Οι επιπτώσεις της συμφωνίας για τους πόρους του Κονγκό: Ο Τραμπ εκμεταλλεύεται την κατάσταση για πολιτικά κέρδη με την απομάκρυνση 250 μεταναστών στη Ρουάντα
Αυτή η συμφωνία που υπογράφηκε από τη διοίκηση Τραμπ τον Ιούνιο του 2025 με την κυβέρνηση του Κονγκό έθεσε τις βάσεις για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της περιοχής.
Διονύσης Ασημιάδης
Η συμφωνία για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων του Κονγκό δεν αποτελεί απλώς μια οικονομική συναλλαγή, αλλά ένα ακόμη επεισόδιο σε μια μακρά ιστορία νεοαποικιακών πρακτικών
Η απόφαση του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να προχωρήσει στη συμφωνία με το Κονγκό και να χρησιμοποιήσει την εκμετάλλευση των μεταλλευτικών πόρων της χώρας για πολιτικά οφέλη, έχει προκαλέσει αναστάτωση στο διεθνές σκηνικό. Στην αρχή του 2025, η διοίκηση των ΗΠΑ επωφελήθηκε από την κεντρική συμφωνία για τα φυσικά αποθέματα ορυκτών του Κονγκό, τα οποία περιλαμβάνουν ορυκτά όπως το κοβάλτιο και το κολτάν, βασικά για τη σύγχρονη βιομηχανία ηλεκτρονικών και την κατασκευή μπαταριών. Η εξόρυξη αυτών των πρώτων υλών υπήρξε για χρόνια σημείο έντονης πολιτικής και οικονομικής διαμάχης, καθώς οι πόροι του Κονγκό χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία των μεγάλων παγκόσμιων τεχνολογικών κολοσσών, ενώ η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ανάπτυξης και ανθρωπιστικής κρίσης.
Αυτή η συμφωνία που υπογράφηκε από τη διοίκηση Τραμπ τον Ιούνιο του 2025 με την κυβέρνηση του Κονγκό έθεσε τις βάσεις για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της περιοχής, ενώ προσέφερε σημαντικά ανταλλάγματα προς την κυβέρνηση του Κονγκό, όπως επενδύσεις σε υποδομές και την υποστήριξη στο διεθνές εμπόριο. Ωστόσο, καθώς το Κονγκό είναι μια χώρα με συνεχιζόμενες συγκρούσεις και πολιτική ασταθές κατάσταση, οι τοπικές κοινωνίες φοβούνται πως η συμφωνία αυτή μπορεί να εντείνει τη διαρκή εκμετάλλευση και τις καταχρήσεις των φυσικών πόρων, εις βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των τοπικών κοινοτήτων.
Παράλληλα με την επίτευξη αυτής της συμφωνίας και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του Κονγκό, η κυβέρνηση Τραμπ προχώρησε και σε μια άλλη αμφιλεγόμενη ενέργεια: την απομάκρυνση 250 μεταναστών, οι οποίοι βρίσκονταν στις ΗΠΑ χωρίς νόμιμο καθεστώς, στέλνοντάς τους στη Ρουάντα ως μέρος μιας μεγαλύτερης στρατηγικής για την «εξωτερική ανάθεση» της μεταναστευτικής πολιτικής. Στην ουσία, το σχέδιο του Τραμπ περιλάμβανε την αποστολή αυτών των μεταναστών σε χώρες της Αφρικής, συμπεριλαμβανομένου του Ρουάντα, για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες πιέσεις από τη μετανάστευση, ενώ παράλληλα υπογράφηκαν συμφωνίες για τη συνεργασία με τα κράτη υποδοχής στο πλαίσιο της αναζήτησης εργασίας και ένταξης στις τοπικές κοινωνίες.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες κατηγόρησαν τη διοίκηση Τραμπ για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς η Ρουάντα, αν και είναι χώρα με ιστορικό προσφύγων και μεταναστών, αντιμετωπίζει ήδη σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την ικανότητά της να ενσωματώσει νέους πληθυσμούς, χωρίς να παραβλέπει τις πολιτικές της καταστολής. Η κυβέρνηση του Ρουάντα έθεσε το σχέδιο στο τραπέζι ως μέρος της στρατηγικής της για να ενισχύσει την οικονομία της και να επιδείξει μια εικόνα διεθνούς συνεργασίας.
Αυτή η στρατηγική μεταναστευτικής αποστολής αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου εξωτερικής πολιτικής που βασίζεται στην αποδοχή λιγότερης ευθύνης από τις ισχυρές χώρες για το μεταναστευτικό ζήτημα, αναθέτοντας τη φροντίδα των μεταναστών σε τρίτες χώρες. Παρά τις αντιδράσεις, η Ρουάντα ενδέχεται να κερδίσει οικονομικά από αυτές τις συμφωνίες, αν και οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες ζωής των μεταναστών είναι αβέβαιες και πως η κυβέρνηση του Τραμπ χρησιμοποιεί την πολιτική αυτή για να αποφύγει την εσωτερική πίεση στη χώρα του.
Αντίστοιχα, οι διεθνείς οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η παγκόσμια κοινότητα παραμένουν σε επαγρύπνηση για την αποτελεσματικότητα αυτών των συμφωνιών και τις συνέπειες των εξωτερικών πολιτικών στον τομέα της μετανάστευσης. Η αντίθεση στην εξωτερική ανάθεση της μετανάστευσης φαίνεται να εντείνεται, με πλήθος διαδηλώσεων και δημοσιοποιημένων εκκλήσεων για τη μετατόπιση αυτών των συμφωνιών, ώστε να προστατευθούν τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών παγκοσμίως.
Η συμφωνία για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων του Κονγκό δεν αποτελεί απλώς μια οικονομική συναλλαγή, αλλά ένα ακόμη επεισόδιο σε μια μακρά ιστορία νεοαποικιακών πρακτικών, όπου οι πλούσιοι σε πόρους αλλά πολιτικά εύθραυστοι λαοί βλέπουν τον φυσικό τους πλούτο να γίνεται εργαλείο ισχύος στα χέρια τρίτων. Η στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ, που συνδυάζει την εμπορική εκμετάλλευση κρίσιμων μεταλλευμάτων με την «εξωτερική ανάθεση» της μεταναστευτικής πολιτικής, αναδεικνύει μια προσέγγιση που επιδιώκει μέγιστο πολιτικό και οικονομικό όφελος με ελάχιστη διεθνή ευθύνη. Η στάση αυτή, παρά τις έντονες αντιδράσεις, βρίσκει πρόθυμους υποστηρικτές και σε τμήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η ρητορική περί «προστασίας των εθνικών συμφερόντων» συχνά υπερισχύει της δέσμευσης σε θεμελιώδεις αξίες όπως η αλληλεγγύη και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.