Το μέλλον που (δεν) “καλλιεργούμε”…

Οι Έλληνες ευρωβουλευτές πρέπει να βάλουν τα δυνατά τους και να αποδείξουν ότι αξίζουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους ενόψει μιας ψηφοφορίας και ενός δύσκολου δρόμου για την επιβίωση της ελληνικής γεωργίας…

Ο,τι σπείρεις θα θερίσεις

Σήμερα  το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  ετοιμάζεται να ψηφίσει μια σημαντική έκθεση που αφορά στο μέλλον της γεωργίας στην Ευρώπη και την Κοινή Γεωργική Πολιτική, γνωστή ως ΚΓΠ, για την περίοδο μετά το 2027. Πρόκειται για την έκθεση (με κωδικό A10-0143/2025) που ετοίμασε η Ισπανίδα ευρωβουλευτής Carmen Crespo Díaz από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Η ψηφοφορία αυτή δεν είναι μια απλή διαδικασία, αλλά ένα κρίσιμο βήμα που θα καθορίσει τους τρόπους που η Ευρώπη θα στηρίξει τους αγρότες της, θα εξασφαλίσει τρόφιμα για τους πολίτες της και θα αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και η γραφειοκρατία, τα επόμενα χρόνια.

Ξεκάθαρα τα… ταμεία

Την ίδια στιγμή, οι πολίτες απαιτούν φθηνά και ποιοτικά τρόφιμα, ενώ η κλιματική κρίση πιέζει για πιο «πράσινες» πρακτικές. Αυτή η έκθεση έρχεται να απαντήσει σε αυτά τα προβλήματα, δίνοντας μια εικόνα για το πώς θα μοιάζει η ΚΓΠ από το 2028 μέχρι το 2034. Η έκθεση λέει ότι ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ πρέπει να αυξηθεί. Οι ευρωβουλευτές δεν θέλουν τα χρήματα για τη γεωργία να “μπλεχτούν” με άλλα ταμεία της ΕΕ, όπως αυτά για την άμυνα ή την αλιεία, όπως πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο του 2025. Θέλουν να μείνει ανεξάρτητη, με δικό της, γερό κομμάτι στην πίτα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Γιατί; Επειδή πιστεύουν ότι η γεωργία είναι ο στυλοβάτης της ευρωπαϊκής οικονομίας και της επισιτιστικής ασφάλειας.

Αρκετά ταλαιπωρούνται…

Πέρα από τα χρήματα, η έκθεση βάζει στο τραπέζι την ανάγκη να γίνει η ζωή των αγροτών πιο εύκολη. Οι αγρότες συχνά παραπονιούνται ότι περνούν περισσότερο χρόνο συμπληρώνοντας χαρτιά, παρά καλλιεργώντας τη γη τους. Η έκθεση προτείνει να κοπούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, να γίνουν οι κανόνες πιο απλοί και να δοθούν κίνητρα σε όσους αγρότες υιοθετούν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Για παράδειγμα, αν ένας αγρότης χρησιμοποιεί λιγότερα χημικά ή προστατεύει τη βιοποικιλότητα, θα πρέπει να ανταμείβεται περισσότερο. Αυτό συνδέεται και με έναν άλλο στόχο, αφού το  91% των Ευρωπαίων θέλει οι πόροι, όπως το νερό και το έδαφος, να χρησιμοποιούνται με βιώσιμο τρόπο.

Ο κλάδος “μαραίνεται”

Ένα ακόμα μεγάλο στοίχημα είναι η στήριξη των νέων αγροτών. Πολλοί νέοι δεν μπαίνουν στον αγροτικό τομέα γιατί δεν είναι εύκολο να ξεκινήσουν. Το κόστος για γη, εξοπλισμό και σπόρους είναι υψηλό, ενώ οι τιμές που παίρνουν για τα προϊόντα τους συχνά δεν καλύπτουν τα έξοδα. Η έκθεση ζητά περισσότερα προγράμματα για νέους αγρότες, ώστε να ανανεωθεί ο κλάδος. Επίσης, τονίζει την ανάγκη να γίνει η γεωργία πιο ανθεκτική σε κρίσεις, όπως ξηρασίες, πλημμύρες ή ασθένειες ζώων, που γίνονται όλο και πιο συχνές λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση δεν είναι νόμος, είναι μια «έκθεση πρωτοβουλίας», δηλαδή η θέση των ευρωβουλευτών για το τι πρέπει να γίνει προσεχώς.

Μικροί παραγωγοί;

Για την Ελλάδα, η ΚΓΠ είναι ιδιαίτερα σημαντική. Χιλιάδες αγρότες εξαρτώνται από τις επιδοτήσεις για καλλιέργειες όπως το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Η έκθεση δεν αναφέρει συγκεκριμένα την Ελλάδα, αλλά οι προτάσεις της για λιγότερη γραφειοκρατία και στήριξη μικρών παραγωγών θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Έλληνες αγρότες, που συχνά δυσκολεύονται με το κόστος και τις δαιδαλώδεις διαδικασίες. Επίσης, η έμφαση στην κλιματική ανθεκτικότητα είναι κρίσιμη για τη χώρα μας, που πλήττεται από καύσωνες και πυρκαγιές, περισσότερες από άλλες όπως δείχνουν σχετικές μελέτες.

Αυτά θέλουμε…

Συνεπώς η σημερινή ψηφοφορία δεν είναι το τέλος της διαδρομής για τη νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική, αλλά μόνο η αρχή. Η τελική απόφαση για τη νέα ΚΓΠ, που θα ισχύσει από το 2027 και μετά, θα πάρει… χρόνια διαπραγματεύσεων. Η Ελλάδα, μέσω των ευρωβουλευτών, θα πρέπει να παλέψει σκληρά σε αυτές τις συζητήσεις για να εξασφαλίσει ότι οι ανάγκες των Ελλήνων αγροτών, όπως οι μικροί παραγωγοί ελαιολάδου ή κτηνοτρόφοι, δεν θα χαθούν στη… μετάφραση για μία ακόμη φορά. Να παλέψουν σήμερα για το μέλλον της ελληνικής υπαίθρου και όχι μόνο, αύριο.

Πολιτικό παιχνίδι

Αν η Ελλάδα δεν πιέσει, υπάρχει κίνδυνος τα χρήματα ή οι όροι να ευνοήσουν μεγαλύτερες αγροτικές χώρες. Ένα δεύτερο σημείο που ίσως παραβλέπεται είναι ο αντίκτυπος της έκθεσης στους καταναλωτές, δηλαδή σε όλους εμάς. Η έκθεση λέει ότι το 92% των Ευρωπαίων θέλει λογικές τιμές στα τρόφιμα. Στην Ελλάδα, όπου η ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ ταλαιπωρεί τα νοικοκυριά, αυτό είναι τεράστιο θέμα. Η έκθεση προτείνει να στηριχθούν οι αγρότες ώστε να παράγουν περισσότερα και φθηνότερα προϊόντα, αλλά χωρίς να θυσιαστεί η ποιότητα ή το περιβάλλον. Αν οι αγρότες πάρουν λιγότερες επιδοτήσεις ή πιεστούν από φθηνά εισαγόμενα προϊόντα, οι τιμές μπορεί να ανέβουν ακόμα περισσότερο και δεν θα φταίνε αυτοί αλλά η ΕΕ και οι πολιτικές της

Ναι, μεν, αλλά… 

Η έκθεση λέει ότι η νέα ΚΓΠ πρέπει να δώσει λύσεις, όπως χρήματα για καλύτερα αρδευτικά συστήματα ή αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση. Οι περιβαλλοντικοί κανόνες της ΕΕ, όπως αυτοί της Πράσινης Συμφωνίας, ζητούν από τους αγρότες να χρησιμοποιούν λιγότερα λιπάσματα ή να αφήνουν μέρος της γης τους ακαλλιέργητο για να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα. Αυτά τα μέτρα, αν και καλά για το περιβάλλον, μειώνουν την παραγωγή και εξοργίζουν πολλούς αγρότες. Η έκθεση προσπαθεί να βρει ισορροπία, προτείνοντας κίνητρα αντί για αυστηρές ποινές, αλλά να δούμε πώς θα πάει κι αυτό.

Αθέμιτος ανταγωνισμός

Μια πτυχή ακόμη είναι οι εξωτερικές απειλές για τους Έλληνες αγρότες. Η έκθεση αναφέρει την ανάγκη για επισιτιστική ασφάλεια, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, που ανέβασε τις τιμές των λιπασμάτων και έκανε πιο δύσκολη την παραγωγή. Επιπλέον, οι εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ, όπως αυτές με χώρες της Λατινικής Αμερικής, φέρνουν φθηνότερα προϊόντα, π.χ. κρέας ή δημητριακά, που ανταγωνίζονται τα ελληνικά. Αυτό πλήττει αγρότες στη Δυτική Μακεδονία ή την Ήπειρο, που δεν μπορούν να συναγωνιστούν τις χαμηλές τιμές. Η έκθεση πιέζει για προστασία των τοπικών προϊόντων, κάτι που θα μπορούσε να κρατήσει τις τιμές σταθερές.

Τι θα αφήσουν οι μεσάζοντες

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ευρωπαικό κοινοβούλιο δεν είναι ενιαίο. Οι συντηρητικοί θέλουν γερούς προϋπολογισμούς για τους αγρότες, οι πράσινοι πιέζουν για πιο αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, και οι σοσιαλιστές ζητούν κοινωνική δικαιοσύνη, π.χ. στήριξη μικρών παραγωγών. Οι Έλληνες ευρωβουλευτές θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στο πώς θα ψηφιστεί η έκθεση. Αν υπάρξουν πολλές τροπολογίες, το τελικό κείμενο μπορεί να αλλάξει ή να το αλλάξουν. Μακάρι αυτά τα μεγάλα σχέδια ή οι μεγάλες προσδοκίες να φτάσουν στον Έλληνα αγρότη ή καταναλωτή και να μη λοξοδρομήσουν, στο δρόμο των μεσαζόντων…

Ψηφοφορία της ΕΕ για το μέλλον της γεωργίας και την αλλαγή… ρότας