Στα ύψη οι διεθνείς τιμές του καφέ: Άνοδος και αβεβαιότητα για το μέλλον

Για τους καταναλωτές, η εκτίναξη των διεθνών τιμών προμηνύει αυξήσεις στις λιανικές που έχουν ως βάση τον καφέ.

Μία από τις πιο εντυπωσιακές αναταράξεις στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων σημειώνεται τις τελευταίες εβδομάδες στον καφέ. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για την ποικιλία Arabica στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης εκτοξεύτηκαν στα 3,74 δολάρια ανά λίβρα, όταν μόλις στα τέλη Ιουλίου κινούνταν γύρω στα 2,80 δολάρια. Η αύξηση, που ξεπερνά το 30% σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, έχει αιφνιδιάσει αναλυτές, εισαγωγείς και καταναλωτές, σηματοδοτώντας μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας για την πορεία της αγοράς.

Η βασική αιτία αυτής της εκρηκτικής ανόδου βρίσκεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων. Στις 6 Αυγούστου οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν δασμό 50% στον καφέ από τη Βραζιλία, τη χώρα που καλύπτει περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής. Το μέτρο αυτό καθιστά τις εξαγωγές προς την αμερικανική αγορά εξαιρετικά ασύμφορες και διαταράσσει τις ισορροπίες του εμπορίου. Την ίδια στιγμή, η ίδια η βραζιλιάνικη παραγωγή πλήττεται από αντίξοες καιρικές συνθήκες, παγετούς και παρατεταμένες ξηρασίες, που εκτιμάται ότι θα μειώσουν την προσφορά Arabica έως και 10% σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες.

Η έλλειψη προϊόντος έχει οδηγήσει τις αγορές σε έντονη μετατόπιση της ζήτησης προς χώρες της Κεντρικής Αμερικής, με αποτέλεσμα τα ασφάλιστρα στις τιμές να ανεβαίνουν ακόμη περισσότερο. Μέσα σε τόσο έντονο αβεβαιότητας, οι κερδοσκοπικές κινήσεις ενισχύουν το ράλι των τιμών, επειδή πολλοί επενδυτές στοιχηματίζουν σε περαιτέρω άνοδο τοποθετώντας κεφάλαια στην αγορά καφέ.

Η προοπτική για τους επόμενους μήνες παραμένει διφορούμενη. Ορισμένες διεθνείς αναλύσεις εκτιμούν ότι εφόσον η παραγωγή στη Βραζιλία αποδειχθεί τελικά πιο ανθεκτική, δεν αποκλείεται οι τιμές να διορθώσουν σημαντικά, ακόμη και κατά 30% μέχρι το τέλος του έτους. Πολλοί ειδικοί όμως επισημαίνουν ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η τωρινή έξαρση, αλλά το γεγονός πως η αγορά δείχνει να μην επανέρχεται εύκολα σε μια φυσιολογική ισορροπία. Οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι εμπορικοί πόλεμοι η κλιματική κρίση καθιστούν τον καφέ, ιδιαίτερα ευάλωτο σε οικονομικές αναταράξεις.

Για τους καταναλωτές, η εκτίναξη των διεθνών τιμών προμηνύει αυξήσεις στις λιανικές που έχουν ως βάση τον καφέ. Ήδη οι αλυσίδες εστίασης και οι εισαγωγείς εκφράζουν ανησυχία για το κόστος, το οποίο αναμένεται να μετακυλιστεί σταδιακά στον τελικό πελάτη. Για τους παραγωγούς, από την άλλη, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Οι υψηλές τιμές προσφέρουν πρόσκαιρα κέρδη, αλλά οι κλιματικές πιέσεις και οι εμπορικοί φραγμοί απειλούν τη βιωσιμότητα του κλάδου μακροπρόθεσμα.

Η αύξηση της τιμής στην πρώτη ύλη δεν μένει ποτέ περιορισμένη στο επίπεδο των αγορών. Μεταφέρεται δυσανάλογα στο τελικό προϊόν, γεγονός που γίνεται πιο έντονα αντιληπτό στον χώρο της εστίασης. Στην Ελλάδα το φαινόμενο αυτό δεν είναι άγνωστο. Ακόμη και μια μικρή άνοδος στο διεθνές κόστος του καφέ οδηγεί σε υψηλότερες τιμές για το φλιτζάνι που σερβίρεται σε καταστήματα εστίασης, ιδιαίτερα σε περιοχές με τουριστική κίνηση, όπου το περιθώριο κέρδους πιέζεται από πολλαπλά κόστη. Έτσι, οι διεθνείς αναταράξεις δεν είναι απλώς λογιστικές καμπύλες, αλλά πραγματικότητα που αντικατοπτρίζεται καθημερινά στον λογαριασμό του καταναλωτή.

Ο καφές δεν είναι πια μόνο το αγαπημένο ρόφημα πολλών ανθρώπων. Έχει πλέον μετατραπεί σε καθρέφτη των παγκόσμιων εξελίξεων. Οι αναταράξεις στις τιμές του αποκαλύπτουν πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή, το εμπόριο και την κατανάλωση.