Φεύγουν πριν τους διώξουν: 75.000 Μεξικανοί εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ μετά την επανεκλογή Τραμπ

Μόλις λίγους μήνες μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, δεκάδες χιλιάδες Μεξικανοί μετανάστες παίρνουν μια δύσκολη αλλά συνειδητή απόφαση: εγκαταλείπουν τις Ηνωμένες Πολιτείες οικειοθελώς, πριν πέσουν θύματα των μαζικών απελάσεων που έχει ήδη εξαγγείλει η νέα κυβέρνηση.

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις των μεξικανικών αρχών, πάνω από 74.500 πολίτες έχουν επιστρέψει στη χώρα τους από τις αρχές του 2025, πολλοί από αυτούς χωρίς να έχουν ακόμα υποστεί καμία νομική ή αστυνομική πίεση.

Είναι μια προληπτική έξοδος που φανερώνει πόσο έντονος είναι ο φόβος στις κοινότητες των μεταναστών και πόσο άμεσα τα λόγια της πολιτικής μπορούν να μετατραπούν σε πράξεις φυγής.

Οι περισσότεροι από τους επιστρέφοντες δηλώνουν ότι δεν άντεχαν πλέον την αβεβαιότητα. Η ρητορική Τραμπ περί «επανεγκαθίδρυσης του νόμου και της τάξης» και οι απειλές για μαζικές απελάσεις, επανενεργοποίηση της πολιτικής «zero tolerance» και κατασκευή νέων συνοριακών φραγμάτων, δημιούργησαν ένα ψυχολογικό κλίμα ανασφάλειας και φόβου. Ακόμα κι αν πολλοί από αυτούς ζούσαν για χρόνια νόμιμα στις ΗΠΑ ή είχαν ριζώσει εκεί κοινωνικά και επαγγελματικά, προτίμησαν να αποχωρήσουν πριν βρεθούν αντιμέτωποι με τα χειρότερα.

Η κυβέρνηση της Μεξικανής προέδρου Κλαούντια Σέινμπαουμ, η οποία έχει ήδη προειδοποιήσει για «ανθρωπιστική πρόκληση» στα σύνορα, ενεργοποίησε το πρόγραμμα «México te abraza» (Το Μεξικό σε αγκαλιάζει), το οποίο παρέχει στήριξη σε όσους επιστρέφουν. Από προσωρινή στέγαση και ιατρική περίθαλψη, μέχρι προγράμματα εύρεσης εργασίας και επαγγελματικής επανένταξης, η πρωτοβουλία αυτή επιχειρεί να απορροφήσει το σοκ της μαζικής επιστροφής και να αναδείξει ένα νέο αφήγημα εθνικής αξιοπρέπειας και αυτονομίας.

Παρόλα αυτά, η πίεση σε τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα σε παραμεθόριες περιοχές όπως η Τιχουάνα, είναι ήδη αισθητή. Οι ροές δεν ελέγχονται πάντα ομαλά, ενώ χιλιάδες άτομα που δεν έχουν ακόμα ενταχθεί στο πρόγραμμα, παραμένουν σε προσωρινές συνθήκες φιλοξενίας.

Το φαινόμενο αυτό, που θυμίζει περισσότερο «σιωπηρή έξοδο» παρά μαζικές απελάσεις, είναι ίσως από τα πιο αποκαλυπτικά κοινωνικά αποτελέσματα της επιστροφής Τραμπ στην εξουσία. Γιατί δεν χρειάζονται πάντα συνοριοφύλακες ή συλλήψεις για να δημιουργηθεί ένα κύμα φυγής. Αρκεί η πολιτική βούληση που εκπέμπει το μήνυμα: «δεν είστε ευπρόσδεκτοι».

Αν και ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχει μέχρι στιγμής ανακοινώσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τις υποσχόμενες μαζικές επιχειρήσεις απέλασης, το πολιτικό του στίγμα είναι σαφές. Οι δηλώσεις περί «μεταναστευτικής εισβολής» και «απειλής για την αμερικανική ταυτότητα» δεν αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες.

Η ψυχολογική πίεση μετατρέπεται σε αποχωρήσεις – και οι αριθμοί δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: 75.000 ζωές γύρισαν σελίδα μέσα σε λίγους μήνες.