«Swim to me»: Η σιωπή των γυναικών που φροντίζουν τους άλλους

Στο Swim to Me (ή Limpia), η Χιλιανή σκηνοθέτρια Dominga Sotomayor αφηγείται μια ιστορία που μοιάζει μικρή, αλλά κουβαλά μέσα της ολόκληρη την κοινωνική γεωγραφία της Λατινικής Αμερικής.

Η Estela (María Paz Grandjean), γυναίκα από την επαρχία, εγκαταλείπει το σπίτι της για να εργαστεί ως εσωτερική οικιακή βοηθός σε μια εύπορη οικογένεια στο Σαντιάγο. Στο επίκεντρο της δουλειάς της βρίσκεται η μικρή Julia (Rosa Puga Vittini) — ένα παιδί που μεγαλώνει μέσα στην πολυτέλεια, αλλά χωρίς την παρουσία των γονιών του.

Ανάμεσα στις δύο γεννιέται ένας δεσμός απλός και σύνθετος ταυτόχρονα: τρυφερός σαν μητρική στοργή, αλλά και φορτισμένος με τη σιωπή της κοινωνικής ανισότητας. Η Estela γίνεται η «άλλη μητέρα», εκείνη που μαθαίνει στο παιδί τι σημαίνει αγάπη, χωρίς ποτέ να της ανήκει.

Η ταξική ανισότητα πίσω από την τρυφερότητα

Η ταινία, βασισμένη στο βραβευμένο μυθιστόρημα της Alia Trabucco Zerán, αποφεύγει τα κλισέ. Οι πλούσιοι δεν είναι κακοί, οι φτωχοί δεν είναι άγιοι· είναι απλώς εγκλωβισμένοι μέσα στις δικές τους ελλείψεις. Η Sotomayor, με ρυθμό αργό και εσωτερικό, μιλά για τη συναισθηματική εργασία — την αθέατη, απλήρωτη φροντίδα που προσφέρουν γυναίκες σαν την Estela, συχνά εις βάρος της δικής τους ζωής.

Όταν η μητέρα της Estela αρρωσταίνει και η εργοδότριά της δεν της επιτρέπει άδεια, η επιλογή ανάμεσα στη δουλειά και την οικογένεια μετατρέπεται σε υπαρξιακό τραύμα. Κι έτσι η ταινία θέτει το πιο σκληρό ερώτημα: Πότε η αγάπη γίνεται καθήκον — και πότε το καθήκον σε πνίγει; Η Dominga Sotomayor δεν υψώνει ποτέ τη φωνή της. Προτιμά τη σιωπή, το βλέμμα, τη λεπτή χειρονομία που αποκαλύπτει όσα οι λέξεις δεν μπορούν. Η κάμερα κινείται ήσυχα, σαν να σέβεται τα συναισθήματα των ηρώων, οι εικόνες μοιάζουν με ποιήματα σε κίνηση.

Η María Paz Grandjean παραδίδει μια ερμηνεία σχεδόν υπνωτιστική — γεμάτη πνιγμένες συγκινήσεις και βλέμματα που λένε όσα δεν ειπώνονται ποτέ. Δίπλα της, η μικρή Rosa Puga Vittini ενσαρκώνει με αφοπλιστική φυσικότητα την παιδική μοναξιά.

Το φινάλε —σοκαριστικό, αλλά λυτρωτικό— εξηγεί και τον τίτλο. Το Κολύμπα προς Εμένα δεν αφορά απλώς την απόσταση ανάμεσα σε δύο σώματα, αλλά την προσπάθεια δύο ψυχών να συναντηθούν προτού πνιγούν από τον κόσμο γύρω τους.

Το Swim to Me είναι ίσως μία από τις πιο αθόρυβες αλλά πιο ισχυρές παραγωγές του Netflix φέτος. Δεν κάνει κοινωνικό κήρυγμα· σε αναγκάζει όμως να σταθείς απέναντι σε μια πραγματικότητα που όλοι προτιμούν να αγνοούν. Είναι μια ταινία για την αόρατη εργασία της αγάπης. Για τις γυναίκες που κρατούν τον κόσμο όρθιο, χωρίς ποτέ να φαίνονται. Για τις σχέσεις που γεννιούνται μέσα από την ανάγκη και διαλύονται από την ανισότητα. Σε έναν κόσμο όπου η φροντίδα θεωρείται δεδομένη, το Κολύμπα προς Εμένα έρχεται να θυμίσει πως η αγάπη έχει κόστος — και πως, μερικές φορές, χρειάζεται να μάθεις να επιπλέεις μέσα της για να μη χαθείς.

Η γενιά που δεν σιωπά – Γιατί η Gen Z θέλει να ξαναγράψει το συμβόλαιο της δημοκρατίας