Όταν ένα φάρμακο σηκώνει μια ολόκληρη οικονομία: Η Δανία, η Novo Nordisk και ο κίνδυνος της εξάρτησης
Η περίπτωση της Δανίας αποκαλύπτει τον κίνδυνο του να βασίζεται μια ολόκληρη οικονομία σε έναν μόνο εταιρικό «πρωταθλητή».
Διονύσης Ασημιάδης
Η συμβολή της Novo Nordisk στην αύξηση του δανικού ΑΕΠ ήταν τόσο καθοριστική, που χωρίς αυτήν η οικονομία θα είχε παρουσιάσει ύφεση.
Τα τελευταία χρόνια η Δανία κατάφερε κάτι σχεδόν πρωτοφανές στην ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία: στηρίχθηκε σε μία και μόνο εταιρεία για να τροφοδοτήσει την ανάπτυξή της. Ο λόγος για τη Novo Nordisk, τον φαρμακευτικό γίγαντα που κυριαρχεί παγκοσμίως στα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2, με ναυαρχίδες τα σκευάσματα Ozempic και Wegovy. Η ζήτηση για αυτά τα προϊόντα εκτοξεύτηκε, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε τέτοιο βαθμό που η επίδρασή τους στο ΑΕΠ της χώρας έγινε μετρήσιμη. Το 2023, η συμβολή της Novo Nordisk στην αύξηση του δανικού ΑΕΠ ήταν τόσο καθοριστική, που χωρίς αυτήν η οικονομία θα είχε παρουσιάσει ύφεση.
Η επιτυχία αυτή ενίσχυσε θεαματικά και τη χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας, μετατρέποντάς την στην πολυτιμότερη στην Ευρώπη. Τα δημόσια έσοδα αυξήθηκαν σημαντικά, ενώ χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν, ενισχύοντας και την περιφερειακή ανάπτυξη, ιδίως σε βιομηχανικές πόλεις όπως το Kalundborg. Η Δανία έδειχνε να έχει βρει το δικό της οικονομικό «θαύμα» και η κυβέρνηση το αξιοποίησε για να στηρίξει τον κρατικό προϋπολογισμό και να μετριάσει εξωτερικές κρίσεις.
Όμως τον Ιούλιο του 2025, η εικόνα άλλαξε απότομα. Η Novo Nordisk προειδοποίησε ότι αναμένει χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης λόγω αυξημένου ανταγωνισμού, κυρίως από νέα φθηνότερα φάρμακα στην αμερικανική αγορά. Η μετοχή της υποχώρησε κατακόρυφα, χάνοντας πάνω από 23% της αξίας της μέσα σε μία ημέρα, τη μεγαλύτερη πτώση στην ιστορία της εταιρείας. Μαζί της, παρασύρθηκε και η οικονομία της χώρας. Εκτιμάται ότι η απώλεια μετοχικής αξίας αφαίρεσε από τους ιδιώτες επενδυτές ποσά που ισοδυναμούν με περίπου 3% της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η εμπιστοσύνη στο δανικό χρηματιστήριο κλονίστηκε και η χώρα κατέγραψε για πρώτη φορά εδώ και χρόνια αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης στο πρώτο τρίμηνο του έτους.
Η περίπτωση της Δανίας αποκαλύπτει τον κίνδυνο του να βασίζεται μια ολόκληρη οικονομία σε έναν μόνο εταιρικό «πρωταθλητή». Όσο εντυπωσιακή κι αν είναι η ανάπτυξη που αυτός μπορεί να φέρει, η εξάρτηση από μια τέτοια πηγή πλούτου είναι εξίσου επισφαλής. Η σύγκριση με την πτώση της Nokia στη Φινλανδία δεν είναι τυχαία: όταν ένα κράτος στηρίζει την ευημερία του σε μια μόνο επιχείρηση, κάθε στραβοπάτημα αυτής της επιχείρησης παίρνει διαστάσεις εθνικής κρίσης.
Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν η Δανία μπορεί να απορροφήσει το σοκ και να στηριχθεί ξανά σε ευρύτερη παραγωγική βάση. Η ανάγκη για οικονομική διαφοροποίηση δεν είναι πια θέμα στρατηγικής επιλογής, αλλά επιβίωσης. Όσο για τη Novo Nordisk, παρά την πρόσκαιρη αναταραχή, παραμένει ισχυρή όμως δεν είναι πλέον αλώβητη. Και μαζί της, ούτε η δανική οικονομία.