Το κράτος εκθέτει το… κράτος

Αυτό που καλείται να κάνει η… επόμενη διοίκηση της ΔΕΘ στο δρόμο για τα 200 χρόνια της, είναι να ξαναδώσει τη χαμένη της διεθνή λάμψη ή να συνεχίσει να είναι ένας καθρέφτης  φιλοδοξιών και αδυναμιών του ελληνικού κράτους…

Η 89η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) συμπλήρωσε 100 χρόνια από την ίδρυση της. Oι πολιτικές κι άλλες συγκυρίες ακύρωσαν ένδεκα διοργανώσεις και γι αυτό “τα κεράκια στην τούρτα γενεθλίων” παραμένουν εκατό. Αν μείνουμε στους αριθμούς, φέτος μετράμε 1.100 εκθέτες, 33.000 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου και μόλις… 19 διεθνείς συμμετοχές για την παράδοση και την καινοτομία, την αγορά και τη βόλτα.

Η ΔΕΘ  που ξεκίνησε το 1926 ως διεθνές σταυροδρόμι επιχειρηματικότητας και πολιτισμού, μοιάζει όλο και περισσότερο να μετατρέπεται σε έναν καθρέφτη της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, με το κράτος να πρωταγωνιστεί ως ο μεγάλος εκθέτης και ίσως να… εκθέτει τον ίδιο του τον εαυτό. Από τη δεκαετία του 80, “των παχιών αγελάδων”, οι άνθρωποι του εθνικού εκθεσιακού φορέα, σε συνεργασία με τους εκάστοτε υφυπουργούς Μακεδονίας Θράκης, υπουργούς, δημάρχους, προέδρους οργανισμών κλπ μετέτρεψαν την Έκθεση Θεσσαλονίκης κυρίως στο σημαντικότερο πολιτικό βήμα της χρονιάς.

Ωραία περίπτερα 

Τα υπουργεία και οι εποπτευόμενοι φορείς καταλαμβάνουν το πιο μεγάλο, το πιο σημαντικό και το πιο λαμπερό μέρος του εκθεσιακού χώρου. Από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης που προβάλλει την τεχνολογική πρόοδο, μέχρι το Υπουργείο Παιδείας που διαφημίζει τις μεταρρυθμίσεις στα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια -έστω αυτά τα λίγα που είχαν τις απαραίτητες προυποθέσεις- και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος με τις πρωτοβουλίες για την κυκλική οικονομία, μέχρι φορείς όπως η ΕΡΤ και  άλλες δημόσιες επιχειρήσεις, το κράτος φαίνεται να έχει απλώσει τα “πλοκάμια” του σε κάθε γωνιά της έκθεσης αφήνοντας μια θέση πχ για ένα αυτοκίνητο της Φόρμουλα 1.

Φυλλάδια για όλα!

Οι δημόσιες υπηρεσίες και όλοι οι οργανισμοί παρουσιάζονται με εντυπωσιακά περίπτερα, γεμάτα οθόνες, διαδραστικές εφαρμογές και πολλά φυλλάδια που υπόσχονται πρόοδο και εκσυγχρονισμό με μπόλικο χαρτί σε εποχή κλιματικής κρίσης. Όμως, αυτή η έντονη κρατική παρουσία δημιουργεί για μία ακόμη φορά ερωτήματα. Παραμένει η ΔΕΘ μια διεθνής έκθεση ή έχει μετατραπεί σε μια βιτρίνα του ελληνικού δημοσίου, που επιχειρεί να πείσει τους πολίτες για την αποτελεσματικότητά του; Η αρχική ιδέα δεν ήταν να φέρνει την Ελλάδα σε διάλογο με τον κόσμο, να προσελκύει ξένους επενδυτές, να αναδεικνύει την ελληνική επιχειρηματικότητα και να προωθεί τη διεθνή συνεργασία; Η διεθνής διάσταση, αν δούμε από που προερχονται οι εκθέτες, δεν φαίνεται να υποχωρεί μπροστά στην κυριαρχία των εγχώριων δημοσίων φορέων;

“Δημόσια Έκθεση Θεσσαλονίκης”;

Στα πηγαδάκια της Έκθεσης, επιχειρηματίες και επισκέπτες σχολίαζαν χθες, ότι η ΔΕΘ μοιάζει όλο και περισσότερο με «Δημόσια Εκθεση Θεσσαλονίκης», παρά με μια διεθνή έκθεση που ανταγωνίζεται αντίστοιχες διοργανώσεις στην Ευρώπη. Η έντονη παρουσία του κράτους, αντί να ενισχύει το διεθνές προφίλ της διοργάνωσης, κινδυνεύει να την κάνει να μοιάζει με μια εσωστρεφή προβολή της κρατικής μηχανής, περιτριγυρισμένη από μέτρα ασφαλείας, σε ορισμένες φορές πιο αυστηρά ακόμη και από αυτά που θα ήθελε το Μαξίμου. Φέτος πχ έκλεισαν τη λεγόμενη κεντρική είσοδο από το Συντριβάνι και έστελναν τους επισκέπτες από το στενό πεζοδρόμιο στην είσοδο της Εγνατίας οδού.

Παράλληλο σύμπαν

Ένα ακόμη παράδοξο είναι ότι το κράτος εκθέτει τις δράσεις του, αλλά ταυτόχρονα εκθέτει και τις… αδυναμίες του. Οι πολίτες που περιδιαβαίνουν τα περίπτερα βλέπουν “ιλουστρασιόν” παρουσιάσεις -με τηλεοπτικούς αστέρες να συντονίζουν συζητήσεις υπουργών και υφισταμένων τους-  και ακούν υποσχέσεις για ψηφιοποίηση, πράσινη ανάπτυξη και καλύτερη ζωή, αλλά πολλοί αναρωτιούνται πόσο όλα αυτά αντικατοπτρίζονται στη δική τους καθημερινότητά. Η ακρίβεια, η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις έργων παραμένουν ανοιχτές πληγές, και η υπερπροβολή του κράτους στη ΔΕΘ μοιάζει με προσπάθεια να δοθεί μια πλασματική εικόνα που σε ορισμένες περιπτώσεις αδικεί και την ίδια την πολιτεία. Η αίσθηση ότι το κράτος εκθέτει το κράτος –με τη διπλή έννοια του όρου– είναι διάχυτη.

Με τη βούλα του… δημοσίου

Ακόμα και η επετειακή διάσταση της φετινής διοργάνωσης, φαίνεται να έχει… “κρατικό χρώμα”. Η ιστορική αναδρομή στο Περίπτερο 16, οι εκδηλώσεις για την ελληνική επιχειρηματικότητα και οι πρωτοβουλίες όπως το «Κυνήγι Θησαυρού» για τα 100 χρόνια της έκθεσης, ενώ είναι φιλόδοξες, φέρουν έντονα τη σφραγίδα της κρατικής οργάνωσης. Τα 44 Επιμελητήρια και οι 351 επιχειρήσεις που συμμετέχουν υπό την ομπρέλα της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων είναι μια σημαντική παρουσία, αλλά η εστίαση παραμένει… εσωτερική, με το κράτος να πρωταγωνιστεί ως οργανωτής, χορηγός και εκθέτης ταυτόχρονα. Η διεθνής αίγλη, που κάποτε έκανε τη ΔΕΘ σημείο αναφοράς μοιάζει να υποχωρεί μπροστά σε μια πιο κρατικοκεντρική αφήγηση. Κι αυτό όχι μόνο φέτος, αλλά χρόνια τώρα αλλοιώνοντας τον πυρήνα της ως διεθνούς έκθεσης.

Σε άλλες εκθέσεις τι γίνεται;

Σε αντίθεση με τη ΔΕΘ, που μοιάζει να χάνει τη διεθνή της λάμψη με μόλις 19 ξένες συμμετοχές οι μεγάλες ιστορικές εκθέσεις της Ευρώπης συνεχίζουν να μαγνητίζουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Πάρτε για παράδειγμα την Hannover Messe στη Γερμανία, που κάθε χρόνο προσελκύει χιλιάδες εκθέτες από δεκάδες χώρες, με επίκεντρο την καινοτομία σε τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η βιομηχανία 4.0. Το 2024, φιλοξένησε πάνω από 4.000 εκθέτες με εταιρείες να παρουσιάζουν πρωτοποριακές λύσεις. Ακόμα και η Milan Design Week, που συνδυάζει εμπόριο και πολιτισμό, προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες, με σχεδιαστές και επωνυμίες από την Ασία μέχρι την Αμερική να ανταγωνίζονται για το προσκήνιο.

Εξειδίκευση και μέλλον

Αυτές οι εκθέσεις δεν είναι μόνο εμπορικές πλατφόρμες, είναι παγκόσμια γεγονότα που ενισχύουν τη διεθνή συνεργασία και την καινοτομία. Η Frankfurt Book Fair, που προσελκύει κάθε Οκτώβριο πάνω από 7.000 εκθέτες από 100 χώρες, είναι ένα ζωντανό σταυροδρόμι εκδοτών, συγγραφέων και τεχνολογικών startups, με συμφωνίες που διαμορφώνουν τη διεθνή αγορά βιβλίου. Η Paris Air Show, κάθε δύο χρόνια, μαγνητίζει 2.400 εκθέτες από κατασκευαστές αεροσκαφών όπως η Airbus μέχρι startups αεροδιαστημικής, κλείνοντας συμβόλαια δισεκατομμυρίων. Ακόμα και η μικρότερη κλίμακας London Design Festival προσελκύει 400.000 επισκέπτες, με διεθνείς σχεδιαστές να παρουσιάζουν πρωτοποριακές ιδέες σε όλη την πόλη.

Ούτε οι θεσσαλονικείς πηγαίνουν;

Η ΔΕΘ, αντίθετα, με τα 33.000 τετραγωνικά μέτρα και την εστίαση σε εγχώριους δημόσιους φορείς, μοιάζει εγκλωβισμένη σε μια εσωστρεφή αφήγηση, μακριά από το διεθνές βεληνεκές που κάποτε οραματιζόταν ο ιδρυτής της.  Αυτό που καλείται να κάνει η επόμενη διοίκηση -τουλάχιστον για να βάλει τις ράγες για άλλα εκατό χρόνια- είναι να ξαναδώσει τη χαμένη της διεθνή λάμψη και να μην συνεχίσει να είναι ένας καθρέφτης  φιλοδοξιών και αδυναμιών των εκάστοτε διοικούντων.

Προς το παρόν το κράτος εκθέτει το… κράτος αν και πολλοί δηλώνουν ικανοποιημένοι για 200.000 ή 300.000 επισκέπτες κάθε χρόνο σε μία πόλη του 1.000.000…

@karapanagiotidu

photos Σάββας Αυγητίδης

ΚΑΛΑ ΠΗΓΕ Η ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ “ΗΜΕΡΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ” https://www.theopinion.gr/health-ygeia/pige-kala-i-premiera-toy-ergoy-imeres-thessalonikis/

«Ανάπλαση» της… διοίκησης ΔΕΘ πριν ή μετά τα εγκαίνια;