Ινδοευρωπαϊκή Συμμαχία: Το νέο δίπολο παγκόσμιας ισορροπίας μακριά από Ουάσιγκτον και Πεκίνο
Το εμπόριο αγαθών μεταξύ Ινδίας και ΕΕ ξεπέρασε τα 120 δισ. δολάρια το 2024, καθιστώντας την Ένωση τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ινδίας.
Διονύσης Ασημιάδης
Ινδία και Ευρώπη ετοιμάζονται να δείξουν αν μπορούν να χτίσουν ένα νέο σημείο ισορροπίας στον κόσμο που αλλάζει.
Καθώς οι διεθνείς εντάσεις οξύνονται και το γεωπολιτικό τοπίο αναδιαμορφώνεται, η Ινδία και η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να πλησιάζουν σε μια ιστορική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, με φόντο την αναζήτηση ενός νέου παγκόσμιου άξονα που θα εξισορροπεί τις ΗΠΑ και την Κίνα. Οι δύο πλευρές επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις με στόχο την οριστικοποίηση της συμφωνίας έως τα τέλη του 2025, επιδιώκοντας όχι μόνο εμπορική συνεργασία αλλά και στρατηγική σύμπραξη σε τεχνολογία, άμυνα και ενέργεια.
Η Ινδία, με πληθυσμό που ξεπερνά τα 1,5 δισεκατομμύρια και έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης παγκοσμίως, έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο παίχτη στο διεθνές σκηνικό. Το Νέο Δελχί, έχοντας πλέον ξεπεράσει την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αποτελεί την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και φιλοξενεί μια μεσαία τάξη που ισοδυναμεί αριθμητικά με τον πληθυσμό της ΕΕ.
Από την πλευρά της, η Ευρώπη, πιεζόμενη από τις στρατηγικές ασάφειες της Ουάσιγκτον και τον επεκτατισμό του Πεκίνου, αναζητά μια νέα συμμαχία βασισμένη σε πολιτισμική συνοχή και οικονομική σταθερότητα. Η Ινδία παρουσιάζεται ως το ιδανικό αντίβαρο: ένα πολυπληθές, νεανικό, τεχνολογικά φιλόδοξο και γεωπολιτικά ουδέτερο κράτος που μπορεί να προσφέρει πρόσβαση σε αγορές, ενέργεια και επιρροή στην περιοχή της Ινδο-Ειρηνικής.
Παρά τις θετικές προοπτικές, τα εμπόδια παραμένουν σημαντικά. Η Ινδία επιμένει στην προστασία του αγροδιατροφικού της τομέα – στον οποίο απασχολείται πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού της – από την ευρωπαϊκή πίεση για άνοιγμα αγορών. Εξίσου ακανθώδες ζήτημα είναι και ο μηχανισμός CBAM της ΕΕ, που επιβάλλει περιβαλλοντικά τέλη σε ρυπογόνες εισαγωγές, κάτι που η Ινδία θεωρεί άδικο απέναντι στο αναπτυξιακό της μοντέλο.
Προσκόμματα υπάρχουν και στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπου ευρωπαϊκοί κολοσσοί επιδιώκουν πιο γενναία είσοδο στην ινδική αγορά, προκαλώντας ανησυχίες στο Νέο Δελχί για πιθανή υπονόμευση της εγχώριας παραγωγής. Ωστόσο, τα γεωστρατηγικά οφέλη της συμφωνίας μοιάζουν να υπερτερούν των επιμέρους διαφορών.
Στο παρασκήνιο της επίσημης διπλωματίας, δεν απουσιάζουν και οι πιο ιδεολογικά φορτισμένες πτυχές. Στην πρόσφατη επίσκεψη Ινδών αξιωματούχων στις Βρυξέλλες, σημειώθηκαν επαφές μεταξύ στελεχών του ινδουιστικού εθνικιστικού κόμματος BJP και ακροδεξιών ευρωβουλευτών, με επίκεντρο τη ρητορική περί «πολιτισμικής κυριαρχίας». Παρά τις ενστάσεις γύρω από τις επιδόσεις της Ινδίας σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας του Τύπου, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν φαίνεται να θέτουν φραγμούς στη συνεργασία.
Το εμπόριο αγαθών μεταξύ Ινδίας και ΕΕ ξεπέρασε τα 120 δισ. δολάρια το 2024, καθιστώντας την Ένωση τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ινδίας. Σε αυτό το οικονομικό υπόβαθρο στηρίζεται και η φιλοδοξία να αναδειχθεί ο «Ινδοευρωπαϊκός διάδρομος» ως ο τρίτος πόλος στη νέα τάξη πραγμάτων – ένα μονοπάτι διεθνούς συνεργασίας που θα υπερβαίνει τις εμπορικές μάχες ΗΠΑ–Κίνας και θα προάγει ένα πιο πολυπολικό και πολυκεντρικό μοντέλο παγκοσμιοποίησης.
Η ώρα των αποφάσεων πλησιάζει. Είτε πρόκειται για έναν πραγματιστικό οικονομικό ελιγμό, είτε για την αρχή μιας μακρόπνοης γεωπολιτικής αλλαγής, Ινδία και Ευρώπη ετοιμάζονται να δείξουν αν μπορούν να χτίσουν ένα νέο σημείο ισορροπίας στον κόσμο που αλλάζει.