Με σκιά τη γεωπολιτική ένταση ξεκινά η σύνοδος κορυφής ΕΕ–Κίνας στο Πεκίνο
Με αυτό το φορτισμένο περιβάλλον, η σύνοδος δεν αναμένεται να οδηγήσει σε θεαματικά αποτελέσματα, αλλά εκλαμβάνεται κυρίως ως μια προσπάθεια να αποφευχθεί περαιτέρω διάβρωση των ήδη τεταμένων σχέσεων.
Διονύσης Ασημιάδης
Παρά τις διακηρύξεις για επανεκκίνηση και ειλικρινή διάλογο, τα σημεία τριβής παραμένουν άλυτα και ο κίνδυνος βαθύτερης σύγκρουσης παραμένει.
Υπό το βάρος επιδεινούμενων σχέσεων και έντονης στρατηγικής δυσπιστίας ξεκίνησε την Πέμπτη στο Πεκίνο η σύνοδος κορυφής ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, με επίκεντρο ζητήματα που κυμαίνονται από το εμπόριο και την τεχνολογική αντιπαλότητα έως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αν και η αρχική πρόθεση ήταν η σύνοδος να πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είχε αρνηθεί την επίσκεψη στην Ευρώπη, οδηγώντας τη διπλωματική συνάντηση να μεταφερθεί στο Πεκίνο.
Παρά τις χαμηλές προσδοκίες και το επιφυλακτικό κλίμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκπροσωπούνται δια του προέδρου Αντόνιο Κόστα και της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που ανέφεραν πως επιδιώκουν μια πιο ισορροπημένη και ειλικρινή σχέση με την Κίνα. Τόνισαν πως, παρά τις δυσκολίες, η συνεργασία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής και καθοριστική για τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, στο παρασκήνιο κυριαρχεί η απογοήτευση στις Βρυξέλλες. Η άρνηση του Σι να μεταβεί στην Ευρώπη και η προτίμησή του να συμμετάσχει στην ετήσια στρατιωτική παρέλαση στη Μόσχα τον περασμένο Μάιο, σήμανε ένα συμβολικό ρήγμα με την ΕΕ, την ώρα που η ένταση μεγεθύνεται από τη στάση της Κίνας απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πρόσφατα, η Κίνα δέχθηκε επικρίσεις μετά τη φημολογούμενη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της, Γουάνγκ Γι, στην Ευρωπαία διπλωμάτη Κάγια Κάλας, ότι «το Πεκίνο δεν επιθυμεί την ήττα της Ρωσίας», γεγονός που αντίκειται στην επίσημη κινεζική θέση ουδετερότητας. Παράλληλα, οι νέες κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ σε δύο κινεζικές τράπεζες εξαιτίας της συνεργασίας τους με ρωσικά συμφέροντα, ενόχλησαν το Πεκίνο, το οποίο κατήγγειλε την απόφαση και επέδωσε «σοβαρές διαμαρτυρίες» στον Ευρωπαίο επίτροπο εμπορίου. Στο εμπορικό μέτωπο, η κατάσταση είναι εξίσου τεταμένη. Μετά την απόφαση της ΕΕ να επιβάλει δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, η Κίνα απάντησε με περιορισμούς στην εισαγωγή ευρωπαϊκών ιατρικών συσκευών και ειδών πολυτελείας όπως τα ευρωπαϊκά ποτά. Η στρατηγική της Κίνας να αυξήσει τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες στην Ευρώπη, με την πρόεδρο της Επιτροπής να κατηγορεί ευθέως το Πεκίνο για «εργαλειοποίηση» του μονοπωλίου του σε κρίσιμες πρώτες ύλες με στόχο την υπονόμευση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Το εμπορικό έλλειμμα της Ευρώπης έναντι της Κίνας έχει πλέον φτάσει τα 305,8 δισ. ευρώ και έχει διπλασιαστεί μέσα σε μόλις εννέα χρόνια, ενώ ευρωπαϊκές επιχειρήσεις καταγγέλλουν αθέμιτο ανταγωνισμό από επιδοτούμενα κινεζικά προϊόντα. Αξιοσημείωτη είναι και η δήλωση του Κινέζου πρεσβευτή στην ΕΕ, Τσάι Ρουν, ο οποίος καυτηρίασε τη στάση της ΕΕ να θεωρεί ταυτόχρονα την Κίνα «εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο», παρομοιάζοντας αυτή την τριπλή στάση με φανάρι που δείχνει ταυτόχρονα πράσινο, πορτοκαλί και κόκκινο, προκαλώντας σύγχυση αντί για καθοδήγηση.
Μέσα σε αυτό το φορτισμένο περιβάλλον, η σύνοδος δεν αναμένεται να οδηγήσει σε θεαματικά αποτελέσματα, αλλά εκλαμβάνεται κυρίως ως μια προσπάθεια να αποφευχθεί περαιτέρω διάβρωση των ήδη τεταμένων σχέσεων. Παρά τις διακηρύξεις για επανεκκίνηση και ειλικρινή διάλογο, τα θεμελιώδη σημεία τριβής παραμένουν άλυτα και ο κίνδυνος βαθύτερης σύγκρουσης –ιδίως σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο– παραμένει ορατός.