Η Συνταγή της Απαξίωσης

“Δημήτρη μου, οι αναποφάσιστοι δεν δηλώνουν ότι δεν έχουν αποφασίσει. Δηλώνουν την αντίθεση τους σε ότι βλέπουν και βιώνουν σήμερα”. Η παραπάνω φράση ανήκει σε πολιτικό αναλυτή που περιγράφει την σημερινή απαξίωση του πολιτικού συστήματος. Ειδικά στους νέους είναι τεράστια. Και ίσως είναι και ο κυρίαρχος παράγοντας που ένας νέος σήμερα είτε θέλει να φύγει από τη χώρα είτε δεν θέλει να γυρίσει.

Σήμερα οι αναποφάσιστοι και ευρύτερα η “γκρίζα ζώνη” αγγίζουν το 20%. Ένας στους πέντε ψηφοφόρους. Αν υπολογίσουμε ότι ακόμη και σε εκλογικές αναμετρήσεις με 30-40% αποχή δεν υπήρχαν παρόμοια προειδοποιητικά σημάδια, ίσως αυτό το 20% είναι οιωνός ενός πολύ ανησυχητικού μέλλοντος.

Η συνεχιζόμενη απαξίωση του πολιτικού συστήματος (κόμματα, θεσμοί, πρόσωπα) δεν είναι απλή ένδειξη αδιαφορίας, αλλά μια βαθιά αποστροφή που αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατική και κοινωνική συνοχή της χώρας.

Όταν η τσέπη μιλάει, όλα τα άλλα σωπαίνουν

Διαχρονική Μείωση Εμπιστοσύνης

Είμαι 44 ετών. Γεννημένος το 1981. Μεγάλωσα σε μια έντονα πολιτικοποιημένη οικογένεια. Δημοκρατικοί, κοντά στο ΠΑΣΟΚ αλλά όχι κομματικά στελέχη. Ούτε μισή καρέκλα που λένε και ας μοιράζονταν αβέρτα την πρώτη 8ετια. Θυμάμαι να πρωτομαθαίνω σαν προεφηβος τα πολιτικά επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ανδρέα έζησα στην επιστροφή του, στην δικαίωσή του το 1993. Πιο ενεργός επί Σημίτη, πρώτες κάλπες οι ευρωεκλογές το 1999.

Άλλες εποχές το 1990 άλλες σήμερα. Άλλη μανία, άλλο δέσιμο, άλλη πίστη. Η ιδεολογία έπαιζε ρόλο, σήμερα σχεδόν καθόλου.

Τα μνημόνια ήταν μια τεράστια τομή. Μέχρι τότε υπήρχε ένα ακόμη μεγάλο ψήγμα εμπιστοσύνης. Από τότε όλοι φταίνε. Ποιος εμπιστεύεται σήμερα τους πολιτικούς; Οι πολίτες έχουν “χορτάσει” από αόριστες υποσχέσεις και προγράμματα. Πλέον, δεν ψηφίζουν με βάση το “τι θα κάνουν” αλλά με βάση το “ποιους δεν θέλουν” ή με μια κυνική προσδοκία της “λιγότερο κακής” επιλογής.

Ένδειξη αποστροφής

Και μέχρι σήμερα την αύξηση της αποχής την μεταφράζαμε ως αποτέλεσμα αδιαφορίας. Μετά τα Τέμπη παρατηρείται μια ενεργή ένδειξη αποστροφής, μια σιωπηρή διαμαρτυρία κατά της ποιότητας της πολιτικής ζωής και του συστήματος συνολικά.

Τα εκατομμύρια στις πλατείες την επέτειο των Τεμπών, έδωσαν μια στιγμή ανάτασης και ελπίδας. Η ανάγκη για δικαίωση και δικαιοσύνη να οδηγήσει σε κάθαρση και μια νέα πραγματικότητα.

Όμως οι πολιτικοί και πάλι έκαναν το θαύμα τους. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την εικόνα της Βουλής. Ξύλινες συζητήσεις, συχνά προσχηματικές, τυποποιημένες που στερούνται ουσίας ή πραγματικής διάθεσης συνεννόησης.

“Κοκορομαχίες” Χωρίς Ουσία: Αντιπαραθέσεις που κινούνται γύρω από το προσωπικό ή το μικροκομματικό όφελος, αντί για τη λύση των εθνικών προβλημάτων. Αυτές οι άγονες συγκρούσεις, μεταδιδόμενες ζωντανά, εντείνουν την εικόνα ενός ελιτιστικού και αποκομμένου πολιτικού κόσμου.

Άδεια έδρανα σε κρίσιμες συνεδριάσεις που συμβολίζουν την απουσία σεβασμού προς τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και τη νομοθετική διαδικασία.

Η απαξία μιας μεταγραφής

Η Επωδός της Συγκάλυψης

Ακόμα κι αν πολλές φορές υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις η τακτική της αντιπολίτευσης να χρησιμοποιεί τον όρο “συγκάλυψη” ως μόνιμο εργαλείο κριτικής λειτουργεί αντίστροφα στην ελληνική κοινωνία.

Αντί κριτικής, κατηγορίες. Μέχρι και για Εσχάτη Προδοσία. Πώς μετά να σε εμπιστευτεί η πλατιά μάζα των μετριοπαθών όταν εσένα σε απασχολεί να δώσεις “αίμα” στην αρένα; Το κοινό, πλέον αδυνατεί να διακρίνει το πραγματικά σοβαρό από την κομματική ρητορική.

Το κενό θα το γεμίσει ο αντισυστημισμός

Στην πολιτική δεν υπάρχει κενό. Πάντα κάποιος θα το γεμίσει. Και αυτός σήμερα μοιάζει να είναι ο αντισυστημισμός.

Η απουσία εμπιστοσύνης στους παραδοσιακούς θεσμούς αφήνει χώρο για την άνοδο λαϊκιστικών, ακραίων ή αντι-συστημικών μορφωμάτων που προσφέρουν εύκολες, αλλά επικίνδυνες, λύσεις.

Όταν οι πολίτες αισθάνονται ότι το σύστημα είναι διεφθαρμένο ή δυσλειτουργικό, χάνουν το κίνητρο να συμμετέχουν ενεργά, να τηρούν τους νόμους, ή να πιστεύουν στην κοινή προσπάθεια. Αυτό οδηγεί σε ατομισμό και δυσπιστία προς τους άλλους.

Ένα απαξιωμένο πολιτικό σύστημα χάνει τη νομιμοποίηση που απαιτείται για να λάβει δύσκολες, αλλά αναγκαίες, αποφάσεις σε περιόδους κρίσεων (π.χ., οικονομική κρίση, φυσικές καταστροφές, μεταρρυθμίσεις).

Ο πολιτικός μας κόσμος καλείται πρώτιστα να κάνει αυτοκριτική. Να δει κατάματα την αλήθεια και μετά θα βρει την λύση. Όχι στην εύρεση νέων υποσχέσεων, αλλά στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας μέσω της συνέπειας, του σεβασμού στους θεσμούς και της πραγματικής ενασχόλησης με τα προβλήματα αλλά το κυριότερο την καθημερινότητα του πολίτη.

Γιατί σήμερα κανένας μας δεν θεωρεί ότι ξέρουν τι βιώνουμε. Πώς πληρώνουμε τους λογαριασμούς, τι σημαίνει κάθε Σάββατο το σούπερ μάρκετ, πόσο φοβόμαστε το κρύο τον χειμώνα και την στεναχώρια ότι δεν μένει τίποτα στην άκρη να αφήσουμε στα παιδιά μας.

Δίπολο, τρίπολο ή πλήρης κατακερματισμός;