Η «νεύρωση αμφιβολίας» και τα μεγάλα έργα της Θεσσαλονίκης

Όταν οι πολίτες βιώνουν επανειλημμένες ακυρώσεις, όπως έργα που ανακοινώνονται και δεν υλοποιούνται οδηγούνται σε κυνισμό, μια αμυντική στάση, που αποτυπώνεται σε φράσεις όπως «θα το πιστέψω όταν το δω» και «περιμένω… τίποτε σε αυτή την πόλη»

Η Θεσσαλονίκη -λίγο πριν εκπνεύσει το 2025- ζει με μια βαθιά ριζωμένη “νεύρωση αμφιβολίας”, ένα συλλογικό συναίσθημα που διαμορφώθηκε από δεκαετίες υποσχέσεων για έργα που έμεναν στα χαρτιά. Οι Θεσσαλονικείς, με την εμπειρία του Μετρό που καθυστερούσε επί χρόνια, των παραλιακών μετώπων που έμειναν χαλάσματα, των μποτιλιαρισμένων δρόμων και τις ανακοινώσεις για υποθαλάσσια αρτηρία, τραμ, υδροπλάνα κλπ έχουν μάθει να μην πιστεύουν ούτε στα μάτια τους. Είναι ένα ψυχολογικό αποτύπωμα σκεπτικισμού -όπως μου είπε ψυχίατρος της Θεσσαλονίκης- όπου η ελπίδα συγκρούεται με την πικρή εμπειρία.

Μεγάλα λόγια, μικρά έργα…

Κάθε ανακοίνωση για νέο έργο φέρνει έναν αναστεναγμό, μια σκέψη «πάλι τα ίδια, μεγάλα λόγια, μικρά έργα». Αυτή η αμφιβολία, που μοιάζει με… μετατραυματικό στρες από καθυστερήσεις και ακυρώσεις, κάνει τους κατοίκους απόμακρους, κυνικούς και δυστυχισμένους. Κι όμως, κάτω από αυτό το πέπλο δυσπιστίας, η Θεσσαλονίκη έχει γυρίσει σελίδα και βρίσκεται επιτέλους προς τα μισά του βιβλίου. Το παρελθόν της γεμάτο από χαμένες ευκαιρίες ανέπτυξε αυτή την καχυποψία έστω κι αν σήμερα τα πράγματα είναι καλύτερα.

Μπροστά σου είναι…

Το Μετρό, πέρα από τη βασική του γραμμή, επεκτείνεται προς Καλαμαριά, με 5 χιλιόμετρα γραμμής και τέσσερις νέους σταθμούς , έτοιμο να λειτουργήσει στους επόμενους μήνες, ενώ η δυτική επέκταση έχει μπει τουλάχιστον στο τραπέζι. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος υπόσχεται διαδρομές σύντομα ενώ η flyover κατασκευάζεται και το βλέπουμε. Ο στόλος λεωφορείων ανανεώνεται με νέα, χαμηλών εκπομπών οχήματα, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 15%. Το Πάρκο Παύλου Μελά, 500 στρεμμάτων, ετοιμάζεται για το 2026, και η ανάπλαση της ΔΕΘ μπορεί και να αφορά στη Θεσσαλονίκη και στην ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Θα δούμε, δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα και μάλιστα ταυτόχρονα. Θεσσαλονίκη είμαστε.

Παραλιακό μέτωπο όπως λέμε… Μετρό

Η καρδιά της μεταμόρφωσης χτυπά στο παραλιακό μέτωπο, ένα έργο που ο αντιπεριφερειάρχης Πάρης Μπίλλιας χαρακτήρισε πρόσφατα ισοδύναμο του Μετρό σε σημασία (και ελπίζουμε όχι σε καθυστερήσεις). Αυτό το τμήμα σαράντα χιλιομέτρων από Καλοχώρι μέχρι Αγγελοχώρι, έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2035. Πάλι καλά να λες, αν συγκριθεί με το Μετρό. Οι μελέτες ολοκληρώθηκαν και τα έργα περιλαμβάνουν πεζόδρομους 20 μέτρων, 50.000 δέντρα, ποδηλατοδρόμους, και καθαρισμό περιοχών δημιουργώντας 1,5 εκατομμύριο τ.μ. δημόσιου χώρου. Η επέκταση της Παλιάς Παραλίας, προσθέτει χιλιόμετρα, ενώ η πεζοδρόμηση της Αγίας Σοφίας και η ανάπλαση Αριστοτέλους φέρνουν πράσινο και κοινόχρηστους χώρους μέχρι το 2028. Αυτό το μέτωπο θα ενισχύσει και την κλιματική ανθεκτικότητα με αντιπλημμυρικά έργα, αλλά οι Θεσσαλονικείς, με τη νεύρωση της αμφιβολίας και να το δουν δεν θα το πιστέψουν. Ή μάλλον και να το δούμε δεν θα το πιστέψουμε.

Σε ποια… ευρωπαϊκή πόλη ζούμε;

Οι σημερινοί ηλικιωμένοι που «τα είδαν όλα» σε ματαιώσεις, ίσως μπουν από τη μία πλευρά της πόλης κουβαλώντας την καχυποψία τους και βγουν από την άλλη βλέποντας μια πόλη που επιτέλους αλλάζει προς το καλύτερο. “Η νεύρωση της αμφιβολίας” μπορεί να μην ξεριζωθεί ποτέ από το DNA μας, αλλά η πραγματικότητα θα τους διαψεύδει και ευτυχώς αυτή τη φορά θα είναι μόνο η πραγματικότητα και όχι όσοι εμπιστεύθηκαν και ψήφισαν. Φυσικά  η «νεύρωση της αμφιβολίας» δεν είναι επίσημος ψυχιατρικός όρος και δεν καταγράφεται σε διαγνωστικά εγχειρίδια, την χρησιμοποιώ για να αποτυπώσω μια ψυχολογική κατάσταση, πρώτα τη δική μου, και μετά τη συλλογική που χαρακτηρίζεται από δυσπιστία και άρνηση πίστης σε  εξαγγελίες.

Το άγχος είναι μεγαλύτερο στις πόλεις

Έρευνες στην Ελλάδα, όπως αυτές του Ελληνικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών (ΕΚΕΨΥΕ), δείχνουν ότι το 20-25% των κατοίκων αστικών κέντρων, όπως η Θεσσαλονίκη, αναφέρουν συμπτώματα άγχους ή ήπιας κατάθλιψης που συνδέονται με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η αίσθηση στασιμότητας ή η έλλειψη εμπιστοσύνης σε θεσμούς. Αυτή η κατάσταση ενισχύεται όταν οι πολίτες βιώνουν επανειλημμένες ακυρώσεις, όπως έργα που ανακοινώνονται αλλά δεν υλοποιούνται. Τέτοιες εμπειρίες μπορεί να οδηγήσουν τους κατοίκους σε κυνισμό, μια αμυντική στάση απέναντι σε νέες ανακοινώσεις, κάτι που αποτυπώνεται σε φράσεις όπως πχ «θα το πιστέψω όταν το δω» και «περιμένω τίποτε σε αυτή την πόλη». Καλύτερα να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό το τίποτε, ώστε να μην «φάμε» ακόμη μια απογοήτευση. Άλλωστε πόσες να αντέξουμε… π(χ)ια;

@karapanagiotidu