Ο «σεισμός» της αποχής και ένα νέο 2012 ενόψει

Πόση μπόχα, πόση δυσωδία από τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Κάθε τηλεφωνική συνομιλία, κάθε αποκάλυψη, κάθε πτυχή της δικογραφίας δείχνει το μέγεθος του προβλήματος.

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τις αποκαλύψεις για κακοδιαχείριση και διασπάθιση δημόσιου χρήματος, έρχεται να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των υποθέσεων που κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.

Μετά την βαριά δεκαετία των μνημονίων και πριν η χώρα σταθεί στα πόδια της από την πανδημική κρίση, διαπράχθηκε το έγκλημα των Τεμπών. Ένα εθνικό τραύμα που αποκάλυψε τις παθογένειες δεκαετιών στο κράτος και τις υποδομές, αλλά άφησε πίσω της ένα αίσθημα οργής και εγκατάλειψης. Η αίσθηση ότι η δικαιοσύνη κινείται με αργούς ρυθμούς και ότι οι υπεύθυνοι δεν λογοδοτούν επαρκώς, ενισχύει την δυσπιστία προς το πολιτικό σύστημα.

Οι πολίτες αυτής της χώρας ζουν επί τουλάχιστον μια τριετίας της επιπτώσεις της ακρίβειας. Η παρατεταμένη πληθωριστική κρίση έχει γονατίσει τα ελληνικά νοικοκυριά. Οι τιμές σε βασικά αγαθά, ενέργεια και ενοίκια έχουν εκτοξευθεί, αφήνοντας πίσω της ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας να παλεύει να τα βγάλει πέρα. Η μεσαία τάξη συρρικνώνεται, και η φτώχεια εξαπλώνεται, δημιουργώντας ένα κλίμα απελπισίας και αδιεξόδου.

Η καθημερινή μάχη επιβίωσης αποτελεί τον πιο ισχυρό παράγοντα αποσύνδεσης του πολίτη από την πολιτική διαδικασία. Η αίσθηση ότι οι πολιτικές αποφάσεις δεν λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών, αλλά εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα, οδηγεί σε μαζική αποστασιοποίηση.

Το σενάριο της μεγάλης αποχής

Τα σύννεφα της απογοήτευσης των πολιτών πυκνώνουν πάνω από την κοινωνία. Καθώς οι επόμενες εθνικές εκλογές πλησιάζουν – το πολύ σε 18 μήνες από σήμερα – ο κίνδυνος μιας μαζικής αποχής φαντάζει πιο ορατός από ποτέ.

Φανταστείτε να οδηγηθούμε με αυτό το κλίμα και με αυτά τα δημοσκοπικά δεδομένα στις εκλογές. Στην πρώτη κάλπη μάλιστα, με τη βεβαιότητα ότι δεν θα προκύψει κυβέρνηση, να επικρατήσει ένα μαζικό κύμα αποχής στα social media. Για να σταλεί ένα μήνυμα στο πολιτικό σύστημα. Η αποχή δεν θα είναι απλά μια ένδειξη αδιαφορίας. Θα είναι μια κραυγή διαμαρτυρίας, μια δήλωση περιφρόνησης προς ένα πολιτικό σύστημα που αδυνατεί να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών.

Κακά τα ψέματα θα είναι ένα σήμα κινδύνου για την ίδια τη δημοκρατία. Οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να αναγνωρίσουν τον κίνδυνο και να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Ίσως η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση δεν θα κρίνει απλά ποιο κόμμα θα κυβερνήσει, αλλά αν η ίδια η δημοκρατική διαδικασία μπορεί να διατηρήσει την αξιοπιστία και τη νομιμοποίησή της στα μάτια των πολιτών.

Ένα νέο 2012;

Μια τεράστια αποχή του 60-70% μπορεί να οδηγήσει και σε έναν πολιτικό σεισμό ανάλογο, ίσως και μεγαλύτερο, εκείνου του Μαΐου του 2012.

Τότε, η οργή για τα μνημόνια και η οικονομική δυσπραγία οδήγησαν σε ένα ιστορικό χαμηλό για τη Νέα Δημοκρατία και σε μια εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος μεταμορφώθηκε από ένα μικρό κόμμα της Αριστεράς σε πρωταγωνιστή του πολιτικού σκηνικού.

Ήταν ένας πολιτικός σεισμός που άλλαξε τους συσχετισμούς και έφερε στην επιφάνεια μια νέα δυναμική. Σήμερα, το κλίμα είναι διαφορετικό, αλλά η δυσαρέσκεια είναι εξίσου έντονη, αν όχι εντονότερη. Και το χειρότερο, δεν πείθει τον κόσμο καμία εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Άρα το «μαύρο παντού» είναι πιο ορατό από ποτέ.