Η στροφή των Ελλήνων στα αμοιβαία κεφάλαια: Από επιφυλακτικότητα σε δυναμική ανάπτυξη
Το νέο επενδυτικό προφίλ δεν περιορίζεται μόνο στην αναζήτηση απόδοσης.
Διονύσης Ασημιάδης
Περισσότερα από 800 εκατομμύρια ευρώ είναι τοποθετημένα σε ελληνικά αμοιβαία κεφάλαια μέσω επενδυτικών λογαριασμών, και η τάση είναι ξεκάθαρα ανοδική.
Μέσα σε επτά χρόνια, η ελληνική αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων κατάφερε να αλλάξει χαρακτήρα. Από έναν μικρό και παθητικό κλάδο, εξελίχθηκε σε έναν χώρο όπου συγκεντρώνονται πλέον δισεκατομμύρια ευρώ νοικοκυριών και επενδυτών που αναζητούν κάτι παραπάνω από την ασφάλεια μιας τραπεζικής κατάθεσης. Η αλλαγή δεν έγινε ξαφνικά· ήταν αποτέλεσμα χρόνιων μετατοπίσεων στις προσδοκίες, την τεχνολογία, αλλά και την οικονομική πραγματικότητα.
Σήμερα, περισσότερα από 800 εκατομμύρια ευρώ είναι τοποθετημένα σε ελληνικά αμοιβαία κεφάλαια μέσω επενδυτικών λογαριασμών, και η τάση είναι ξεκάθαρα ανοδική. Είτε πρόκειται για μετοχικά funds, είτε για μικτά ή ομολογιακά, η συμμετοχή των πολιτών αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, ιδίως από τη στιγμή που οι καταθέσεις προσφέρουν πλέον μηδενικές ή ελάχιστες αποδόσεις. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι πλέον, περίπου το ένα τρίτο του συνολικού χρηματοοικονομικού ενεργητικού των ελληνικών νοικοκυριών έχει μετακινηθεί προς προϊόντα συλλογικής διαχείρισης.
Το νέο επενδυτικό προφίλ δεν περιορίζεται μόνο στην αναζήτηση απόδοσης. Συνοδεύεται και από μεγαλύτερη ζήτηση για διαφάνεια, βιωσιμότητα, ψηφιακή πρόσβαση και χαμηλό κόστος διαχείρισης. Τα ESG κριτήρια και τα index funds μπήκαν στο λεξιλόγιο του Έλληνα επενδυτή κάτι που πριν από λίγα χρόνια φάνταζε αδιανόητο. Οι νεότερες ηλικίες, κυρίως 30–45 ετών, δίνουν πλέον ώθηση σε αυτή την αλλαγή, αξιοποιώντας ηλεκτρονικές πλατφόρμες και δημιουργώντας νέο momentum στην αγορά.
Ωστόσο, η συνολική εικόνα παραμένει περιορισμένη. Σε ευρωπαϊκή σύγκριση, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα αρκετά πίσω. Τα αμοιβαία κεφάλαια εδώ αντιστοιχούν μόλις στο 5–6% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης κινείται σχεδόν στο τετραπλάσιο. Το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την πρόοδο, αλλά υπογραμμίζει το πόσο μεγάλο είναι το περιθώριο ανάπτυξης δηλαδή η ευκαιρία.
Αυτή η εξέλιξη δεν μένει χωρίς αντίκτυπο και στην περιφέρεια. Στην Κεντρική Μακεδονία, όπου λειτουργεί ένας ισχυρός πυρήνας μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η ύπαρξη ενεργών επενδυτικών κεφαλαίων μπορεί να δημιουργήσει νέα εργαλεία για εξαγωγές, πράσινη καινοτομία και τεχνολογική αναβάθμιση. Επιχειρήσεις που παλιότερα βασίζονταν αποκλειστικά στον τραπεζικό δανεισμό, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα των επενδυτικών κεφαλαίων ως μοχλό ανάπτυξης. Την ίδια ώρα, απλοί αποταμιευτές στην περιοχή βρίσκουν πλέον τρόπους να τοποθετήσουν τα χρήματά τους πιο έξυπνα, πιο ευέλικτα, και κυρίως πιο παραγωγικά.
Η αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων στην Ελλάδα δεν έχει φτάσει ακόμη στην ωριμότητα. Όμως δεν βρίσκεται πια ούτε στα πρώτα της βήματα. Αν η πολιτεία και οι χρηματοπιστωτικοί φορείς επενδύσουν σωστά σε εκπαίδευση, προσβασιμότητα και κανόνες εμπιστοσύνης, τότε τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να μετατραπούν από μια εναλλακτική, σε βασικό πυλώνα της επενδυτικής ζωής στη χώρα.