Οι σύγχρονοι Μογγόλοι και Μαντσού είναι οι… Ευρωπαίοι;

Πέρα από τα οικονομικά οφέλη, οι επενδύσεις της Κίνας στη γηραιά ήπειρο εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα για την ενεργειακή ασφάλεια, την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και τις… γεωπολιτικές ισορροπίες.

Η λέξη «κινεζοποίηση» δεν είναι πια ιστορικός όρος, αλλά μια πραγματικότητα που περιγράφει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Ευρώπη, μέσα από επενδύσεις. Όπως κάποτε οι Μογγόλοι και οι Μαντσού αφομοιώθηκαν από τον κινεζικό πολιτισμό, έτσι και σήμερα οι Ευρωπαίοι κινδυνεύουν να χάσουν την ταυτότητα τους, από την οικονομική και τεχνολογική ισχύ του Πεκίνου. Το 2024, οι κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη έφτασαν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 47% από τα 6,8 δισεκατομμύρια του 2023, την πρώτη αύξηση μετά από επτά χρόνια πτώσης. Αυτά τα χρήματα πηγαίνουν κυρίως σε νέα εργοστάσια για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και μπαταρίες, με την Κίνα να γεμίζει κενά στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και να προκαλεί φόβους για απώλεια ελέγχου σε κρίσιμους τομείς.

Η απόβαση στη… Σκωτία 

Η ανακοίνωση της κινεζικής Mingyang Smart Energy πριν από λίγες ημέρες για επένδυση 1,5 δισεκατομμυρίων λιρών σε εργοστάσιο παραγωγής ανεμογεννητριών στη Σκωτία προστίθεται σε μια σειρά άλλων. Η εταιρεία, ο μεγαλύτερος ιδιωτικός κατασκευαστής ανεμογεννητριών στην Κίνα και παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, σχεδιάζει να χτίσει το μεγαλύτερο εργοστάσιο τέτοιου είδους στο Ηνωμένο Βασίλειο, με προοπτική δημιουργίας 1.500 θέσεων εργασίας και ενίσχυσης της εφοδιαστικής αλυσίδας για έργα στη Βόρεια Θάλασσα και πέρα από αυτήν. Αλλά πίσω από τα πολλά υποσχόμενα νούμερα κρύβεται μια ιστορία γεμάτη γεωπολιτικές εντάσεις, εθνικές φιλοδοξίες και ερωτήματα

Δισεκατομμύρια σε μπαταρίες

Και η Ουγγαρία έχει γίνει το επίκεντρο αυτής της κινεζικής επέλασης, προσελκύοντας το 31% των επενδύσεων το 2024. Εκεί, η εταιρεία CATL χτίζει ένα τεράστιο εργοστάσιο μπαταριών στη Ντέμπρετσεν με 7,3 δισεκατομμύρια ευρώ, που θα δημιουργήσει 9.000 θέσεις εργασίας και θα παράγει μπαταρίες για εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα. Η BYD, μια άλλη κινεζική εταιρεία, ετοιμάζει εργοστάσιο για ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην ίδια χώρα, εκμεταλλευόμενη τη φιλική πολιτική της κυβέρνησης Όρμπαν, που βλέπει την Κίνα ως σύμμαχο. Η Ισπανία ακολουθεί, με 33 νέα έργα, όπως τα 400 εκατομμύρια ευρώ από τις Chery και Ebro για αυτοκίνητα στη Βαρκελώνη και 2,5 δισεκατομμύρια από την AESC για ένα ακόμα εργοστάσιο μπαταριών. Η Γαλλία δέχεται 2 δισεκατομμύρια από την AESC για παραγωγή στη Ντουαί, ενώ η Γερμανία, αν και με μικρότερο μερίδιο πια, φιλοξενεί το εργοστάσιο της CATL στη Θουριγγία. Η Ιταλία προσελκύει επενδύσεις για ηλεκτρικά οχήματα, η Σλοβακία δέχεται 1,2 δισεκατομμύρια από τη Volvo, που ανήκει στην κινεζική Geely, και το Ηνωμένο Βασίλειο βλέπει 1,3 δισεκατομμύρια λίρες από την AESC στο Σάντερλαντ.

Αντιδράσεις και εντάσεις

Ακόμα και μικρότερες χώρες, όπως η Ρουμανία, προσελκύουν κεφάλαια σε logistics, με το συνολικό απόθεμα κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη να φτάνει τα 65 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023. Αυτές οι επενδύσεις φέρνουν θέσεις εργασίας και ενισχύουν την πράσινη μετάβαση, αλλά δεν είναι χωρίς προβλήματα. Στην Ουγγαρία, οι κάτοικοι της Ντέμπρετσεν διαμαρτύρονται, φοβούμενοι περιβαλλοντική καταστροφή από το εργοστάσιο της CATL. Στη Γερμανία, τοπικές αντιδράσεις και έλεγχοι ασφαλείας καθυστερούν έργα, ενώ στην Πολωνία, η Κίνα «πάγωσε» επενδύσεις λόγω της στήριξης της χώρας σε δασμούς κατά κινεζικών αυτοκινήτων. Τα διεθνή μέσα, όπως το Financial Times και το Economist, προειδοποιούν για κινδύνους εξάρτησης, συγκρίνοντας την κατάσταση με τον Πειραιά, όπου η κινεζική COSCO έφερε ανάπτυξη αλλά και ερωτήματα για στρατηγικό έλεγχο. Το BBC αναφέρει ότι το 65% των Ευρωπαίων βλέπει την Κίνα αρνητικά, ενώ ο Guardian τονίζει τον φόβο για απώλεια τεχνολογικής ανεξαρτησίας.

Όλα της φαίνονται… κινέζικα

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της τον Ιανουάριο του 2025 στο Νταβός, ανέφερε την Κίνα 14 φορές, προειδοποιώντας για έναν «δεύτερο κινεζικό σοκ» λόγω της υπερπαραγωγής που απειλεί τις ευρωπαϊκές αγορές. «Η Κίνα είναι ταυτόχρονα συνεργάτης και αντίπαλος», είπε, καλώντας για «de-risking», μείωση της εξάρτησης χωρίς πλήρη αποκοπή. Η ΕΕ έχει ενισχύσει τους ελέγχους επενδύσεων, με 24 από τις 27 χώρες να εφαρμόζουν αυστηρούς κανόνες, ενώ επιβάλει δασμούς έως 38% σε κινεζικά αυτοκίνητα και ερευνά επιδοτήσεις σε ανεμογεννήτριες. Η φον ντερ Λάιεν πιέζει για ενότητα, αλλά χώρες όπως η Ουγγαρία και η Ισπανία, που αποφεύγουν δασμούς, περιπλέκουν το τοπίο, δείχνοντας μια Ευρώπη διχασμένη ανάμεσα σε κέρδη και αυτονομία.

Αυτοί δεν θα κάνουν τους… Κινέζους

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ ακολουθούν πιο σκληρή γραμμή για να αποφύγουν την «κινεζοποίηση». Με την Κίνα να χαρακτηρίζεται «στρατηγικός ανταγωνιστής», η Ουάσινγκτον έχει επιβάλει δασμούς 50% σε κινεζικά προϊόντα, όπως ημιαγωγούς, μειώνοντας τις εισαγωγές κατά 22% το 2025. Η στρατηγική περιλαμβάνει ελέγχους εξαγωγών σε τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, και στρατιωτική ενίσχυση στην Ασία-Ειρηνικό, με συμμαχίες. Παρά την ένταση, οι ΗΠΑ κρατούν ανοιχτά κανάλια συνεργασίας για κλίμα και υγεία, με τον Τραμπ να αποκαλεί τις σχέσεις «την πιο σημαντική διμερή». Όμως, η εστίαση στην εσωτερική ανθεκτικότητα και η μείωση της εξάρτησης από την Κίνα δείχνουν μια Αμερική που δεν θέλει να γίνει ο επόμενος «Μογγόλος» της κινεζικής επιρροής…

@karapanagiotidu

ΥΓ: Οι Μογγόλοι ήταν νομαδικός λαός από τις στέπες της Κεντρικής Ασίας, γνωστοί για τη δημιουργία της Μογγολικής Αυτοκρατορίας τον 13ο και 14ο αιώνα υπό τον Τζένγκις Χαν. Κατέκτησαν τεράστιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, αλλά σταδιακά αφομοιώθηκαν από τον κινεζικό πολιτισμό, υιοθετώντας τη γλώσσα, τη διοίκηση και τις παραδόσεις της, ιδιαίτερα κατά τη δυναστεία Γιουάν (1271-1368).Οι Μαντσού ήταν λαός από τη βορειοανατολική Κίνα (Μαντζουρία), που κατέκτησε την Κίνα τον 17ο αιώνα, ιδρύοντας τη δυναστεία Τσινγκ (1644-1912). Παρά την αρχική τους κυριαρχία, αφομοιώθηκαν και αυτοί στον κινεζικό πολιτισμό, υιοθετώντας τη γλώσσα, τη θρησκεία και τις κοινωνικές δομές, ενώ διατήρησαν την εξουσία τους.