Ο μετάνθρωπος και τα… παιδιά του

Σε έναν κόσμο όπου η ανθρωπότητα συναντά την τεχνολογία σε μια πρωτοφανή σύγκλιση  αναδεικνύεται το επόμενο κεφάλαιο της εξέλιξής μας. Δεν πρόκειται απλώς για τη βελτίωση του ανθρώπινου σώματος ή νου, αλλά για μια ριζική επαναπροσδιόριση της ίδιας μας της ύπαρξης, όπου δεν υπάρχουν όρια μεταξύ βιολογίας και μηχανής. Είμαστε στην εποχή του μετανθρωπισμού και σίγουρα δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά μια πραγματικότητα που διαμορφώνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα…

Τεχνητές μήτρες με αληθινά μωρά

Σημερα δεν χρειάζεται να φανταστούμε ανθρωποειδή ρομπότ που μιμούνται την ανθρώπινη συμπεριφορά διότι ήδη ορισμένα κυοφορούν ζωή, “παράγουν” μωρά, ανθρώπους, πολίτες ενός άλλου κόσμου. Η Kaiwa Technology στην Κίνα προκαλεί παγκόσμιο σάλο, αναπτύσσοντας μηχανές εξοπλισμένες με τεχνητές μήτρες, ικανές να φέρουν στον κόσμο ανθρώπινα έμβρυα, με το πρώτο να αναμένεται σε λίγους μήνες. Αυτή η πρωτοποριακή σύνθεση βιολογίας και ρομποτικής ανοίγει νέους ορίζοντες, αλλά πυροδοτεί και έντονες συζητήσεις για την εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής. Ποιοι θα είναι οι έμποροι, ποιοί οι πελάτες, ποιοί οι διακινητές “παράνομων προιόντων”;

Βιοσακοί, κάτι σαν τεχνητές μήτρες

Στο δε Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας, οι «βιοσακοί» υποστηρίζουν την ανάπτυξη πρόωρων βρεφών, φέρνοντας την εξωσωματική κύηση πιο κοντά στην πραγματικότητα. Αυτές οι εξελίξεις μας αναγκάζουν να αναρωτηθούμε αν είναι η ανθρωπότητα έτοιμη να εμπιστευτεί τη δημιουργία ζωής, τα παιδιά σε… μηχανές; Μήπως τα κάνουν χειρότερα από τους ανθρώπους που τα εγκαταλείπουν ή που να πουλάνε; Αν τα κακοποιούν πώς θα το μαθαίνουμε; Μήπως θα μπορούν να αλλάζουν ή και να σβήνουν με μεγάλη ευκολία πχ ληξιαρχικά αρχεία και ιατρικό ιστορικό; Μήπως θα τα βγάζουν και οι μηχανές για ζητιανιά ή θα τα βάζουν ως ασπίδες σε πολέμους και αντιπαραθέσεις; Ποιοι θα ελέγχουν τις μηχανές; Εξυπνότερες μηχανές, μετάνθρωποι ή άνθρωποι; Ποιοι θα είναι ικανότεροι σε έναν κόσμο με τόσα dada και metadata;

Ξέρουν τι σκεπτόμαστε…

Οι διεπαφές εγκεφάλου-υπολογιστή, όπως αυτές που δοκιμάζει η Neuralink, επιτρέπουν σε ανθρώπους με παράλυση να χειρίζονται συσκευές μόνο με τη σκέψη, ενώ υπόσχονται να ενισχύσουν τη γνωστική μας ικανότητα ή ακόμα και να συνδέσουν τον νου μας με το διαδίκτυο. Όμως, η δυνατότητα ανάγνωσης ή χειρισμού των σκέψεων γεννά φόβους για την ιδιωτικότητα και την κατάχρηση εξουσίας. Στο ίδιο πνεύμα, μικροσκοπικά νανορομπότ, όπως αυτά που δοκιμάζονται στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, περιηγούνται στο ανθρώπινο σώμα, χορηγώντας φάρμακα ή εκτελώντας επεμβάσεις με ακρίβεια που ξεπερνά κάθε προηγούμενο.

Ήδη έχουν γίνει… γάμοι με ρομποτ

Η τεχνολογία εισβάλλει και στις κοινωνικές μας σχέσεις. Στην Ιαπωνία, ανθρωποειδή ρομπότ φροντίζουν ηλικιωμένους, προσφέροντας συναισθηματική υποστήριξη και προκαλώντας συζητήσεις για το αν οι μηχανές μπορούν να υποκαταστήσουν την ανθρώπινη ζεστασιά, όπου κι αν υπάρχει ακόμη. Πίσω από αυτές τις καινοτομίες βρίσκεται η τεχνητή νοημοσύνη, με συστήματα όπως αυτά της xAI να προάγουν την κατανόηση του κόσμου, ενώ οι κβαντικοί υπολογιστές, όπως ο Heron της IBM, επιταχύνουν την έρευνα σε τομείς από την ιατρική ως την επιστήμη του κλίματος και του περιβάλλοντος.

Λίγοι θα έχουν πρόσβαση στο… μέλλον;

Η πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες φυσικά είναι και θα είναι προνόμιο των πλουσίων, διευρύνοντας το χάσμα των ανισοτήτων. Και παρά τις αμέτρητες δυνατότητες, η ταχύτητα της εξέλιξης ξεπερνά την ικανότητα της κοινωνίας να θέσει όρια, απειλώντας την ιδιωτικότητα, την αυτονομία και την ίδια την ανθρωπιά. Κι αυτό που πρέπει να συζητήσουμε είναι ότι ο μετανθρωπισμός δεν είναι απλώς η ενσωμάτωση τεχνολογίας στο σώμα και το πνεύμα, αλλά μια πρόκληση να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι, ποια είναι η ισορροπία μεταξύ επιστημονικής προόδου και ανθρώπινης ηθικής (όση υπάρχει ακόμη) και αν οδηγούμαστε σε νέες μορφές εξάρτησης…

Ετοιμαστείτε για τεχνολογική… μοναδικότητα

Ο μετάνθρωπος είναι ένα όραμα για το μέλλον όπου ξεπερνάμε τα σημερινά μας όρια με τη δύναμη της τεχνολογίας. Δηλαδή ένας άνθρωπος με υπεράνθρωπη νοημοσύνη, ενισχυμένη με εγκεφαλικά εμφυτεύματα ή συνδεδεμένη με τεχνητή νοημοσύνη, ικανό να σκέφτεται και να μαθαίνει με αδιανόητη ταχύτητα. Το σώμα του μπορεί να βελτιώνεται με ρομποτικά μέλη, τεχνητά όργανα ή νανοτεχνολογία, δίνοντάς του αντοχή σε ακραίες συνθήκες ή ακόμα και τη δυνατότητα να ζει για αιώνες. Μπορεί ακόμα να μεταφέρει τη συνείδησή του σε ψηφιακή μορφή, ξεφεύγοντας από τα βιολογικά δεσμά. Αυτό το στάδιο εξέλιξης πηγάζει από μια φιλοσοφία που πιστεύει ότι η τεχνολογία μπορεί να μας οδηγήσει πέρα από τη φύση μας. Επιστήμονες δε όπως ο Ρέι Κουρτσβάιλ, προβλέπουν ότι η συγχώνευση ανθρώπου και μηχανής, γνωστή ως τεχνολογική μοναδικότητα, θα φέρει αυτή την επανάσταση τις… επόμενες δεκαετίες. 

 Πηγές: Kaiwa Technology – Ρομπότ Παρένθετης Μητέρας /  Βιοσακοί – Νοσοκομείο Παίδων Φιλαδέλφειας: Flake, A. W., et al. (2017). “An extracorporeal artificial placenta supports extremely premature lambs for 4 weeks.” Nature Communications / Neuralink – Διεπαφές Εγκεφάλου-Υπολογιστή Επίσημες ανακοινώσεις της Neuralink για πρώιμες δοκιμές σε ανθρώπους το 2024-2025 / Νανορομπότ – Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου Επιστημονικές δημοσιεύσεις και αναφορές από το 2024 για μαγνητικά ελεγχόμενα νανορομπότ, επιβεβαιωμένες μέσω ακαδημαϊκών πηγών / Ρομποτική Φροντίδας – Ιαπωνία: Αναφορές από το IEEE Spectrum και άλλα τεχνολογικά περιοδικά για ρομπότ όπως το Robear, ενημερωμένες για το 2025 / Κβαντικοί Υπολογιστές – IBM: Επίσημες ανακοινώσεις της IBM για τον Heron processor (2023) και την πρόοδο το 2025