Η συνεχής… μίρλα των δημάρχων για την κεντρική εξουσία

Οι περισσότεροι στο νομό Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να βρίσκονται σε μια διαρκή… μάχη με προβλήματα που ταλαιπωρούν τους δημότες, από πλημμύρες και σκουπίδια μέχρι κακοσυντηρημένες υποδομές και έλλειψη ανθεκτικότητας, απέναντι σε φυσικές καταστροφές. Μια μάχη που συνήθως την… χάνουν. Παρά τις φιλόδοξες εξαγγελίες των δημάρχων, για βελτίωση της ποιότητας ζωής, συχνά ρίχνουν το φταίξιμο στην πολιτεία, στο κράτος, στα υπουργεία για όσα δεν υλοποιούν…

Πολλές δικαιολογίες

Ένα από τα πιο “εμφανή” προβλήματα είναι η διαχείριση των απορριμμάτων και η ανακύκλωση, όπου η Θεσσαλονίκη μένει πολύ πίσω. Οι δήμοι δεν έχουν καταφέρει να φτάσουν ούτε καν τους βασικούς εθνικούς στόχους, με ποσοστά ανακύκλωσης να κυμαίνονται γύρω στο 16-20%.  Η έλλειψη σύγχρονων εγκαταστάσεων, η περιορισμένη συμμετοχή των πολιτών και η απουσία προγραμμάτων, όπως η κομποστοποίηση, αφήνουν την πόλη βυθισμένη σε έναν κύκλο αποτυχίας. Οι δήμαρχοι του νομού Θεσσαλονίκης αλλά και της κεντρικής Μακεδονίας, με το αρμόδιο συνδικαλιστικό τους όργανο, συχνά διαμαρτύρονται και για θεσμικά προβλήματα όπως η γραφειοκρατία  που καθυστερεί έργα  ενώ οι ίδιοι δεν προωθούν τοπικές πρωτοβουλίες ή συνεργασίες -τουλάχιστον μεταξύ τους- ώστε να πιέσουν για αλλαγή ρότας

Είναι μια ωραία ατμόσφαιρα

Οι πλημμύρες είναι άλλο ένα σημείο όπου η τοπική αυτοδιοίκηση δείχνει να χάνει τη μάχη. Η Θεσσαλονίκη, ως παράκτια πόλη, αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα από έντονες βροχοπτώσεις, με δρόμους να πλημμυρίζουν και γειτονιές να μένουν… αποκλεισμένες. Η έλλειψη διαπερατών επιφανειών και πράσινων χώρων, πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, επιδεινώνει την κατάσταση.  Δεν έχουν επενδύσει σε υποδομές που να απορροφούν το νερό ή να προστατεύουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ενώ η άναρχη δόμηση σε περιοχές κοντά στον Θερμαϊκό Κόλπο αυξάνει τον κίνδυνο. Ύστερα από κάθε “βουτιά στα λασπόνερα” κατηγορούν – συνήθως έμμεσα – και την Περιφέρεια για την έλλειψη κονδυλίων, χωρίς να αναλαμβάνουν ευθύνη για τον κακό σχεδιασμό και χωρίς να ζητούν τον λόγο από τους εκπροσώπους της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, σε υπηρεσιακές ή φιλικές συσκέψεις- συναντήσεις.

“Ψιλά γράμματα”

Η ανθεκτικότητα της πόλης εκτός από τις φυσικές καταστροφές, δοκιμάζεται και σε ένα αλλο πεδίο… αποτυχίας. Στην προετοιμασία για σεισμούς, “χτύπα ξύλο”. Με το 80% των κτιρίων να έχει χτιστεί πριν από το 1984, πολλά είναι ευάλωτα ενώ οι στενοί δρόμοι και η έλλειψη ανοιχτών χώρων, θα κάνουν δύσκολη την εκκένωση, σε περίπτωση τέτοιας κρίσης. Παρά τη στρατηγική ανθεκτικότητας της ΕΕ που έχει εκπονηθεί για το 2030, οι δήμοι δεν έχουν προχωρήσει σε ουσιαστικές ενέργειες, όπως συνεργασία με επιστήμονες για γεωλογικούς κινδύνους ή ενίσχυση παλιών κτιρίων. Όπως είναι γνωστό και οι υποδομές της πόλης, από σωληνώσεις ύδρευσης μέχρι αποχετεύσεις, είναι σε κακή κατάσταση, με συχνές βλάβες που αφήνουν την πόλη χωρίς νερό ή με μυρωδιές και λύματα να χύνονται στη θάλασσα.

“Σκύλοι που γαυγίζουν…”

Η διαχείριση των αδέσποτων ζώων και η πυροπροστασία είναι επίσης τομείς όπου η τοπική αυτοδιοίκηση μένει πίσω. Ειδικά όταν σε ορισμένους δήμους εμφανίζονται και αγριογούρουνα και λύκοι και αλεπούδες (βλ Δήμο Θέρμης). Οι δήμοι δεν έχουν οργανωμένα προγράμματα για τη φροντίδα των ζώων, ενώ η πυροπροστασία περιορίζεται σε ελάχιστες παρεμβάσεις, αφήνοντας περιουσίες και κατοίκους ευάλωτους. Η έλλειψη μόνιμου προσωπικού και η κακή οργάνωση, με μετακινήσεις υπαλλήλων, που γίνονται χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των δημάρχων, επιδεινώνουν την κατάσταση. Ακόμα και σε ζητήματα όπως η πράσινη ανάπτυξη και η ψηφιοποίηση, η ευρύτερη περιοχή υστερεί. Οι δήμαρχοι  δεν έχουν εκμεταλλευτεί όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα για βιώσιμες μεταφορές ή έξυπνες τεχνολογίες, ενώ καθυστερήσεις σε έργα δείχνουν αδυναμία συντονισμού. Οι δε πολίτες, που βιώνουν τις συνέπειες αυτών των αποτυχιών, περιμένουν μάταια λύσεις αντί για παράπονα ενώ υπάρχουν κι αυτοί οι δήμαρχοι που έκαναν και κάνουν προσπάθειες απευθείας με αξιωματούχους της ΕΕ, χωρίς απτά αποτελέσματα για τους δημότες.

Χρόνια προβλήματα, χρόνιες γκρίνιες…

Μια από τα ίδια, δηλαδή γκρίνιες για έλλειψη χρημάτων,  θα ακούσουμε ξανά στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων που θα διεξαχθεί στην Αλεξανδρούπολη 6-8 Νοεμβρίου. Ήδη οι δήμαρχοι μας ενημέρωσαν,  με σχετική ανακοίνωση τους, ότι το φετινό συνέδριο διεξάγεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη χρονική συγκυρία (!) προτάσσοντας πάλι την οικονομική τους ενίσχυση, τη στελέχωση των δήμων με μόνιμο προσωπικό, την απόδοση δημοτικών τελών από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, τη διατήρηση των υπηρεσιών δόμησης, τις οφειλές προς τους δήμους κι άλλα τέτοια των εσόδων και των εξόδων.  Όσο για τις ευθύνες τους, πιθανότατα, θα τις αναζητήσουμε σε κάποιο άλλο συνέδριο…

Πηγες: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275122004231 – https://www.lse.ac.uk/cities/research/urban-governance/Emergency-Governance-for-Cities-and-Regions -https://pedkm.gr/en/home-en/