Οι “σιωπηλοί δολοφόνοι” δρουν… ανενόχλητοι

Δεν γκρεμίζουν κτίρια, δεν κάνουν θόρυβο, δεν αφήνουν πίσω τους ερείπια όπως οι πλημμύρες ή οι σεισμοί. Κι όμως, είναι… φονικοί. Στην Ελλάδα και την Ευρώπη οι καύσωνες, έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν τη ζωή μας και οι προβλέψεις για το παρόν και το μέλλον είναι ανησυχητικές, τις ζούμε δεν χρειάζεται να τις φανταστούμε…

Σήμερα τέσσερις, αύριο οκτώ…

Ερευνητές από κορυφαία πανεπιστήμια και ινστιτούτα του εξωτερικού, όπως το Imperial College London, το London School of Hygiene and Tropical Medicine, το Joint Research Centre της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το Copernicus Climate Change Service, ρίχνουν φως στο νέο αόρατο κίνδυνο. Οι καύσωνες, που κάποτε ήταν σπάνιοι, έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας μας, αφήνοντας πίσω θανάτους, οικονομικές καταστροφές και οικολογικές πληγές. Σύμφωνα με το Imperial College London, από τις αρχές του χρόνου μέχρι σήμερα περίπου 2.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε 12 ευρωπαϊκές πόλεις, με 1.500 από αυτούς τους θανάτους να αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή που ανέβασε τις θερμοκρασίες έως και 4°C.

Με αμείλικτη αποτελεσματικότητα

Οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα όσοι ζουν σε αστικά κέντρα, πλήττονται περισσότερο. Το 88% των θανάτων αφορούσε ανθρώπους άνω των 65 ετών, που υπέκυψαν στη ζέστη μέσα στα σπίτια ή τα νοσοκομεία. Αυτή είναι η φύση των καυσώνων. Σκοτώνουν σιωπηλά αλλά με αμείλικτη αποτελεσματικότητα. Και δεν είναι μόνο οι ζωές που χάνονται. Οι καύσωνες πλήττουν την οικονομία με τρόπο που μόλις αρχίζουμε να κατανοούμε.

Το ταμείο είναι μείον

Μια έκθεση του Joint Research Centre προβλέπει ότι η Ελλάδα και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης θα… υποφέρουν από τις μεγαλύτερες απώλειες. Μέχρι το 2060, οι ετήσιες οικονομικές ζημιες στην Ελλάδα από τις ακραίες θερμοκρασίες μπορεί να ξεπεράσουν το 2% του ΑΕΠ, ενώ σε χώρες όπως η Κύπρος μπορεί να φτάσουν το 3,5%. Η γεωργία, οι κατασκευές, ο τουρισμός – τομείς που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας – δέχονται ισχυρό πλήγμα. Από το 1960 έως το 2017, οι ημέρες με ακραίες θερμοκρασίες διπλασιάστηκαν, και η τάση αυτή μόνο θα ενταθεί. Οι εργαζόμενοι δυσκολεύονται να αποδώσουν, οι καλλιέργειες μαραίνονται, και οι τουρίστες αποφεύγουν προορισμούς όπου η ζέστη γίνεται ανυπόφορη.

Τουρισμός θα υπάρχει;

Αλλά οι καύσωνες δεν περιορίζονται στη στεριά. Η Μεσόγειος, η θάλασσα που περιβάλλει την Ελλάδα, υποφέρει από θαλάσσιους καύσωνες, ένα φαινόμενο που καταστρέφει τη θαλάσσια ζωή. Το 2023, σύμφωνα με τον οργανισμό Mercator Ocean, τα δύο τρίτα της Μεσογείου επλήγησαν από ισχυρούς θαλάσσιους καύσωνες, τη μεγαλύτερη έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ. Ψάρια πεθαίνουν μαζικά, φυτά εξαφανίζονται, και οι παράκτιες οικονομίες που εξαρτώνται από την αλιεία και τον τουρισμό δέχονται ακόμα ένα χτύπημα.

Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες

Οι θαλάσσιοι καύσωνες θα γίνουν συχνότεροι και πιο έντονοι, μετατρέποντας τη Μεσόγειο σε μια θάλασσα που παλεύει να επιβιώσει. Το Copernicus Climate Change Service μας προειδοποιεί ότι η Ευρώπη θερμαίνεται με διπλάσια ταχύτητα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Το 2023, ο Ιούλιος ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως, και το 2024 η παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να ξεπεράσει το κρίσιμο όριο των 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει παρατεταμένους καύσωνες, με διάρκεια που ήδη το 2025 ξεπέρασε τις 10 ημέρες σε πολλές περιοχές.

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;

Οι καύσωνες δεν θα εξαφανιστούν. Αντίθετα, θα γίνουν πιο συχνοί, πιο έντονοι, πιο παρατεταμένοι. Οι ερευνητές είναι ξεκάθαροι, η κλιματική αλλαγή οδηγεί αυτή την κρίση και ο αντίκτυπος θα είναι καταστροφικός. Τα μέτρα που προτείνουν ερευνητικά ινστιτούτα και ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού (με βάση μελέτες από πηγές όπως το Imperial College London, το Joint Research Centre, το Copernicus Climate Change Service και τον Mercator Ocean) επικεντρώνονται σε τρεις πυλώνες, στη μείωση της κλιματικής αλλαγής, στην προσαρμογή στις ακραίες θερμοκρασίες και στην  προστασία ευάλωτων πληθυσμών και οικοσυστημάτων. 

Εγκύκλιοι για τον καύσωνα χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι τουρίστες;