Η υπόθεση Epstein και οι αντοχές του αμερικανικού πολιτικού συστήματος

Η πρόσφατη επιστροφή της υπόθεσης στη δημόσια συζήτηση αναζωπυρώνει παλιές εντάσεις στο εσωτερικό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Πάνω από τέσσερα χρόνια από το τον θάνατο του Jeffrey Epstein, το όνομά του εξακολουθεί να στοιχειώνει την αμερικανική δημόσια ζωή. Όχι μόνο λόγω του απάνθρωπου χαρακτήρα των εγκλημάτων του, αλλά κυρίως εξαιτίας των διασυνδέσεων που είχε με πρόσωπα ισχυρής επιρροής από τον χώρο της πολιτικής, της οικονομίας και της κοινωνικής ελίτ, τόσο εντός όσο και εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρόσφατη επιστροφή της υπόθεσης στη δημόσια συζήτηση αναζωπυρώνει παλιές εντάσεις στο εσωτερικό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ενισχύει θεωρίες συνωμοσίας και αναδεικνύει τα όρια του συστήματος ως προς τη διαχείριση υποθέσεων που αγγίζουν τον πυρήνα της εξουσίας.

Η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος προκλήθηκε κυρίως από τη συνεχιζόμενη απαίτηση μερίδας της κοινής γνώμης, ακτιβιστών και πολιτικών σχολιαστών να δημοσιοποιηθεί η περιβόητη «λίστα πελατών» του Jeffrey Epstein, ένα ασαφές και ανεπιβεβαίωτο ως σήμερα έγγραφο, το οποίο κατά ορισμένους περιλαμβάνει ονόματα επιφανών προσωπικοτήτων που είτε φέρεται να συνεργάστηκαν είτε να επωφελήθηκαν από το κύκλωμα trafficking ανηλίκων που διατηρούσε. Αν και αρκετά ονόματα εμφανίστηκαν σε πτήσεις προς το ιδιωτικό του νησί Little St. James, σε δημόσια ημερολόγια ή δικαστικά έγγραφα, ανάμεσά τους οι Μπιλ Κλίντον, πρίγκιπας Άντριου, Λέσλι Γουέξνερ, Άλαν Ντέρσοβιτς και άλλοι δεν έχουν προκύψει έως σήμερα τεκμηριωμένες αποδείξεις για ποινική εμπλοκή των περισσότερων εξ αυτών. Η επίσημη έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2023, επιβεβαίωσε ότι δεν υφίσταται ενιαία λίστα με νομική ή ποινική βαρύτητα.

Οι δασμοί Τραμπ φέρνουν σύννεφα πάνω από την ελληνική οικονομία

Παρόλα αυτά, σημαντικό τμήμα του αμερικανικού κοινού, ιδίως μέσα από διαδικτυακές κοινότητες που δραστηριοποιούνται σε πλατφόρμες όπως το X (πρώην Twitter), το Truth Social και το Rumble, συνεχίζει να υιοθετεί την αφήγηση περί οργανωμένης συγκάλυψης από ένα ανώνυμο και διαβρωμένο σύστημα εξουσίας. Η ρητορική αυτή, που βρήκε ιδιαίτερη απήχηση σε ομάδες με έντονη καχυποψία απέναντι στο πολιτικό κατεστημένο, αναπαράγεται και από συγκεκριμένες φιγούρες της δημόσιας ζωής, Laura Loomer, ο Tucker Carlson και αρκετοί ανεξάρτητοι podcasters που μετρούν εκατομμύρια ακροατές. Η κυρίαρχη εικόνα που προωθείται σε αυτό το πλαίσιο, συχνά χωρίς αποδεικτική βάση, είναι ότι τα ονόματα προστατεύονται σκόπιμα λόγω της κοινωνικής ή πολιτικής ισχύος των εμπλεκομένων. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένα ακροδεξιά ρεύματα εντός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, όπως το κίνημα QAnon, καλλιέργησαν συστηματικά τη θεωρία ότι οι Δημοκρατικοί με προεξάρχοντες τους Μπιλ Κλίντον και Τζο Μπάιντεν– συμμετέχουν ή συγκαλύπτουν δίκτυα παιδεραστίας και trafficking. Παρότι ουδέποτε προσκομίστηκαν τεκμήρια για κάτι τέτοιο, η θεωρία αυτή βρήκε πρόσφορο έδαφος σε ένα ήδη πολωμένο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο, μετατρέποντας την υπόθεση Epstein σε εργαλείο πολιτικής υπονόμευσης και δαιμονοποίησης.

Η ένταση οξύνθηκε όταν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε γνωριμία με τον Epstein στο παρελθόν, αν και είχε δηλώσει δημοσίως πως διέκοψε σχέσεις μαζί του αποκάλεσε «χαζούς» και «συνωμοσιολόγους» όσους επιμένουν στην ύπαρξη μιας λίστας ή θεωρούν ότι η υπόθεση συγκαλύπτεται. Η δήλωσή του έσπειρε διχασμό στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών, ενώ ορισμένα στελέχη συντάχθηκαν με τη θέση ότι η υπόθεση έχει κλείσει, αρκετοί άλλοι, από γερουσιαστές μέχρι ακτιβιστές της δήλωσαν ανοιχτά πως επιθυμούν πλήρη διαλεύκανση, έστω και καθυστερημένα. Η συζήτηση αναζωπυρώθηκε όταν η Υπουργός Δικαιοσύνης, Λορέτα Μπόντι, φάνηκε να αλλάζει στάση απέναντι στο ζήτημα. Αρχικά είχε δηλώσει πως δεν υπάρχει συγκροτημένος φάκελος με ενιαία λίστα ονομάτων, αλλά λίγες εβδομάδες αργότερα, κάτω από πίεση των μέσων και κοινοβουλευτικών επιτροπών, παραδέχθηκε ότι υφίστανται ανεπεξέργαστα τμήματα πληροφοριών και ανεπιβεβαίωτες επαφές που «θα εξεταστούν με προσοχή». Η ασάφεια των τοποθετήσεών της ενίσχυσε την αίσθηση ότι το ζήτημα διαχειρίζεται με πολιτικά κριτήρια, εμβαθύνοντας την καχυποψία της κοινής γνώμης.

Το κόμμα των Δημοκρατικών, παρακολουθεί τις εξελίξεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παρότι και από την πλευρά τους έχουν υπάρξει στελέχη που συνδέθηκαν κοινωνικά με τον Epstein, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Μπιλ Κλίντον η εστίαση του δημόσιου διαλόγου στην εσωτερική κρίση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος εξυπηρετεί την πολιτική της στρατηγική. Ο Λευκός Οίκος, δεν έχει σχολιάσει επίσημα, όμως οι Δημοκρατικοί εκμεταλλεύονται το ζήτημα για να τονίσουν την ανάγκη για «διαφάνεια, λογοδοσία και επαναφορά της εμπιστοσύνης στους θεσμούς».

Πέρα από τον πολιτικό αντίκτυπο, η υπόθεση Epstein εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το πώς η αμερικανική δημοκρατία διαχειρίζεται σκάνδαλα υψηλού επιπέδου. Η έντονη παρουσία θεωριών συνωμοσίας συχνά χωρίς στοιχεία δεν είναι μόνο σύμπτωμα πολιτικής απογοήτευσης, αλλά και απόδειξη της έλλειψης πλήρους διαφάνειας. Όσο η δημόσια σφαίρα κυριαρχείται από υπόνοιες και παραπληροφόρηση , τόσο θα ενισχύεται το έλλειμμα εμπιστοσύνης στους θεσμούς.