Ιαπωνία πρώτα – Το κόμμα Σανσέιτο αλλάζει το πολιτικό τοπίο
Για τρία χρόνια, το Σανσέιτο ήταν ένα περιθωριακό πολιτικό κόμμα στην Ιαπωνία, με μόλις μία έδρα στη Γερουσία των 248 μελών.
Διονύσης Ασημιάδης
Η κυβέρνηση Ισιμπά επιχείρησε να προλάβει την εκλογική φθορά με τη δημιουργία επιτροπής που θα διαχειρίζεται τις σχέσεις με τους ξένους.
Για τρία χρόνια, το Σανσέιτο ήταν ένα περιθωριακό πολιτικό κόμμα στην Ιαπωνία, με μόλις μία έδρα στη Γερουσία των 248 μελών. Στις τελευταίες εκλογές όμως, μετατράπηκε σε μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις, κερδίζοντας δεκατέσσερις έδρες και φέρνοντας στο προσκήνιο μια πολιτική πλατφόρμα εθνικιστικού χαρακτήρα με κεντρικό σύνθημα το «Ιαπωνία Πρώτα». Το κόμμα ιδρύθηκε το 2020, εν μέσω της πανδημίας, αρχικά ως φορέας αντιεμβολιαστικής και αντι-μάσκας ρητορικής, με τις θέσεις του να διαδίδονται κυρίως μέσα από βίντεο στο YouTube και περιεχόμενο θεωριών συνωμοσίας. Σύντομα, η πλατφόρμα του επεκτάθηκε σε ανοιχτά αντιμεταναστευτικό λόγο, κατηγορώντας το κατεστημένο για «σιωπηλή εισβολή ξένων» στη χώρα και προβάλλοντας τον εαυτό του ως αντισυστημική, αντιπαγκοσμιοποιητική δύναμη.
Ο ηγέτης του κόμματος, Σοχέι Καμίγια, παλιό στέλεχος του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP), που αποτελεί εδώ και δεκαετίες τον βασικό πυλώνα της ιαπωνικής συντηρητικής παράταξης, δεν διστάζει να δηλώσει ότι εμπνέεται ανοιχτά από τον Ντόναλντ Τραμπ. Σε ομιλία του στην Καγκοσίμα, κατηγόρησε τις πολυεθνικές εταιρείες και την παγκοσμιοποίηση ότι έχουν αλλοιώσει την ιαπωνική πολιτική, προειδοποιώντας πως αν η χώρα δεν αντισταθεί, θα μετατραπεί σε αποικία. Κατά την προεκλογική εκστρατεία, το Σανσέιτο υποσχέθηκε φοροελαφρύνσεις, αυξήσεις στα επιδόματα παιδιών και ενίσχυση της «εθνικής ταυτότητας». Παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει ακόμη αρκετές έδρες για να προτείνει αυτόνομα νομοσχέδια προϋπολογισμού στη Γερουσία και διατηρεί μόνο τρεις έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η εκλογική του άνοδος θεωρείται ενδεικτική μιας μετατόπισης προς τα δεξιά.
Ο Καμίγια έχει προκαλέσει σάλο με παλαιότερες δηλώσεις του κατά της ισότητας των φύλων, υποστηρίζοντας ότι οι σχετικές πολιτικές αποθαρρύνουν τις γυναίκες από τη μητρότητα και ενθαρρύνουν την απασχόλησή τους. Όταν ρωτήθηκε για τη δημοφιλία του κόμματός του μεταξύ ανδρών, απάντησε ότι «είναι επειδή είμαι θερμόαιμος» και ότι αυτό «βρίσκει απήχηση». Παρότι επιχείρησε να μετριάσει τους τόνους μετά την εκλογική του επιτυχία, λέγοντας σε συνέντευξη ότι το «Ιαπωνία Πρώτα» δεν σημαίνει πλήρη αποκλεισμό των ξένων, η αντιμεταναστευτική γραμμή του κόμματος παραμένει κεντρικό του στοιχείο. Η αύξηση του αριθμού των ξένων κατοίκων στην Ιαπωνία, που έφτασαν τα 3,8 εκατομμύρια στο τέλος του 2024, με σημαντικές κοινότητες από Κίνα, Κορέα, Φιλιππίνες, Βιετνάμ και χώρες της Νότιας Ασίας, συχνά διαφοροποιημένες όχι μόνο ως προς την εθνική τους προέλευση αλλά και ως προς το θρήσκευμα και τον πολιτισμικό τους κώδικα. Παρά το γεγονός ότι οι μετανάστες αντιστοιχούν μόλις στο 3% του συνολικού πληθυσμού, η ανησυχία για τον ρόλο τους στην οικονομία, τον τουρισμό και την εγκληματικότητα διογκώνεται. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των τουριστών έφτασε τους 36,9 εκατομμύρια, καταγράφοντας νέο ιστορικό ρεκόρ.
Η κυβέρνηση Ισιμπά επιχείρησε να προλάβει την εκλογική φθορά με τη δημιουργία επιτροπής που θα διαχειρίζεται τις σχέσεις με τους ξένους, επιδιώκοντας ένα μοντέλο «αρμονικής συνύπαρξης», όμως η κίνηση αυτή ήρθε αργά και δεν αναχαίτισε τη δυναμική του Σανσέιτο. Σύμφωνα με ειδικούς όπως ο Τζέφρι Χολ από το Πανεπιστήμιο Κάντα, το εκλογικό αποτέλεσμα καταρρίπτει τον μύθο ότι στην Ιαπωνία δεν υπάρχει χώρος για λαϊκιστική ακροδεξιά. Αντίθετα, όπως σημειώνει, αποδεικνύει πως υπάρχει πολιτική βάση για τέτοιες δυνάμεις, και ότι αυτές ήρθαν για να μείνουν.