Κίτρινη ή… κόκκινη κάρτα;

Το βασικό εργαλείο φαρμακοεπαγρύπνησης του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) η κίτρινη κάρτα, για την καταγραφή ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων και εμβολίων, βρίσκεται ύστερα από μια πανδημία που κόστισε πολλές ζωές, στο επίκεντρο μιας έντονης συζήτησης για ασφάλεια και δημόσια υγεία.

Ανοιχτή επιστολή της ομάδας «Σκεπτόμενοι Γονείς και Ενεργοί Πολίτες» (23/04/2025) σχεδόν προς όλους τους θεσμικούς φορείς, όπως ο Άρειος Πάγος, η Βουλή και ο ΕΟΦ, καλεί για ενίσχυση του συστήματος υπογραμμίζοντας την υποχρεωτική συμπλήρωση της Κίτρινης Κάρτας για κάθε ύποπτη παρενέργεια. Είναι, όμως, η Κίτρινη Κάρτα αρκετή για να προστατεύσει τη δημόσια υγεία, ή χρειάζεται και μια… «κόκκινη κάρτα» στο σύστημα που εμφανίζεται ανεπαρκές;

Ανώνυμες και εμπιστευτικές

Η Κίτρινη Κάρτα επιτρέπει σε επαγγελματίες υγείας (ιατροί, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές) και… πολίτες να αναφέρουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως μυοκαρδίτιδες, θρομβώσεις ή νευρολογικές διαταραχές, μέσω της πλατφόρμας www.kitrinikarta.gr ή έντυπης φόρμας. Οι αναφορές, ανώνυμες και εμπιστευτικές, τροφοδοτούν την εθνική βάση δεδομένων του ΕΟΦ και διεθνείς πλατφόρμες (EudraVigilance, Vigibase WHO). Το 2021, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, αποκάλυψε ότι ο ΕΟΦ είχε καταγράψει πάνω από 1.500 Κίτρινες Κάρτες για εμβόλια COVID-19, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες. Το 2022, κατά την Εβδομάδα Φαρμακοεπαγρύπνησης (7-13 Νοεμβρίου), ο ΕΟΦ προώθησε τη χρήση της με infographics και βίντεο, τονίζοντας την υποχρέωση των επαγγελματιών υγείας να την συμπληρώνουν.

Αγνοια με… αποδείξεις

Παρά τις προσπάθειες μήπως τελικά το σύστημα φαρμακοεπαγρύπνησης μή… «σέρνεται»; Μελέτη του 2023 που παρουσιάστηκε στο 12ο Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, αποκάλυψε ότι το 46% των φαρμακοποιών αγνοεί την ύπαρξη κέντρου αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών, ενώ μόνο το 35% έχει συμπληρώσει έστω μία Κίτρινη Κάρτα! Το 48% δήλωσε ανεπαρκώς εκπαιδευμένο, γεγονός που εξηγεί και τη χαμηλή συμμετοχή. Η επιστολή της ομάδας «Σκεπτόμενοι Γονείς» καταγγέλλει την υπολειτουργία του συστήματος, ζητώντας ακριβή καταγραφή της εμβολιαστικής κατάστασης (αριθμός δόσεων, τύπος εμβολίου, ημερομηνίες) σε ιατρικούς φακέλους και ληξιαρχικές πράξεις, ώστε να διερευνηθεί η συσχέτιση με αιφνίδιους θανάτους και σοβαρές παθήσεις, όπως καρκίνοι ταχείας εξέλιξης («turbo cancers»), αυτοάνοσα νοσήματα και προβλήματα γονιμότητας.

Εντός και εκτός Ελλάδας

Η επιστολή επικαλείται διεθνή δεδομένα, όπως την έκθεση του Αμερικανικού Κογκρέσου (02/12/2024), που καταδεικνύει αποτυχίες στη διαχείριση της πανδημίας και ελλιπή αξιολόγηση των εμβολίων, και συζητήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο (21/11/2023) για την απόσυρση εμβολίων λόγω παρενεργειών. Στην Ελλάδα, η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε υπερβάλλουσα θνησιμότητα το 2021, χρονιά μαζικών εμβολιασμών, χωρίς να διερευνάται συστηματικά η συσχέτισή της με τα εμβόλια. Η ομάδα ζητά νεκροψίες και συγκριτικές μελέτες μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων για να φωτιστούν αυτά τα κενά. Όμως ακόμη και οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα έχουν σοβαρά προβλήματα (υπο)λειτουργίας όπως έχει αποδειχθεί το τελευταίο διάστημα.

Πέρα από την ενίσχυση της Κίτρινης Κάρτας, οι γονείς καλούν για κατάργηση υποχρεωτικών εμβολιασμών, αποζημίωση όσων πλήρωσαν πρόστιμα (π.χ. άνω των 60), και προστασία της ελευθερίας λόγου έναντι της λογοκρισίας επιστημονικών απόψεων. Αναθεώρηση της στάσης της Ελλάδας στη συνθήκη του Π.Ο.Υ. για τις πανδημίες και πρωτόκολλα ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος αποτελούν επίσης αιτήματα. Επίσης τονίζεται ότι η διαφάνεια και ο ανοιχτός επιστημονικός διάλογος είναι απαραίτητοι για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών, όμως τα στοιχεία ακόμη και για επιστήμονες της υγείας δίνονταν και δίνονται με το σταγονόμετρο…

ΠΗΓΕΣ

Δείτε εδώ ολόκληρη την ανοιχτή επιστολή 23/04/2025, eyewideopen.org.

ΕΟΦ, Ανακοίνωση Εβδομάδας Φαρμακοεπαγρύπνησης, 7-13 Νοεμβρίου 2022, www.eof.gr.

Υπουργείο Υγείας, Ενημέρωση για Εμβολιασμό COVID-19, 26 Μαΐου 2021.

Μελέτη Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, 12ο Επιστημονικό Συνέδριο, 2023 https://www.med.auth.gr/el/node/5039

ΕΛΣΤΑΤ, Στοιχεία Υπερβάλλουσας Θνησιμότητας 2021-     www.statistics.gr.

Έκθεση Αμερικανικού Κογκρέσου, 02/12/2024.

Συνέντευξη Τύπου Ευρωκοινοβουλίου, 21/11/2023, www.youtube.com/watch?v=9L3xxE8AGqE.