Όταν τα σύνορα διχάζουν – Σιωπηλή ρήξη που φέρνει η μεταναστευτική ατζέντα Τραμπ
Η μεταναστευτική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ποτέ ουδέτερη, αλλά με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο πολιτικό προσκήνιο, μετατρέπεται ξανά σε πεδίο σύγκρουσης.
Διονύσης Ασημιάδης
Με βασικό σύνθημα την επαναφορά του “νόμου και της τάξης” στα σύνορα, ο Τραμπ υπόσχεται μαζικές απελάσεις ακόμη και επιτάξεις για την επιβολή μεταναστευτικού ελέγχου.
Η μεταναστευτική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ποτέ ουδέτερη, αλλά με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο πολιτικό προσκήνιο, μετατρέπεται ξανά σε πεδίο σύγκρουσης που βαθαίνει τη διχαστική τομή στην αμερικανική κοινωνία. Με βασικό σύνθημα την επαναφορά του “νόμου και της τάξης” στα σύνορα, ο Τραμπ υπόσχεται μαζικές απελάσεις, επανενεργοποίηση αμφιλεγόμενων κέντρων κράτησης, ακόμη και επιτάξεις για την επιβολή μεταναστευτικού ελέγχου. Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται στην εφαρμογή αλλά επεκτείνεται στην κοινωνική αποδοχή, η οποία εμφανίζεται όλο και πιο εύθραυστη. Σύμφωνα με έρευνα της Gallup (Ιούνιος 2025), το 79% των Αμερικανών θεωρεί πλέον ότι η μετανάστευση είναι θετική για τη χώρα, το υψηλότερο ποσοστό στην ιστορία της δημοσκόπησης, με άνοδο 15 μονάδων από το 2020. Το ποσοστό όσων ζητούν «μείωση της μετανάστευσης» υποχώρησε στο 28%, ενώ το 34% πλέον υποστηρίζει αύξηση των μεταναστευτικών ροών, στοιχείο που δείχνει μετατόπιση ακόμα και σε παραδοσιακά πιο επιφυλακτικά εκλογικά ακροατήρια.
Σε μια χώρα που χτίστηκε πάνω στη μετανάστευση, η ιδέα της μαζικής αποπομπής μεταναστών, συχνά με συνοπτικές διαδικασίες- ξυπνά τραύματα και τροφοδοτεί φόβους. Όχι μόνο στους ίδιους τους μετανάστες, αλλά και σε μεγάλες μερίδες της αμερικανικής κοινωνίας που βλέπουν τον αυταρχισμό να εισχωρεί στην καθημερινότητα. Παράλληλα, η οικονομική εξάρτηση από μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αγροτικές περιοχές, εργοστάσια, ακόμα και τομείς υψηλής τεχνολογίας εκφράζουν ανησυχία για το τι σημαίνει στην πράξη ένα κράτος που σπρώχνει κόσμο έξω από τα σύνορά του χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό. Οι εικόνες παιδιών πίσω από συρματοπλέγματα και οι μαρτυρίες για απάνθρωπες συνθήκες κράτησης επανέρχονται στα δελτία ειδήσεων, προκαλώντας αντιδράσεις ακόμη και σε συντηρητικά κοινά. Μόνο το 2024, σύμφωνα με την ACLU και την Washington Post, τουλάχιστον 3.200 παιδιά κρατήθηκαν χωριστά από τις οικογένειές τους σε προσωρινές δομές, με τον ΟΗΕ να χαρακτηρίζει κάποιες από τις εγκαταστάσεις «μη συμβατές με τα ελάχιστα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Παράλληλα, η οικονομική εξάρτηση από μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό δεν μπορεί να αγνοηθεί. Περισσότεροι από 1 στους 5 εργάτες στον τομέα της αγροτικής παραγωγής και 1 στους 6 στον κατασκευαστικό κλάδο είναι μετανάστες χωρίς αμερικανική υπηκοότητα, σύμφωνα με το U.S. Bureau of Labor Statistics, γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχόμενη μαζική απομάκρυνσή τους θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην παραγωγικότητα, το κόστος και την εφοδιαστική αλυσίδα.
Αν ο Τραμπ ελπίζει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την αδιάλλακτη στάση του στο μεταναστευτικό, ίσως υποτιμά τη μετατόπιση του αμερικανικού κοινωνικού κέντρου. Μπορεί η βάση του να παραμένει πιστή, όμως το μεσαίο και πιο αμφίρροπο εκλογικό σώμα αποδεικνύεται λιγότερο πρόθυμο να δεχτεί το τίμημα ενός «πολέμου κατά των συνόρων». Και όσο περισσότερο οι πολιτικές αυτές παρουσιάζονται ως τιμωρητικές ή εκδικητικές, τόσο περισσότερο αποξενώνουν εκείνους που αναζητούν σταθερότητα χωρίς κοινωνικό κόστος.
Η μετανάστευση, ανεξάρτητα από την πολιτική οπτική, αποτελεί μια σύνθετη πρόκληση που απαιτεί ισορροπημένες απαντήσεις και όχι ιδεολογικά αντανακλαστικά. Η ασφάλεια των συνόρων και ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι θεμελιώδεις αρχές, αλλά δεν μπορούν να υλοποιούνται σε βάρος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή της κοινωνικής συνοχής. Η Αμερική οφείλει να διαμορφώσει μια σύγχρονη μεταναστευτική πολιτική, που θα συνδυάζει ρεαλισμό και ανθρωπισμό, διαχείριση και ένταξη, προστασία και προοπτική. Σε μια εποχή διεθνούς αστάθειας και δημογραφικών μετατοπίσεων, η ικανότητα να απαντά στις προκλήσεις με σοβαρότητα και σχέδιο, είναι αυτή που θα κρίνει όχι μόνο την πορεία της μεταναστευτικής πολιτικής, αλλά και την ποιότητα της δημοκρατίας της.