Σκοτεινός στόλος, βαριά καύσιμα: Το ρίσκο που συνοδεύει πλέον το ρωσικό πετρέλαιο

Το ρωσικό πετρέλαιο, που κάποτε μεταφερόταν χωρίς ιδιαίτερη φασαρία σε όλο τον κόσμο, συνοδεύεται πια από ένα πακέτο απειλών.

Η παρουσία ρωσικών δεξαμενόπλοιων στις διεθνείς θάλασσες βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο, όχι για εμπορικούς λόγους αλλά λόγω μιας σειράς από επικίνδυνα περιστατικά που αναδεικνύουν την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στη ναυτιλία, τη γεωπολιτική και την ασφάλεια. Το πρώτο εξάμηνο του 2025 έχει καταγραφεί ως περίοδος με αυξημένες απειλές, τεχνικά συμβάντα και επιθέσεις σε πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο ή έχουν επισκεφθεί ρωσικούς λιμένες. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα έρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, περιοχές στις οποίες πλοία που σχετίζονται με το ρωσικό εμπόριο έχουν δεχτεί σοβαρές ζημιές. Δεξαμενόπλοια όπως το Volgoneft 212 και το Volgoneft 239 υπέστησαν πλήγματα στη θάλασσα του Κερτς, με το πρώτο να βυθίζεται και το δεύτερο να προκαλεί τεράστια διαρροή μαζούτ στις ακτές της Κριμαίας και της Νότιας Ρωσίας. Παράλληλα, το πλοίο Vilamoura, ελληνικών συμφερόντων, που είχε προηγουμένως φορτώσει σε ρωσικό λιμάνι, υπέστη έκρηξη στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Λιβύης, θέτοντας εκτός λειτουργίας το μηχανοστάσιό του και προκαλώντας σοβαρές ζημιές, με τις αρχές να εξετάζουν το ενδεχόμενο στοχευμένης επίθεσης. Την ίδια στιγμή, άλλο πλοίο, το ρωσικής σημαίας Sig, δέχτηκε επίθεση με drone κοντά στο Στενό του Κερτς, με το χτύπημα να πλήττει κρίσιμα μέρη του πλοίου και να επιβεβαιώνει ότι η ναυσιπλοΐα στην περιοχή έχει μετατραπεί σε μια ζώνη υψηλού κινδύνου.

Ινδοευρωπαϊκή Συμμαχία: Το νέο δίπολο παγκόσμιας ισορροπίας μακριά από Ουάσιγκτον και Πεκίνο

Η αλυσίδα αυτών των περιστατικών δεν είναι τυχαία. Συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία του λεγόμενου “shadow fleet”, του παράλληλου στόλου δηλαδή που δημιουργήθηκε για να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Πλοία παλαιότερα, ανασφάλιστα ή με ελλιπή τεχνικό έλεγχο, συνεχίζουν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τρίτες χώρες, με αυξημένο ρίσκο για το πλήρωμα, το φορτίο αλλά και το περιβάλλον. Η αστάθεια στην περιοχή έχει αναγκάσει πολλές ασφαλιστικές εταιρείες να αυξήσουν κατακόρυφα τα ασφάλιστρα για κάθε πλοίο που περιλαμβάνει στο δρομολόγιό του ρωσικό λιμένα, ενώ ορισμένοι ναυλωτές αποφεύγουν πλέον τελείως τη συνεργασία με τέτοιες γραμμές μεταφοράς. Η ανησυχία δεν περιορίζεται μόνο στις διεθνείς αγορές· και η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα βρίσκεται μπροστά σε νέα δεδομένα, καθώς πλοία ελληνικών συμφερόντων που εμπλέκονται με οποιονδήποτε τρόπο σε μεταφορές ρωσικού πετρελαίου μπαίνουν στο ραντάρ είτε των γεωπολιτικών αντιπάλων είτε των αγορών που επαναξιολογούν το ρίσκο συνεργασίας.

Η Κίνα ξαναγράφει τον χάρτη της παγκόσμιας εφοδιαστικής – Πάνω από 100 χώρες στο Πεκίνο για μια νέα εποχή συνεργασίας

Αυτό που προκύπτει είναι ότι ο θαλάσσιος χάρτης της ενέργειας αλλάζει ριζικά. Το ρωσικό πετρέλαιο, που κάποτε μεταφερόταν χωρίς ιδιαίτερη φασαρία σε όλο τον κόσμο, συνοδεύεται πια από ένα πακέτο απειλών: πιθανά σαμποτάζ, τεχνικές βλάβες χωρίς άμεση πρόσβαση σε βοήθεια, γεωπολιτικά παιχνίδια και περιβαλλοντικές καταστροφές. Οι μεταφορές πρώτων υλών έχουν πάψει να είναι μια “τυπική διαδικασία” και κάθε ταξίδι πλέον συνοδεύεται από αυξημένη επιφυλακή. Το κόστος δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι και επιχειρησιακό, νομικό, ηθικό. Όσο αυτή η συνθήκη συνεχίζεται, η διεθνής ναυτιλία θα λειτουργεί με φόντο μια αόρατη αλλά σταθερή καταιγίδα που δεν έχει καμία σχέση με τον καιρό.