Ecoflation: Ο κλιματικός πληθωρισμός που απειλεί την ελληνική οικονομία

Η συζήτηση γύρω από τον πληθωρισμό τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μια νέα διάσταση. Το ecoflation, το οποίο περιγράφει την άνοδο των τιμών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.

Ξηρασίες, καύσωνες, πλημμύρες και η συνεχής πίεση σε φυσικούς πόρους οδηγούν σε αυξήσεις κόστους, οι οποίες δεν είναι παροδικές αλλά τείνουν να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα. Ενώ διεθνείς μελέτες προειδοποιούν ότι την περίοδο 2026–2035 οι τιμές τροφίμων μπορεί να αυξηθούν έως και 1,8 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως και ο συνολικός πληθωρισμός κατά σχεδόν 1 μονάδα, οι συνέπειες για την Ελλάδα δείχνουν να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές.

Η ελληνική οικονομία, λόγω της εξάρτησής της από τον τουρισμό και τη γεωργία, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της νέας πρόκλησης. Οι παρατεταμένοι καύσωνες καταστρέφουν καλλιέργειες, οι πλημμύρες επιβαρύνουν την αγροτική παραγωγή ενώ η αυξανόμενη σπανιότητα νερού δημιουργούν συνθήκες πίεσης τόσο στο κόστος παραγωγής όσο και στις τιμές λιανικής. Ήδη οι Έλληνες καταναλωτές έχουν βιώσει μεγάλες αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής κυρίως σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, ενώ δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να εμφανίζονται μεγάλες διακυμάνσεις σε προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, το οποίο αποτελεί βασικό εξαγώγιμο αγαθό και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής διατροφής. Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στην αγροτική παραγωγή. Οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν τη ζήτηση για ενέργεια, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, γεγονός που μεταφράζεται με υψηλότερους λογαριασμούς για τα νοικοκυριά αλλά και αυξημένα κόστη λειτουργίας για τις επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, ο τουρισμός αν και ωφελείται βραχυπρόθεσμα από την αυξημένη κατανάλωση, απειλείται μακροπρόθεσμα, εφόσον η κλιματική αστάθεια μπορεί να μειώσει την ελκυστικότητα ορισμένων περιοχών, επηρεάζοντας άμεσα το ΑΕΠ.

Η Ελλάδα, όπως και πολλές χώρες της Μεσογείου, θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια δύσκολη εξίσωση. Πώς θα μπορέσει να συγκρατήσει τον πληθωρισμό όταν η κλιματική κρίση οδηγεί σε συστηματικές ανατιμήσεις στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες. Οι διεθνείς προβλέψεις κάνουν λόγο για πιθανές αυξήσεις στις τιμές τροφίμων έως και 30% σε ορίζοντα εικοσιπενταετίας, κάτι που αν συμβεί θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα ελληνικά νοικοκυριά που ήδη δαπανούν μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους σε είδη πρώτης ανάγκης.

Το κρίσιμο ζητούμενο δεν είναι πλέον η διαπίστωση της ύπαρξης της ecoflation, αλλά η κατανόηση των μηχανισμών μέσω των οποίων αυτή θα επηρεάσει την ελληνική οικονομία. Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας και η αύξηση της συχνότητας ακραίων φαινομένων συνδέονται άμεσα με μειώσεις στην αγροτική παραγωγικότητα, αυξήσεις στις τιμές ενέργειας και επιβάρυνση των αλυσίδων εφοδιασμού. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα οφείλει να προσεγγίσει το φαινόμενο όχι ως συγκυριακή πρόκληση αλλά ως διαρθρωτικό παράγοντα που επηρεάζει τον πληθωρισμό. Η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών στην αγροδιατροφή, η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενίσχυση των μηχανισμών κλιματικής προσαρμογής αποτελούν στρατηγικές επιλογές που θα καθορίσουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας. Διαφορετικά, ο κλιματικός πληθωρισμός κινδυνεύει να μετατραπεί σε μόνιμη πηγή αστάθειας, επιβαρύνοντας τόσο τη δημοσιονομική πολιτική όσο και την κοινωνική συνοχή.