Επενδυτικό έλλειμμα: Η αόρατη απειλή για την περιφερειακή Ελλάδα
Η Κεντρική Μακεδονία δεν υπολείπεται σε ανθρώπινο δυναμικό ή εξαγωγικές επιδόσεις - Υπολείπεται σε διαθέσιμα κεφάλαια.
Διονύσης Ασημιάδης
Η Κεντρική Μακεδονία, μια από τις πιο εξαγωγικές περιφέρειες της Ελλάδας, βιώνει άμεσα τις συνέπειες της αρνητικής επενδυτικής ισορροπίας.
Εδώ και χρόνια, η Ελλάδα προσπαθεί να σταθεί σε μια νέα οικονομική πραγματικότητα, με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενίσχυση εξαγωγών και αύξηση επενδυτικού ενδιαφέροντος. Παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις για ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 2,3% το 2025, η μεγάλη εικόνα παραμένει προβληματική: η χώρα χρωστάει στους ξένους πολύ περισσότερα από όσα διαθέτει ως εξωτερικό ενεργητικό. Και αυτή η δυσαρμονία έχει όνομα λέγεται καθαρή διεθνής επενδυτική θέση.
Το πρόβλημα δεν είναι νέο, αλλά οξύνεται. Σήμερα, η καθαρή επενδυτική θέση της Ελλάδας διαμορφώνεται σε περίπου –131% του ΑΕΠ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για κάθε 100 ευρώ που παράγει η οικονομία, υπάρχουν 231 ευρώ σε εξωτερικές υποχρεώσεις και μόλις 100 σε αντίστοιχα διεθνή περιουσιακά στοιχεία. Η Ελλάδα, με απλά λόγια, είναι η πιο χρεωμένη χώρα της Ε.Ε. όχι μόνο σε επίπεδο δημόσιου χρέους, αλλά και στο καθαρό της αποτύπωμα ως επενδυτής στον κόσμο.
Αυτό το έλλειμμα δεν είναι απλώς τεχνική μέτρηση. Έχει άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητα της χώρας να στηρίξει μακροπρόθεσμες επενδύσεις, να απορροφήσει παραγωγικές δυνάμεις και να κινητοποιήσει εγχώρια και ξένα κεφάλαια. Αποθαρρύνει επενδυτές που αναζητούν σταθερότητα, μειώνει την εμπιστοσύνη στις τράπεζες και αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης τόσο για το κράτος όσο και για τον ιδιωτικό τομέα. Και όσο το χρέος βαραίνει, τόσο λιγότερος χώρος απομένει για πραγματική ανάπτυξη.
Αυτή η κατάσταση δεν πλήττει μόνο την εικόνα της χώρας προς τα έξω· έχει και ξεκάθαρες τοπικές επιπτώσεις. Η Κεντρική Μακεδονία, μια από τις πιο εξαγωγικές περιφέρειες της Ελλάδας, με ισχυρούς κλάδους σε αγροτοδιατροφή, μεταποίηση, τουρισμό και logistics, βιώνει άμεσα τις συνέπειες της αρνητικής επενδυτικής ισορροπίας. Εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που διαθέτουν τεχνογνωσία, εξωστρέφεια και καινοτομία, συχνά δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν βασικά αναπτυξιακά τους σχέδια, λόγω χαμηλής τραπεζικής ρευστότητας και ακριβού δανεισμού.
Η απουσία μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων πλήττει καίρια τις δυνατότητες αυτής της περιφέρειας να μετατραπεί σε πραγματικό μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα. Οι τοπικοί φορείς επενδύουν σε clusters, αγροδιατροφικά πάρκα και ψηφιακά οικοσυστήματα, αλλά η έλλειψη χρηματοπιστωτικής στήριξης περιορίζει την ταχύτητα υλοποίησης. Η Κεντρική Μακεδονία δεν υπολείπεται σε ανθρώπινο δυναμικό ή εξαγωγικές επιδόσεις· υπολείπεται σε διαθέσιμα κεφάλαια και αυτό έχει ευθεία σχέση με τη συνολική επενδυτική αδυναμία της χώρας.
Η λύση δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε σύντομη. Απαιτείται ριζική αλλαγή στρατηγικής: ενίσχυση της αποταμίευσης, αξιοποίηση εγχώριου κεφαλαίου, μετατροπή του τραπεζικού τομέα από παθητικό διαχειριστή σε ενεργό εταίρο ανάπτυξης. Και κυρίως, μια σοβαρή επανεκκίνηση της επενδυτικής διπλωματίας που να εστιάζει όχι σε ευκαιριακά deals, αλλά σε σχέσεις εμπιστοσύνης με θεσμικούς επενδυτές, διεθνείς εταίρους και σοβαρούς παραγωγικούς παίκτες.
Η αρνητική καθαρή επενδυτική θέση δεν είναι μόνο ένα στατιστικό. Είναι μια προειδοποίηση. Και αν η Ελλάδα δεν κινηθεί γρήγορα και αποφασιστικά, αυτή η προειδοποίηση μπορεί να μετατραπεί σε διαρθρωτικό φρένο για τις επόμενες δεκαετίες, ειδικά για τις περιφέρειες που κουβαλούν στις πλάτες τους το βάρος της παραγωγής.