Οι δύο διαφορετικές Ελλάδες ξαναζωντάνεψαν
Αφιερώματα, ντοκιμαντέρ, αρθρογραφία, συνεντεύξεις. Σχεδόν δύο εβδομάδες τώρα, σαν συντεταγμένα σχεδόν όλα τα ΜΜΕ ασχολούνται με το δημοψήφισμα του 2015.
Δημήτρης Συρμάτσης
Αφιερώματα, ντοκιμαντέρ, αρθρογραφία, συνεντεύξεις. Σχεδόν δύο εβδομάδες τώρα, σαν συντεταγμένα σχεδόν όλα τα ΜΜΕ ασχολούνται με το δημοψήφισμα του 2015.
Το κάθε ένα ανάλογα με το κοινό του ή την πολιτική του ιδεολογική κατεύθυνση. Και από κάτω στα social media ο κακός χαμός. Το εμφυλιοπολεμικό κλίμα εκείνης της εποχής ξαναζωντάνεψε σε επίπεδο – για την ώρα – ιστορικής καταγραφής.
Ξανά διχασμός. Όπως τότε. Εκείνη την συγκλονιστική εβδομάδα όπου μάλωνες με τους γονείς σου, στο γραφείο αν ήσουν μειοψηφία ψιθύριζες, στις διαδηλώσεις ζούσες κάθε μέρα μια διαφορετική εμπειρία, διαγγέλματα καθημερινά και δύο διαφορετικές Ελλάδες να μαλώνουν παντού.
Εκτιμώ ότι αρκετοί στα μίντια και την πολιτική ασχολήθηκαν με την επέτειο του δημοψηφίσματος ως αφορμή για να ξαναζωντανέψουν οι διαφωνίες, οι κατηγορίες και τα πάθη μιας εποχής που πολλοί επιθυμούμε να ξεχάσουμε.
Για τους μεν, το δημοψήφισμα ήταν μια πράξη δημοκρατικής αντίστασης, ένα «όχι» στην υποταγή και τη λιτότητα, μια προσπάθεια να ανακτηθεί η εθνική κυριαρχία. Για τους δε, ήταν μια επικίνδυνη περιπέτεια, μια κίνηση που έθεσε τη χώρα στο χείλος του γκρεμού, μια απόδειξη ανευθυνότητας και λαϊκισμού. Δεν θα έπρεπε δέκα χρόνια μετά να δούμε ότι και οι δύο πλευρές έχουν τα δίκια τους; Ποιος αμφισβητεί σήμερα ότι το αίσθημα της μιας πλευράς ήταν «να πούμε και ένα ΟΧΙ ρε παιδιά» αλλά και της άλλης ότι «αυτοί θα μας βγάλουν από το ευρώ και την ΕΕ και θα πεινάσουμε».
Ο πρωταγωνιστής Τσίπρας
Απόλυτος πρωταγωνιστής της διαμάχης ο Αλέξης Τσίπρας. Ταυτίστηκε με το δημοψήφισμα, όχι επειδή απλά ήταν δική του η έμπνευση αλλά γιατί πήρε καθημερινά στην πλάτη του το ΟΧΙ και το πήγε στο τρομακτικό 61,31%. Και βέβαια μετά ξέροντας ότι δεν υπάρχει plan b, πήγε στις Βρυξέλλες και προσπάθησε να σώσει ότι σώζεται.
Για τους υποστηρικτές του, ο Τσίπρας είναι ο ηγέτης που τόλμησε να αντισταθεί στους δανειστές, να θέσει το δίλημμα στον ελληνικό λαό και να υπερασπιστεί την αξιοπρέπεια της χώρας. Ήθελε μια καλύτερη συμφωνία. Ήθελε να μην κάνει ότι και οι προηγούμενοι. Για αυτό και μετά τη συμφωνία πήγε άμεσα σε εκλογές. Για να τον κρίνει ο ελληνικός λαός.
Οι πολέμιοι του Αλέξη Τσίπρα τον κατηγορούν για τυχοδιωκτισμό, ανευθυνότητα και για την πρόκληση μιας βαθιάς κρίσης που κόστισε ακριβά στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Για αυτούς, το δημοψήφισμα ήταν μια περιττή ενέργεια, ένας επικίνδυνος ελιγμός που οδήγησε σε capital controls, απώλεια καταθέσεων και, εν τέλει, σε ένα τρίτο, ακόμα πιο σκληρό, μνημόνιο.
Βαθύ τραύμα
Μήπως και με παλιότερους πολιτικούς αρχηγούς ή ηγέτες το ίδιο δεν συνέβαινε; Αναγνώρισε ποτέ κανένας φανατικός δεξιός τον Ανδρέα Παπανδρέου; Κανένας φανατικός πασοκτσής τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη;
Ο προβληματισμός είναι ότι διακρίνεται μια ανατροφοδότηση του διχασμού. Ενός αχρείαστου διχασμού για την χώρα δέκα χρόνια μετά καθώς παρόμοια διλήμματα δεν τίθενται σήμερα. Ο Αλέξης Τσίπρας – όπως όλα δείχνουν – θα επιστρέψει για να διεκδικήσει την πρωθυπουργία. Υπάρχει πιθανότητα να οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρωζώνης; Δεν το έκανε τότε που ήταν ένα βήμα. Γιατί να το κάνει το 2025 που η οικονομία έχει βρει έναν δρόμο σταθεροποίησης.
Κλείνοντας, φαίνεται ότι το δημοψήφισμα του 2015 δεν ήταν απλώς ένα πολιτικό γεγονός, αλλά ένα βαθύ κοινωνικό τραύμα. Η ερμηνεία του, η αποτίμησή του, αποτελεί ακόμα πεδίο διαρκούς τοξικής και δυστυχώς άκρως διχαστικής αντιπαράθεσης. Και ακόμα δεν είμαστε σε προεκλογική περίοδο…
