Στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, ο δρόμος έχει τη δική του… ιστορία

Από το πειραματικό κλείσιμο του 2014 μέχρι την τελευταία υπογραφή του 2025, η περιπέτεια αυτών των λίγων μέτρων οδοστρώματος, αντανακλά μερικές από τις βασικές παθογένειες της πόλης.

Μία φωτογραφία δείχνει την… απόσταση από το όνειρο και την πραγματικότητα. Μια άλλη, την αδιαφορία σε νόμους και κανόνες. Όσο και να θέλεις να μείνεις στη “μεγάλη εικόνα”, οι δύο αυτές φωτογραφίες αποτυπώνουν χωρίς φίλτρα όσα συναντούν καθημερινά πεζοί, μάνες με καροτσάκια, ΑΜΕΑ με αμαξίδια, παιδιά που παίζουν…

Το πείραμα

Η οδός Αγίας Σοφίας, μήκους 500 μέτρων που διατρέχει την καρδιά της Θεσσαλονίκης, από την Άνω Πόλη μέχρι την Λεωφόρο Νίκης, ζει μια δεκαετία περιπέτειας και προσπάθειας μεταμόρφωσης σε πεζόδρομο, γεμάτη… όνειρα, εμπόδια και υποσχέσεις. Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2014, όταν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, έκλεισε πειραματικά την κυκλοφορία για 45 ημέρες, από την Τσιμισκή ως την παραλιακή, σε ένα τμήμα 350 μέτρων. Οι πεζοί περπατούσαν ελεύθεροι, οι καφετέριες γέμιζαν ζωή, και η πόλη έζησε ένα χώρο που θα ανήκε στους ανθρώπους, όχι στα αυτοκίνητα. Το πείραμα πήγε καλά, αλλά οι αντιδράσεις από οδηγούς και επιχειρηματίες για την κυκλοφοριακή συμφόρηση έδειξαν ότι η πορεία δεν θα ήταν εύκολη.

Γρανίτης αν και γλιστράει

Το 2017, η πρώτη φάση του έργου έγινε πραγματικότητα. Το τμήμα των 150 μέτρων από τη Μακένζυ Κίνγκ έως την Τσιμισκή μετατράπηκε σε έναν κομψό εμπορικό πεζόδρομο. Πλάκες γρανίτη 60×60 εκατοστών στρώθηκαν με ακρίβεια, δημιουργώντας μια λεία επιφάνεια προσβάσιμη για όλους, ενώ 10 νέα πλατάνια φυτεύτηκαν για να προσφέρουν σκιά. Φωτιστικά LED και μοντέρνα καθιστικά ολοκλήρωσαν την εικόνα, δίνοντας πνοή σε έναν δρόμο που έσφυζε από εμπορική κίνηση. Όμως, οι φωνές των καταστηματαρχών για τη μειωμένη πρόσβαση πελατών και τις καθυστερήσεις στις εργασίες σκιάσαν πάλι την προσπάθεια.

Ασυμφωνία δημάρχων

Το 2019, η δεύτερη φάση, που θα πεζοδρομούσε το κρίσιμο τμήμα των 200 μέτρων από την Τσιμισκή ως τη Λεωφόρο Νίκης, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Η σύμβαση με τον ανάδοχο ακυρώθηκε από την τότε δημοτική αρχή, με αιτιολογίες που κυμαίνονταν από τεχνικές ελλείψεις ως διαφωνίες για την κυκλοφοριακή διαχείριση. Το έργο πάγωσε, και η Αγία Σοφία παρέμεινε διχασμένη, σαν την πόλη ένα πράγμα σε κρίσιμα και μεγάλα ζητήματα. Μισή πεζόδρομος, μισή αυτοκινητόδρομος. Δηλαδή διχασμένη πόλη και σε μικρότερες πρωτοβουλίες βελτίωσης της καθημερινόητας

Φτου και από την αρχή

Το όνειρο αναζωπυρώθηκε το 2023, όταν η νέα δημοτική αρχή έθεσε την πεζοδρόμηση ως αιχμή του δόρατος για την αναγέννηση του κέντρου. Μετά από διαβουλεύσεις, το Πράσινο Ταμείο ενέκρινε τον Οκτώβριο του 2024 χρηματοδότηση 2 εκατομμυρίων ευρώ για την ολοκλήρωση του έργου, ενώ νωρίτερα, τον Ιανουάριο, είχε εξασφαλιστεί επιπλέον κονδύλι 8,5 εκατομμυρίων για την ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας.

Σε λίγους μήνες, λέει, η κορδέλα εγκαινίων

Το σχέδιο πήρε ξανά μπρος, στις 16 Σεπτεμβρίου 2025, όταν υπογράφηκε η σύμβαση με την ανάδοχη εταιρεία, σηματοδοτώντας την τελική ευθεία. Το έργο, με προϋπολογισμό 2 εκατομμυρίων και διάρκεια 14 μηνών, χωρίζεται σε δύο φάσεις. Το τμήμα Τσιμισκή-Μητροπόλεως, μήκους 100 μέτρων, θα διατηρήσει ήπια κυκλοφορία με οδόστρωμα από κυβόλιθους 20×20 εκατοστών, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε τοπικές επιχειρήσεις. Το τμήμα Μητροπόλεως-Νίκης, επίσης 100 μέτρων, θα μεταμορφωθεί σε μια εντυπωσιακή «Πλατεία Μητρόπολης», με μαρμάρινη επίστρωση Διονύσου πάχους 5 εκατοστών και κατεδάφιση του περιτοιχίου του Ι.Ν. Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, κατόπιν συμφωνίας με τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεο. Είκοσι νέα δέντρα, όπως φλαμουριές και κουτσουπιές, θα φυτευτούν, ενώ ο φωτισμός LED και τα πέτρινα παγκάκια θα ενισχύσουν την αισθητική του χώρου.

Τα ωραία λόγια

Οι εργασίες, που αναμένεται να ξεκινήσουν τον Νοέμβριο του 2025 μετά από διαβούλευση με κατοίκους και επιχειρηματίες για την εορταστική περίοδο, φέρνουν μαζί τους μεγάλες προσδοκίες και φυσικά ενστάσεις. Η κυκλοφοριακή επιβάρυνση, η πρόσβαση στα καταστήματα και η διαχείριση του θορύβου από τις εργασίες είναι ζητήματα που απασχολούν πάντα την τοπική κοινωνία. Παρά τις δυσκολίες, μάλλον η Αγία Σοφία… οδεύει να γίνει ο πρώτος πλήρως πεζοδρομημένος άξονας που θα συνδέει το κέντρο της Θεσσαλονίκης με τη θάλασσα, αναδεικνύοντας την ιστορική Μητρόπολη και προσφέροντας έναν χώρο όπου οι πεζοί θα χαίρονται με ασφάλεια το κέντρο της πόλης.

Η σημερινή πραγματικότητα

Είπαμε αυτές είναι οι προσδοκίες ή οι προκλήσεις, ενώ η πραγματικοτητα που συναντάμε καθημερινά, στο πεζοδρομημένο κομμάτι της Αγίας Σοφίας,  αποτυπώνεται στις χθεσινές μας μεσημεριάτικες φωτο σε όλο τους το… μεγαλείο. Φορτηγά που ξεφορτώνουν ό,τι ώρα θέλουν και παρκαρισμένα αυτοκίνητα σχεδόν πάνω στα… δέντρα!

ΦΩΤΟ ΣΑΒΒΑΣ ΑΥΓΗΤΙΔΗΣ / #NORTH_STORIES

ΦΩΤΟ ΣΑΒΒΑΣ ΑΥΓΗΤΙΔΗΣ