Το Μετρό Θεσσαλονίκης σβήνει μηχανές όχι… κεράκια στα πρώτα του γενέθλια

Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, στο τέλος του 2025 είναι σαν σπίτι που το ανακαινίζεις. Έχει ακόμα σκόνη, σπασμένα πλακάκια και σκαλωσιές, αλλά αχνά αρχίζει να φαίνεται το καινούργιο δάπεδο και τα καινούργια κουφώματα. Το Μετρό φέρνει ταλαιπωρία και λάθη που τα αντιλαμβανόμαστε ως τεράστια, ενώ τα καλά όπως πχ λιγότερα αυτοκίνητα, πιο γρήγορη μετακίνηση, πιο καθαρή ατμόσφαιρα, τα ελαχιστοποιούμε σαν να μην υπάρχουν.

Στη ψυχιατρική αυτό ονομάζεται “γνωσιακή διαστρέβλωση” ή και τραβηγμένα “κατάθλιψη” και η πόλη έχει τέτοια συμπτώματα εδώ και καιρό, κι όχι άδικα. Γι αυτό ίσως πρέπει να κάνουμε λίγο πίσω για να δούμε όλη την εικόνα (και flyover) και ότι αυτή αλλάζει και μάλιστα προς το καλύτερο. Απλά τώρα είμαστε μέσα στη σκόνη των εργασιών και λογικό είναι να… ξεροβήχουμε.

Χωρίς λαμαρίνες και μουσαμάδες

Από την ημέρα των εγκαινίων στις 30 Νοεμβρίου 2024, που σηματοδότησε το τέλος μιας “Οδύσσειας” με πολλούς “Λαιστρυγόνες”, αποκαλύφθηκε και αναδείχθηκε η βυζαντινή ιστορία της πόλης, πήραν ανάσα οι επιβάτες του ΟΑΣΘ, μείναμε λιγότεροι εμείς οι χρήστες ΙΧ αυτοκινήτων -που δεν μας αρέσουν τα υπόγεια- αλλά ταυτόχρονα μετράμε βλάβες που προκύπτουν, όπως μας λένε οι μηχανικοί, από την πολυπλοκότητα του πρωτοφανούς εγχειρήματος ή ίσως από τη βεβιασμένη έναρξη του έργου για τήρηση χρονοδιαγραμμάτων που έδωσε η κυβέρνηση και δεν ήθελε να αθετήσει. Στις πρώτες εβδομάδες, η ενσωμάτωση του συστήματος εισιτηρίων με αυτό των λεωφορείων του ΟΑΣΘ προκάλεσε καθυστερήσεις με τα μηχανήματα έκδοσης να απαιτούν προσαρμογές για ανέπαφες συναλλαγές και ψηφιακά προϊόντα κομίστρου, ενώ η ελεύθερη μετακίνηση με ένα εισιτήριο μεταξύ μέσων μεταφορών έγινε στόχος για να καλλιεργηθεί μια νέα κουλτούρα μετεπιβίβασης. Οι δυσλειτουργίες των 12 μηνών λειτουργίας ή… υπολειτουργίας, σχετίζονταν κυρίως με συρμούς, συστήματα τροφοδοσίας, σήμανσης και αυτοματισμού, ενώ οι διακοπές καταγράφονται στο κεφάλαιο εργασίες συντήρησης και δοκιμές για την επέκταση προς την Καλαμαριά.

Το χρονολόγιο των προβλημάτων

Στις 14 Δεκεμβρίου 2024, λίγες εβδομάδες μετά τα εγκαίνια, συρμός παρουσίασε βλάβη τροφοδοσίας αμέσως μετά την αναχώρησή του από τον σταθμό Φλέμινγκ με αποτέλεσμα οι επιβάτες να… περπατήσουν μέσα στη σήραγγα, “από πεζοδιάδρομο καθοδηγούμενοι από συνοδούς της διαχειρίστριας εταιρείας του Μετρό” προς τον επόμενο σταθμό 70 μέτρα και να σκαρφαλώσουν για να βγουν από θύρα πρόσβασης, προκαλώντας έρευνα από την Εισαγγελία Θεσσαλονίκης για τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Στις 10 Ιανουαρίου 2025, καταγράφηκε αναστολή δρομολογίων μεταξύ του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού και άλλων σταθμών, με προσωρινό κλείσιμο του σταθμού ΟΣΕ και αποκλεισμό επιβατών από τις κυλιόμενες σκάλες. Στις 20 Ιανουαρίου, βλάβη σε ανελκυστήρα στον σταθμό Βενιζέλου διήρκεσε 45 λεπτά και οδήγησε σε εκτροπή της ροής επιβατών. Στις 24 Φεβρουαρίου μια βλάβη σε συρμό προκάλεσε μερική διακοπή για δύο ώρες, ενώ την επόμενη ημέρα, η κυκλοφορία περιορίστηκε σε μονοδρομική λειτουργία μεταξύ των σταθμών 25ης Μαρτίου και Νέας Ελβετίας, με εκτεταμένες καθυστερήσεις. Στις 14 και 15 Μαρτίου ανεστάλη προσωρινά η λειτουργία των σταθμών Νέος Σιδηροδρομικός Στθμός, Βενιζέλου και Συντριβάνι λόγω εντολής των αστυνομικών αρχών. Στις 25 Ιουνίου το σύστημα τέθηκε πλήρως εκτός λειτουργίας για οκτώ ώρες λόγω τεχνικής βλάβης σε συρμό στον σταθμό Πανεπιστήμιο, που αφορούσε ηλεκτρονικούς ελέγχους και απαιτούσε επανεκκίνηση. Από τις 6 Οκτωβρίου εισήχθησαν τροποποιήσεις στα δρομολόγια με μειωμένα ωράρια λειτουργίας, ενόψει προετοιμασιών για μεγαλύτερη διακοπή.  Στις 14 Οκτωβρίου είχαμε νέα προσωρινή αναστολή λειτουργίας  τεσσάρων σταθμών – Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας, Σιντριβανιού και Πανεπιστημίου – με εντολή και πάλι της αστυνομίας λόγω απεργιακής κινητοποίησης που είχε προκηρύξει η ΓΣΕΕ.  Πιο πρόσφατα, στις 4 Νοεμβρίου τεχνικό πρόβλημα σε συρμό στον σταθμό Πανεπιστήμιο (τροχιά 1) προκάλεσε επίσης μονοδρομική λειτουργία και καθυστερήσεις με αποκατάσταση εντός δύο ωρών και συνωστισμό στους σταθμούς. Στις 6 Νοεμβρίου καταγράφηκε νέο τεχνικό πρόβλημα σε συρμό που εκτελούσε δρομολόγιο από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό.

Ένα μήνα ή παραπάνω;

Η μεγαλύτερη “δοκιμασία” ήρθε όταν ανακοινώθηκε η ολική διακοπή της βασικής γραμμής από τις 10 Νοεμβρίου ως τις 10 Δεκεμβρίου, προκειμένου να ενωθούν τα συστήματα με την επέκταση προς Καλαμαριά, δημιουργώντας ένα ενιαίο δίκτυο όπου οι δύο γραμμές μοιράζονται τους πρώτους 11 σταθμούς από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι την 25η Μαρτίου. Αυτή η παύση, που περιλαμβάνει δοκιμαστικά δρομολόγια -φυσικά- επιβαρύνει σημαντικά το κυκλοφοριακό. Αυτές οι ευπάθειες καθυστέρησαν και την παράδοση της επέκτασης προς ανατολικά, μετακινώντας την από τον αρχικό στόχο του τέλους Νοεμβρίου 2025 για… Φεβρουάριο 2026, ώστε να αποφευχθούν επαναλήψεις προβλημάτων. Σε συνδυασμό με την ιστορική κληρονομιά… εμποδίων όπως οι δικαστικές προσφυγές και οι αρχαιολογικές ανασκαφές που είχαν ήδη παρατείνει το έργο κατά 12 χρόνια από τον αρχικό προγραμματισμό, έχουν αυξήσει τα παράπονα των Θεσσαλονικέων που τα περίμεναν όλα αυτομάτως σε ένα… αυτόματο Μετρό και ως ένα σημείο είναι λογικό.

Δεν θα λείψει στους… περισσότερους!

Στην ανακοίνωση διακοπής λειτουργίας αναφέρεται “…το επιβατικό κοινό το οποίο ξεπερνά τους 2.200.000 επιβάτες μηνιαίως, θα εξυπηρετείται με πρόσθετες νέες γραμμές του ΟΑΣΘ” δηλαδή κατά μέσο όρο, περίπου 72.300 επιβάτες την ημέρα σε μία πόλη… 1.000.000 κατοίκων! Πάντως ο υφυπουργός Νίκος Ταχιάος, που είτε αρέσει είτε δεν αρέσει, θα μείνει στην ιστορία ως ο υφυπουργός της ολοκλήρωσης του ιστορικού έργου σε πρόσφατη ερώτηση βουλευτή απάντησε ότι η προσωρινή διακοπή λειτουργίας του Μετρό είναι αναγκαία προκειμένου το σύστημα να παραδοθεί στους πολίτες απολύτως ασφαλές, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Κάτι βέβαια που θα έπρεπε να προβλεφθεί από την αρχή διότι η ασφάλεια, ειδικά μετά την τραγωδία των Τεμπών, δεν είναι διαπραγματεύσιμη ή έξτρα παροχή. Είπε ακόμη ότι το Μετρό Θεσσαλονίκης είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό της Αθήνας, καθώς λειτουργεί ως ένα πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα. Εξήγησε πως προκειμένου να λειτουργήσει με απόλυτη ασφάλεια και για να ενσωματωθεί σε αυτό και η επέκταση της Καλαμαριάς, απαιτείται η πλήρης συμβατότητα όλων των συστημάτων. Αυτό σημαίνει ότι έξι επιμέρους συμβάσεις πρέπει να «δέσουν» μεταξύ τους και παράλληλα, τα 15 νέα τρένα που θα συνδεθούν με το δίκτυο, να δοκιμαστούν στην υπάρχουσα και στη νέα γραμμή και να διανύσουν τουλάχιστον 10.000 χιλιόμετρα το καθένα. Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών, το δίκτυο θα πιστοποιηθεί εκ νέου από έναν από τους διεθνώς αναγνωρισμένους οργανισμούς πιστοποίησης συστημάτων και διαδικασιών, το οποίο «θα βεβαιώσει και την ορθή εγκατάσταση των συστημάτων και την ορθή λειτουργία των τρένων και βεβαίως και των διαδικασιών που είναι πάρα πολύ σημαντικές».

Σε… χρόνο Θεσσαλονίκης

Όπως είπε ο κ. Ταχιάος, ήδη το Μετρό έχει εκτελέσει πάνω από 1.780.000 συρμοχιλιόμετρα ενώ η διαδικασία αυτή ακολουθείται σε όλες τις πόλεις που διαθέτουν αυτόματο μετρό, όπως η Κοπεγχάγη και το Μιλάνο, όπου επίσης απαιτήθηκαν προσωρινές διακοπές λειτουργίας, πριν από την πλήρη μετάβαση στο νέο σύστημα. Συμπλήρωσε ότι το έργο θα παραδοθεί σε πλήρη λειτουργία ως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2026, προσθέτοντας ότι πριν από αυτήν, θα χρειαστεί και μία δεύτερη διακοπή προκειμένου να γίνουν οι τελικές πιστοποιήσεις. Ο υφυπουργός κατέληξε «… παραδίδουμε στην πόλη ένα Μετρό για το οποίο είμαστε περήφανοι κι εμείς είμαστε αυτοί οι οποίοι θα προχωρήσουμε και στην επέκτασή του στη Βορειοδυτική Θεσσαλονίκη». Όμως, αν κρίνουμε από τους “χρόνους Θεσσαλονίκης” στα δημόσια έργα κάτι τέτοιο δεν είναι ανέφικτο, τουλάχιστον στο να προχωρήσει, στο να ολοκληρωθεί θα ήταν… θαύμα.

Το Μετρό κλείνει, «έρχονται» επιπλέον λεωφορεία-Ρεπορτάζ Ευτυχία Βατάλη https://www.theopinion.gr/reportaz/kleisto-metro-leoforeia/

Ολόκληρη η ανακοίνωση από το αρμόδιο υπουργείο https://www.yme.gr/2013-01-31-06-37-23/2013-01-31-07-00-49/item/13621-athina-30-septemvriou-2025-metro-thessalonikis-prosorini-diakopi-leitourgias-10-11-10-12-2025-tropopoiiseis-dromologion-enopsei-tis-epektasis-pros-tin-kalamaria-nees-grammes-astikon-leoforeion