Το φιλοσοφικό βάθος της απόγνωσης: Στοχαστική βουτιά στην ανθρώπινη συνθήκη

Η απελπισία, στον λόγο του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, δεν είναι μια απλή ψυχική κατάσταση. Δεν είναι η στεναχώρια, ούτε το αδιέξοδο της στιγμής.

Είναι ένα θεμελιώδες φιλοσοφικό φαινόμενο, μια αστοχία της ύπαρξης να σταθεί στον εαυτό της, να αντέξει το ίδιο το Είναι. Το δοκίμιο αυτό δεν υπόσχεται λύσεις, ούτε παρηγοριά. Προσφέρει όμως ένα μονοπάτι κατανόησης, το οποίο δεν αποφεύγει τον πόνο, αλλά τον καθιστά απαραίτητο συνοδό της φιλοσοφικής αυτοσυνείδησης.

Το δοκίμιο «Απελπισία – Η υπαρκτική αστοχία του ανθρώπου να Είναι» κινείται σε μια βαθιά υπαρξιακή τροχιά, όπου η ανθρώπινη παρουσία ερευνάται μέσα από το πρίσμα της εσωτερικής της διάσπασης. Ο συγγραφέας, με λόγο αυστηρά δομημένο αλλά διαυγή, ανιχνεύει εκείνο το αόρατο ρήγμα που καθιστά την ανθρώπινη ύπαρξη ατελή ως προς τον εαυτό της. Η κρίση δεν τοποθετείται στις εξωτερικές περιστάσεις, αλλά εντοπίζεται ως ριζική αδυναμία εδραίωσης μιας αυθεντικής σχέσης με το Είναι.

Η μελέτη αποτελεί την αφετηρία μιας φιλοσοφικής τριλογίας, όπου τα αρνητικά πάθη δεν αντιμετωπίζονται ως παρεκκλίσεις, αλλά ως ενδείξεις μιας εντονότερης μεταφυσικής ταλάντωσης. Η απελπισία δεν υποβαθμίζεται σε συναίσθημα· μετατρέπεται σε καθαρό σημαίνον της υπαρξιακής εμπλοκής. Μέσα από αυτή την προοπτική, η αποτυχία μετατρέπεται σε δυνατότητα: το μηδέν ως συνθήκη επανεκκίνησης της σκέψης.

Ο συγγραφικός λόγος ισορροπεί ανάμεσα στη φιλοσοφική εμβάθυνση και την αναστοχαστική εγκράτεια. Η προσέγγιση παραμένει στοχαστική, δίχως να διολισθαίνει στον σχολαστικισμό, και διατηρεί μια λεπτή ενσυναίσθηση, η οποία δεν εξανθρωπίζει την έννοια —τη φωτίζει. Το έργο δεν προσφέρεται για εύκολες καταναλώσεις· απευθύνεται σε εκείνους που προσεγγίζουν το φιλοσοφείν ως εμπειρία και όχι ως διανοητική άσκηση.

Πρόκειται για μια σπάνια συμβολή στον σύγχρονο στοχαστικό διάλογο, που δεν επιδιώκει να καθησυχάσει, αλλά να προκαλέσει. Σε μια εποχή όπου η απελπισία συχνά εκφυλίζεται σε κοινοτοπία, η παρούσα εργασία επαναφέρει τη σημασία της ως αρχέγονη πρόκληση για το ανθρώπινο Είναι.