξημένο κατά 1% από την προηγούμενη χρονιά) ενώ η Αττική πχ έχει πολύ υψηλότερο (96% που αυξήθηκε κατά 4%), οπότε χρειάζεται επενδύσεις, που θα κρατήσουν τους νέους στον τόπο τους. Γιατί το ένα τρίτο των νέων της Μακεδονίας επιθυμεί να εγκαταλείψει τον τόπο του για να βρει εργασία, αλλάζοντας δραματικά τα δημογραφικά δεδομένα. Αλλά κυρίως, γιατί η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, που δεν έχουν άλλες περιφέρειες της Ελλάδας και της ΕΕ για την επένδυση σε τομείς της Ασημένιας Οικονομίας.

Η Θεσσαλονίκη έχει μεγάλα πανεπιστήμια και πολλούς φοιτητές. Μπορούν να αναπτυχθούν εδώ δηλαδή νέα τμήματα και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της Ασημένιας Οικονομίας, που αφορά ένα μεγάλο εύρος επιστημών. Ιατρική, με αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως πχ η κυτταρικές τεχνολογίες, τηλεϊατρική και τηλεφροντίδα, ρομποτική, ψηφιακές εφαρμογές, ανάπτυξη ΑΙ, οχήματα χωρίς οδηγό κλπ, αλλά και δια βίου μάθηση, που θα αφορά άτομα άνω των 50, τα οποία θα θέλουν να εκπαιδευτούν σε νέους τομείς για να παρατείνουν την εργασιακή τους ζωή. Το στοίχημα είναι οι φοιτητές να μείνουν στην περιοχή για να ανατραπεί η τάση φυγής των νέων. Αυτό μπορεί να γίνει με την ανάπτυξη βιομηχανιών, ερευνητικών κέντρων αλλά και υπηρεσιών, που θα προσφέρουν στην Ασημένια Οικονομία.

Η ανάπτυξη του Ασημένιου τουρισμού καθώς και η προσέλκυση συνταξιούχων για μόνιμη κατοίκηση είναι επίσης ένας τομέας για τον οποίον η Κεντρική Μακεδονία και η Θεσσαλονίκη έχουν απίστευτα συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Η ύπαρξη θερμών λουτρών σχεδόν σε όλους τους νομούς (Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Κιλκίς, Σερρών, Χαλκιδικής) μπορεί να αξιοποιηθεί για να προσελκύσει μεγάλους επενδυτές, ώστε να μην τρώμε τα ΕΣΠΑ απευθυνόμενοι σε Έλληνες επιδοτούμενους από τον ΕΦΚΑ. Και με το κατάλληλο μάρκετινγκ η περιοχή θα μπορούσε άνετα να συναγωνισθεί με τα γνωστότερα λουτρά του κόσμου.

Στις παραλίες της Μακεδονίας μπορούν να αναπτυχθούν χωριά, που θα απευθύνονται σε ξένους συνταξιούχους για μόνιμη κατοικία. Ένα χωριό στα πόδια του Ολύμπου πχ ή στην Χαλκιδική θα έκανε τα αντίστοιχα χωριά της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, στα οποία κατοικούν χιλιάδες ξένοι συνταξιούχοι, να ωχριούν. Αλλά και χωριά σε άλλες περιοχές, στην Ημαθία πχ ή στις Σέρρες ή στην Πέλλα, θα μπορούσαν να προσελκύσουν άτομα που θέλουν να ζήσουν κοντά στην φύση, παράγοντας οι ίδιοι στον κήπο τους αγνά προϊόντα.

Η ίδια η Θεσσαλονίκη ως κέντρο έχει επίσης πολλά πλεονεκτήματα. Είναι μια πόλη με πολλά καλά νοσοκομεία, στην οποία θα μπορούσε να επενδύσει κανείς και για εξειδικευμένα νοσοκομεία και υπηρεσίες που θα αφορούν τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Είναι σε μικρή απόσταση από όλους τους γύρω νομούς, οπότε μπορεί να υποδέχεται τους τουρίστες και τους ξένους κατοίκους των χωριών προσφέροντάς τους υπηρεσίες, αλλά και ως τόπος τουριστικός η ίδια να γίνει έδρα περιηγήσεων στην γύρω περιοχή, που έχει μοναδικά μνημεία. Από το Άγιο Όρος ή τους τάφους των Μακεδόνων βασιλέων ως τον Όλυμπο ή τον λόφο Καστά, η Μακεδονία μπορεί να δώσει στους ξένους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία.

Απαιτούνται βέβαια και βελτιώσεις του τουριστικού προϊόντος που προσφέρει η Θεσσαλονίκη. Επενδύσεις στην προσβασιμότητα πρώτα από όλα, κάτι που θα ωφελήσει εμάς τους ίδιους αλλά που μπορεί να διαφημιστεί και για να προσελκύσουμε τον Ασημένιο τουρισμό. Αλλά και αναβάθμιση των καλλιτεχνικών προγραμμάτων που προσφέρουμε. Μια πόλη με αρκετά θέατρα, με πολλούς καλλιτέχνες, με καλλιτεχνικές σχολές και με παράδοση στον τομέα αυτόν (με τα Δημήτρια πχ) μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο.

Για να ξεκινήσει η υλοποίηση του οράματος της αξιοποίησης της Ασημένιας Οικονομίας βέβαια απαιτούνται σοβαρές μελέτες. Μια μελέτη που θα ελέγξει το τι μπορεί να προσφέρει η Περιφέρεια, οι δήμοι, τα πανεπιστήμιά μας, φορείς και ιδιώτες στην προσπάθεια αυτή, μια μελέτη που θα μπορέσει να παρουσιαστεί για να προσελκύσει και μεγάλους παγκόσμιους επενδυτές όπως πχ. το νορβηγικό Government Pension Fund Global ή ξένα μεγάλα πανεπιστήμια. Γιατί αυτή η προσπάθεια δεν πρέπει να γίνει για να απορροφήσουμε τα ΕΣΠΑ, αλλά για να φέρουμε μια επενδυτική επανάσταση στην Μακεδονία.