Ινδονησία και Τουρκία συνάπτουν ιστορική συμφωνία: 48 μαχητικά KAAN για την ανανέωση της Πολεμικής Αεροπορίας

Το αεροσκάφος KAAN, αν και δεν έχει ακόμη φτάσει σε πλήρη επιχειρησιακή ωριμότητα, σχεδιάστηκε για να ενσωματώσει τα κύρια χαρακτηριστικά της πέμπτης γενιάς.

Η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ινδονησίας και Τουρκίας για την προμήθεια 48 τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών τύπου KAAN δεν αποτελεί μια απλή εμπορική συμφωνία αμυντικού υλικού. Αντιθέτως, αποτυπώνει με σαφήνεια τη μετατόπιση του παγκόσμιου στρατιωτικού ισοζυγίου και την αυξανόμενη τάση χωρών εκτός της δυτικής γεωπολιτικής σφαίρας να επιδιώκουν τεχνολογική ανεξαρτησία και στρατηγική ποικιλία στις εξοπλιστικές τους επιλογές. Η Ινδονησία, μια από τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές χώρες στον κόσμο και σταθερά αναδυόμενη περιφερειακή δύναμη στη Νοτιοανατολική Ασία, επιλέγει να εμπιστευτεί ένα πρόγραμμα που βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια μαζικής παραγωγής. Αυτό δείχνει όχι μόνο την επιθυμία της να διαφοροποιήσει το οπλοστάσιό της, αλλά και την πρόθεσή της να επενδύσει σε μία σχέση που συνδυάζει την αμυντική τεχνολογία με την πολιτική αυτονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ινδονησία συμμετέχει επίσης στο πρόγραμμα μαχητικών KF-21 της Νότιας Κορέας, το οποίο έχει ωστόσο αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα στη συνεργασία των δύο πλευρών, κυρίως σε ζητήματα χρηματοδότησης, τεχνογνωσίας και εμπιστοσύνης».

Από την τουρκική πλευρά, η συμφωνία αυτή προσφέρει κάτι περισσότερο από οικονομικό όφελος. Είναι η πρώτη ουσιαστική επιβεβαίωση ότι το πρόγραμμα KAAN μπορεί να ξεπεράσει τον ρόλο ενός εσωτερικού project και να μετατραπεί σε διεθνή πλατφόρμα ισχύος και επιρροής. Η Άγκυρα εδώ και χρόνια επενδύει στην ανάπτυξη μιας πλήρως εθνικής αμυντικής βιομηχανίας, και το γεγονός ότι ένα κράτος όπως η Ινδονησία δεσμεύεται σε μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασία, αποδεικνύει ότι οι τουρκικές φιλοδοξίες δεν είναι πλέον θεωρητικές. Η ίδια η φύση της συμφωνίας, που περιλαμβάνει μεταφορά τεχνογνωσίας, τοπική συμπαραγωγή και βιομηχανική συνέργεια, ενισχύει τη διασύνδεση των δύο χωρών και πέρα από το στρατιωτικό επίπεδο, προσφέρει κάτι περισσότερο από οικονομικό όφελος. Η Ινδονησία άλλωστε έχει ήδη αγοράσει τουρκικά επιθετικά drones και συστήματα πυροβολικού, κάτι που αποδεικνύει ότι η συνεργασία δεν ξεκινά τώρα, αλλά επεκτείνεται σε ανώτερο επίπεδο.

Το αεροσκάφος KAAN, αν και δεν έχει ακόμη φτάσει σε πλήρη επιχειρησιακή ωριμότητα, σχεδιάστηκε για να ενσωματώσει τα κύρια χαρακτηριστικά της πέμπτης γενιάς: μειωμένο ίχνος ραντάρ, ψηφιακά δίκτυα αποστολής, προηγμένα ραντάρ AESA και δυνατότητα υπερηχητικής πτήσης χωρίς afterburner. Είναι ένα project υψηλής τεχνολογικής φιλοδοξίας, που φιλοδοξεί να σταθεί απέναντι σε καταξιωμένες πλατφόρμες όπως τα F-35 και τα Su-57. Αυτό που το διαφοροποιεί, όμως, είναι ο ρόλος που φιλοδοξεί να παίξει στην «παρακάτω αγορά» — εκεί όπου πολλές χώρες δεν έχουν πρόσβαση σε δυτικά ή ρωσικά αεροσκάφη, είτε για πολιτικούς είτε για οικονομικούς λόγους.

Η Ινδονησία, γνωστή για τη σταδιακή αλλά επίμονη προσπάθειά της να αναβαθμίσει τις ένοπλες δυνάμεις της, φαίνεται πως βλέπει σε αυτή τη συμφωνία κάτι πολύ ευρύτερο από μια προμήθεια αεροσκαφών. Πρόκειται για ένα βήμα ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας, για μια προσπάθεια τεχνολογικής χειραφέτησης και για την οικοδόμηση ενός στρατηγικού διαδρόμου συνεργασίας με έναν εταίρο που παρουσιάζεται ως «μη δεσμευτικός» γεωπολιτικά. Το γεγονός ότι η συμφωνία δεν αφορά μόνο την αγορά αλλά και τη μελλοντική παραγωγή ή υποστήριξη επί ινδονησιακού εδάφους, δείχνει έναν σαφή προσανατολισμό σε αμυντική αυτάρκεια.

Η εξαγωγή 48 μαχητικών σε μία μόνο συμφωνία είναι τεράστιο βήμα για την Τουρκία. Πέρα από το οικονομικό μέγεθος, λειτουργεί ως απόδειξη αξιοπιστίας ενός προϊόντος που πολλοί στον δυτικό χώρο έβλεπαν μέχρι πρότινος με σκεπτικισμό. Αντίθετα, χώρες που αναζητούν ευελιξία, διακρατική τεχνολογική συνεργασία και ανεξαρτησία από παραδοσιακές συμμαχίες, βλέπουν στο KAAN μια ευκαιρία για διαφορετικό προσανατολισμό. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι καθόλου απίθανο στο άμεσο μέλλον να δούμε αντίστοιχες κινήσεις και από άλλες χώρες με παρόμοιο στρατηγικό προσανατολισμό, όπως το Πακιστάν, το Κατάρ ή η Αλγερία.

Πέρα από τις διμερείς παραμέτρους, η συμφωνία Ινδονησίας–Τουρκίας εντάσσεται σε ένα τοπίο όπου ολοένα και περισσότερα κράτη αναζητούν εναλλακτικές στους παραδοσιακούς παρόχους αμυντικής τεχνολογίας. Το κατά πόσο τέτοια projects θα μετουσιωθούν σε σταθερές στρατηγικές σχέσεις, εξαρτάται όχι μόνο από τη γεωπολιτική συγκυρία αλλά και από τις τεχνικές, βιομηχανικές και διπλωματικές προϋποθέσεις που θα τεθούν στην πράξη.