ΕΕ: Συμφωνία για την επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας – Οικονομικός και γεωπολιτικός αντίκτυπος

Η ευρωπαϊκή ενότητα στέλνει ισχυρό μήνυμα προς τη Μόσχα και τους παγκόσμιους συμμάχους της – Η οικονομική πλευρά των κυρώσεων αποκτά νέα μορφή με την επικείμενη δέσμη μέτρων.

Η πρόσφατη απόφαση των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρατείνουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας για επιπλέον έξι μήνες επισφραγίζει τη σταθερή πολιτική γραμμή της Ευρώπης απέναντι στην εισβολή στην Ουκρανία. Η συμφωνία, που επετεύχθη κατά τη διάρκεια του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, δεν αποτέλεσε αντικείμενο αντιπαράθεσης, παρά τις αρχικές ενστάσεις από Ουγγαρία και Σλοβακία που εξέφρασαν ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια.

Η επέκταση των κυρώσεων σημαίνει ότι μέχρι και τις αρχές του 2026 θα παραμείνει σε ισχύ η δέσμευση περίπου 200 δισ. ευρώ σε αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και την απαγόρευση πρόσβασης για περισσότερους από 2.400 Ρώσους αξιωματούχους, επιχειρηματίες και φορείς του στρατιωτικού μηχανισμού. Αυτή η σφιχτή νομισματική και οικονομική πολιτική στοχεύει στην ασφυκτική απομόνωση της ρωσικής οικονομίας και τη διατήρηση πίεσης στην ηγεσία του Κρεμλίνου.

Σε συμβολικό επίπεδο, η ευρωπαϊκή ενότητα στέλνει ισχυρό μήνυμα προς τη Μόσχα και τους παγκόσμιους συμμάχους της. H ΕΕ εμφανίζεται ενωμένη και αποφασισμένη, υπερβαίνοντας τις εσωτερικές διαφωνίες που είχαν προκαλέσει καθυστερήσεις, ιδίως από τη Σλοβακία, η οποία ζητούσε ρητές εγγυήσεις ασφάλειας στην παροχή φυσικού αερίου ως προϋπόθεση πλήρους αποδοχής των νέων μέτρων. Αυτή η σχεδιαζόμενη ομόφωνη στάση ενισχύει την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής κυριαρχίας σε σχέση με γεωπολιτικά και ενεργειακά ζητήματα.

Η οικονομική πλευρά των κυρώσεων αποκτά νέα μορφή με την επικείμενη δέσμη μέτρων. H ΕΕ στοχεύει όχι μόνο να διατηρήσει υπάρχουσες απαγορεύσεις, αλλά και να ποινικοποιήσει οικονομικές συναλλαγές με ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, να ενισχύσει τον έλεγχο της «μεταμφιεσμένης» ναυτιλίας (shadow fleet) και να αναθεωρήσει τον «επίσημο πλαφόν» ο οποίος σήμερα περιορίζει την τιμή του ρωσικού πετρελαίου περίπου στα 60 δολάρια ανά βαρέλι. Με αυτόν τον τρόπο, επιχειρείται η αποδυνάμωση των βασικών εσόδων της Ρωσίας από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, που αποτελούν πολύτιμη πηγή χρηματοδότησης της πολεμικής της μηχανής.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ταχύτητα με την οποία υιοθετήθηκε η απόφαση (χωρίς καθυστερήσεις ή διαφωνίες μεταξύ των 27) δείχνει ότι η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τον ηγετικό της ρόλο στον παγκόσμιο γεωστρατηγικό χάρτη, παράλληλα με τις συζητήσεις για την αναζήτηση μιας νέας αρχιτεκτονικής παγκόσμιας εμπορικής διακυβέρνησης. Η επιθετική αυτή στάση αντισταθμίζει τους κινδύνους που σχετίζονται με την τρωτή ενεργειακή εξάρτηση ορισμένων χωρών από τη ρωσική ενέργεια.

Καθώς το τελευταίο πακέτο που ενδέχεται να περιλαμβάνει πλήρη απαγόρευση σε εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου μέχρι το 2027 παραμένει υπό συζήτηση, η Ευρώπη προσανατολίζεται πλέον σε πιο στοχευμένες κυρώσεις υψηλού επιπέδου, με έμφαση στο τραπεζικό σύστημα, τα στρατιωτικά δίκτυα και έναν αυστηρότερο έλεγχο εμπορικών ροών. Αυτή η νέα φάση ενίσχυσης των κανονισμών θεωρείται απαραίτητη για να εξασφαλιστεί η συνεχής πίεση στον ρωσικό πόρο-μηχανισμό, ακόμα και αν πληγεί εν μέρει η ενεργειακή ασφάλεια ορισμένων κρατών-μελών.

Στο πολιτικό πεδίο, η Ένωση δείχνει ότι παραμένει δεμένη με τις αξίες της ευρωπαϊκής ενότητας και ειρήνης. Η ανανέωση των κυρώσεων αποτελεί σαφέστατο μήνυμα αλληλεγγύης προς την Ουκρανία και υπενθύμιση ότι η ΕΕ δεν θα παζαρέψει τις βασικές δεοντολογικές και ανθρωπιστικές αρχές της για χάρη εύκολων ενεργειακών λύσεων. Η επόμενη ημέρα θα δείξει αν η ΕΕ θα συνεχίσει με δυναμισμό προς μια πιο στενότερη οικονομική και πολιτική ένωση, ικανή να αντέξει γεωπολιτικές αναταράξεις, ή αν θα αναδιπλωθεί υπό πίεση.