«Στο θέατρο έχεις την υποστήριξη της ομάδας, ώστε να είσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου» – Η Νατάσσα Δαλιάκα στο TheOpinion

Η ηθοποιός Νατάσσα Δαλιάκα, με αφορμή την παράσταση «Απόλυτη Μαγεία», μιλάει στο TheOpinion και τη Δέσποινα Δαϊλιάνη

13 Μαΐου 2023, 11:31

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Η «Απόλυτη Μαγεία», μια πρωτότυπη παραγωγή devised theatre όπου πρωταγωνιστεί το μεταφυσικό στοιχείο και, ταυτόχρονα, μια συγκινητική και αστεία τελετή αποχαιρετισμού, παρουσιάζεται στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών έως τις 28 Μαΐου.

Βασισμένη στο μυθιστόρημα της Yoko Ogawa «H αστυνομία της μνήμης», η νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ «Απόλυτη Μαγεία», σε δραματουργία Αγγελικής Παπούλια και σκηνοθεσία Χρήστου Πασσαλή και με τους ίδιους να συνυπογράφουν το κείμενο, έκανε πρεμιέρα, χθες, στο Φουαγιέ της ΕΜΣ.

«Είναι η εποχή τέτοια, είναι και ραγδαίες οι αλλαγές. Δεν έχει να κάνει μόνον με το ότι χάνονται πράγματα. Έχει να κάνει και με τις ραγδαίες αλλαγές, από το ένα πράγμα στο άλλο, στο επίπεδο αυτού που ζούμε. Που δεν προλαβαίνεις, σαν ψυχισμός και σαν μυαλό, να το διαχειριστείς», επισημαίνει, μεταξύ άλλων, η ηθοποιός Νατάσσα Δαλιάκα στο TheOpinion, για την παράσταση «Απόλυτη Μαγεία».

Νατάσσα, ρίχνοντας, έτσι, μια ματιά στο βιογραφικό σου διαπιστώνω ότι παραλίγο συνάδελφος κι εσύ, έτσι; Έχεις ασχοληθεί;

Ναι, από το Τμήμα των ΜΜΕ. Όχι με το δημοσιογραφικό κομμάτι, έχω ασχοληθεί περισσότερο με το κομμάτι της επικοινωνιολογίας και της παραγωγής.

Και πώς βρεθήκαμε να μου μιλάς, τώρα, με την ιδιότητα της ηθοποιού; Πώς έγινε η αρχή του ταξιδιού αυτού;

Γεννήθηκα στην Αθήνα, αλλά ζω στη Θεσσαλονίκη πολλά χρόνια. Είμαι, πλέον, Θεσσαλονικιά, θα έλεγε κανείς.

Ξεκίνησα από τη σχολή των ΜΜΕ, η οποία μου φάνηκε -πριν μπω- πάρα πολύ γοητευτική. Και πράγματι ήταν, γιατί κάλυπτε ένα πολύ μεγάλο πεδίο των επιστημών· από πολιτική, επικοινωνία, φιλοσοφία, φιλολογία. Είναι φοβερά ευρύ το πεδίο της, μου άνοιξε τους ορίζοντες θα έλεγα.

Παράλληλα, όσο ήμουν στο πανεπιστήμιο, ασχολούμουν με μια φοιτητική θεατρική ομάδα. Κι εκεί έπαθα μεγάλο «κακό» με το θέατρο. Αυτήν την εποχή τη θυμάμαι με φοβερή αγάπη. Είναι κι αυτή η «έξαψη» που έχεις, που μαθαίνεις το καινούριο. Κι η αθωότητα που το προσεγγίζεις. Μου άρεσε πάρα πολύ και η ομαδική διαδικασία· αυτό που συνεργάζεσαι με τους ανθρώπους και φτιάχνετε όλοι μαζί ένα αποτέλεσμα. Που ανακαλύπτεις, κάθε φορά, καινούρια πράγματα. Που δημιουργείς από το μηδέν. Που όλοι βάζουν ένα λιθαράκι για να φτιαχτεί μια παράσταση. Οπότε, όταν τέλειωσα τις σπουδές, μπήκα κατευθείαν στη δραματική σχολή του Αρμένη. Κι έτσι το θέατρο πήρε πιο επαγγελματικά τον δρόμο του.

Η Θεσσαλονίκη ήρθε πιο μετά. Όταν ήδη δούλευα στον τομέα της παραγωγής, που προανέφερα, πέρασα από μια ακρόαση από την Κάρμεν Ρουγγέρη η οποία, όμως, αφορούσε τη Θεσσαλονίκη. Κι επειδή ήθελα πάρα πολύ να ανέβω τότε και ήθελα να ξεκινήσω κι από κάπου…ήρθα!

Το άλλο μου «σαράκι» ήταν το Τμήμα Θεάτρου, εδώ στη Θεσσαλονίκη. Και έκανα το μεταπτυχιακό μου με κατεύθυνση στη Δραματολογία – Παραστασιολογία. Το οποίο ήταν «αποκάλυψη».

Και το ένα έφερε το άλλο. Αρχικά ήμουν στη Ρουγγέρη. Με κάποιες ομάδες της πόλης. Κι όταν άνοιξαν οι ακροάσεις του Κρατικού, ήρθε κι αυτό.

Μετάνιωσες που έμεινες στη Θεσσαλονίκη; Και το ρωτάω από την άποψη των ευκαιριών. Αιωρείται αυτό το «παράπονο» στον χώρο. Εσύ, όμως, επέλεξες από την Αθήνα να έρθεις εδώ.

Το έκανα σε μια εποχή που είχα πολλή ανάγκη να φύγω από την Αθήνα. Κι, επίσης, ήταν μεγάλο δέλεαρ το Τμήμα Θεάτρου, το οποίο το θεωρώ πολύ «δυνατό χαρτί» της πόλης.

Η πραγματικότητα είναι ότι, όντως, είναι περιορισμένες οι δυνατότητες. Ευτυχώς υπάρχει το Κρατικό Θέατρο, ευτυχώς υπάρχουν και κάποια άλλα θέατρα. Και για έναν άνθρωπο που ξεκινάει, κιόλας, είναι πολύ λογικό να θέλει να φύγει για να μπορέσει να έχει και περισσότερες ευκαιρίες να εργαστεί αλλά και να δει πράγματα. Αυτό είναι κάτι στο οποίο πάσχουμε.

Ευτυχώς υπάρχουν και σημαντικοί θεσμοί, όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Δάσους, τα Δημήτρια, αλλά είναι συγκεκριμένοι μήνες του χρόνου. Όσο περνάει ο καιρός, ενδεχομένως να θες να δοκιμαστείς και στην τηλεόραση, σε κάποια ταινία στον κινηματογράφο κι αναγκαστικά πρέπει να μετακινηθείς.

Φέτος, βέβαια, η «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» έδωσε το «βήμα» σε πολλές νέες θεατρικές ομάδες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους.

Αυτό είναι αλήθεια. Εν τω μεταξύ, αυτήν την περίοδο, συνεργάζομαι με μια θεατρική ομάδα που απαρτίζεται από παιδιά, που έχουν όλοι τελειώσει το Τμήμα Θεάτρου.

Η θεατρική ομάδα λέγεται BLOOM και ετοιμάζουμε μια παράσταση, τους «ΓΙΟΡΤΑΣΤΕΣ», στις 24-25 Μαΐου. Συνεργάζομαι με τα παιδιά στη δραματουργία. Αυτό, όπως και η «Απόλυτη Μαγεία», είναι μια devised παράσταση. Ξεκινάει από την ιδέα της εξερεύνησης του γλεντιού και της εορτής.

Θα ήθελα, όμως, να μου μιλήσεις και για την αφορμή να σε έχουμε, πια, κοντά μας. Αναφέρομαι στη συνεργασία σου με την κυρία Ρουγγέρη, μια προσωπικότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με την παιδική συγγραφή και το παιδικό θέατρο.

Ήταν μια πολύ ωραία συνεργασία. Κράτησε αρκετά χρόνια. Είμαι φοβερά ευγνώμων για αυτήν τη συνάντηση, γιατί έτσι ξεκίνησα να δουλεύω στο θέατρο. Την έχω στην καρδιά μου, με πολλή αγάπη.

Το να περάσει ένας νέος ηθοποιός από το παιδικό θέατρο, είναι κάτι σαν το Αγροτικό που περνάνε οι γιατροί. Το λέω με τη διάθεση του ότι ξεκινάς να μαθαίνεις τη δουλειά· μαθαίνεις τη δουλειά και θέλει πάρα πολύ πειθαρχία και πολλή αγάπη για αυτό που κάνεις.

Καταρχάς, με το «καλημέρα», έρχεσαι αντιμέτωπος με το πιο απαιτητικό και ειλικρινές κοινό: τα παιδιά.

Ναι, ακριβώς. Πραγματικά, θέλει μεγάλη πειθαρχία. Πρέπει να είσαι και σε ετοιμότητα πρωί πρωί. Το σώμα, η φωνή, η συγκέντρωση, όλα στο 100%.

Και είναι και ένα κοινό που, όντως, ποτέ δεν λέει ψέματα. Και, νομίζω, ότι οι άνθρωποι που ασχολούνται γενικώς με το παιδικό θέατρο, έχουν μια πολύ μεγάλη ευθύνη. Το τι περνάμε στα παιδιά, όχι ηθικοπλαστικά, αλλά με τη λογική του ότι ανοίγεις νέους ορίζοντες. Θέτεις θέματα που τα απασχολούν. Νομίζω, δεν ξέρω, είναι μια εποχή αυτή που ζούμε πολύ τραυματική. Δεν ξέρω από ποιο τραύμα προσπαθούμε να πρωτοεπιβιώσουμε.

Σου λείπει, ενδεχομένως, αυτή η τριβή;

Κάνω μάθημα σε παιδιά, κάνω θέατρο σε παιδιά. Ανεβάζουμε και παραστάσεις μαζί. Είμαι σε ένα φροντιστήριο αγγλικών και χρησιμοποιούμε το θέατρο ως μέσο εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας. Απελευθερώνει τα παιδιά, αλλάζει τη σχέση τους με τη γλώσσα. Και βάζει το κομμάτι της φαντασίας και της βιωματικής εμπλοκής μέσα στο κομμάτι της εκμάθησης. Μαθαίνουνε, δηλαδή, και στην πράξη το κομμάτι της γραμματικής, της απεύθυνσης και το αντιμετωπίζουν σαν παιχνίδι.

Από τη στιγμή που συμμετέχει και το σώμα ολόκληρο και η φαντασία, μαθαίνουν αλλιώς. Κι αυτός είναι ένας πολύ φιλικός τρόπος και για παιδιά, που δεν είναι απαραίτητα του «παίρνω το βιβλίο, αποστηθίζω, καταλαβαίνω, πάω παρακάτω». Δεν μαθαίνουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο. Είναι ένα πολύ ωραίο εργαλείο. Και, φυσικά, μην ξεχνάμε ότι είναι και πολύ απολαυστικό. Είναι fun!

Δημιουργείται ένας πολύ ασφαλής τρόπος να πειραματιστεί η ομάδα. Να μπορεί να εκφράσει ο καθένας αυτό που έχει στο κεφάλι του χωρίς να ντρέπεται. Όταν έχεις φτιάξει αυτόν τον ασφαλή χώρο, ο άνθρωπος και, δη, το παιδί, μπορεί να μεγαλουργήσει.

Αυτό ήταν κάτι που με γοήτευε και γενικότερα στο θέατρο. Ότι έχεις την υποστήριξη των άλλων, της ομάδας, ώστε να είσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Στην ιδανική του συνθήκη αυτό είναι. Και βλέπεις μετά πόσο ωραία πράγματα μπορούν να κάνουν. Βλέπω παιδιά να «ανθίζουν». Αυτό το κάνει στον άνθρωπο που ασχολείται, το κάνει και στον άνθρωπο που παρακολουθεί θέατρο. Θεωρώ ότι του δίνει ένα πεδίο ελευθερίας.

Και, τελικά, ποια είναι η «Απόλυτη Μαγεία»;

Υπάρχει η ιδέα από το βιβλίο της Yoko Ogawa, «H αστυνομία της μνήμης», του νησιού από το οποίο εξαφανίζονται διάφορα αντικείμενα, άνθρωποι, ιδέες.

Είμαστε στο στάδιο που συμβαίνουν όλα αυτά και προσπαθούμε να τα κρατήσουμε ζωντανά με έναν τρόπο ή να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει. Να διαχειριστούμε αυτό που γίνεται, να διαχειριστούμε τις εξαφανίσεις. Δεν έχουμε περάσει ακόμη στη λήθη, δεν έχουμε ξεχάσει. Είμαστε στη φάση που θα ξεχάσουμε, που μόλις συνέβη και πώς θα το διαχειριστούμε. Πώς θα το καταλάβουμε. Πώς το περνάμε μέσα μας. Είμαι, δηλαδή, ένας άνθρωπος και από δίπλα μου και από μέσα μου εξαφανίζονται πράγματα, άνθρωποι, ιδέες, όνειρα. Τι κάνω σε αυτήν την περίπτωση; Είναι, αυτό που λέμε, διαχείριση του τραύματος.

Έρχεται η παράσταση, λοιπόν, και ασχολείται με πιο ειδικά πράγματα της καθημερινότητας. Εξαφανίστηκαν τα φρούτα. Εξαφανίστηκαν τα τριαντάφυλλα. Εξαφανίστηκαν οι τρομπέτες. Είναι πολύ σημαντικά τα καθημερινά, πρακτικά πράγματα που εξαφανίζονται από τις ζωές μας. Μετά, περνάμε και σε πιο βαθιές, πιο συναισθηματικές καταστάσεις. Μεγαλώνοντας, συνειδητοποιούμε ότι χάνουμε, λίγο λίγο, κομμάτια από τις παιδικές μας αναμνήσεις. Ξεθωριάζουν οι μνήμες. Αυτό, τι αφήνει μέσα σου; Το πιο σημαντικό κομμάτι; Οι άνθρωποι που χάνονται από τη ζωή σου. Κι όταν χάνονται, που πάνε; Είναι το κομμάτι της απώλειας, του θανάτου αλλά και του ότι με έναν άνθρωπο, κάποτε, έκανες παρέα. Εξαφανίστηκε. Τι γίνεται μετά; Πότε εσύ αρχίζεις να τον ξεχνάς αυτόν τον άνθρωπο; Τι σημαίνει αυτό για ‘σένα; Και πώς το διαχειρίζεσαι; Είναι εύκολο για τους ανθρώπους να πούμε ότι η ζωή προχωράει; Ή όχι; Δεν νομίζω ότι είναι τόσο εύκολο. Γι’ αυτό έχουμε κι όλα αυτά τα εργαλεία, για να προσπαθούμε να το διαχειριζόμαστε το τραύμα.

Το ίδιο κάνει και η παράσταση. Είναι μια μεγάλη τελετή. Είναι μια σειρά από τελετές που προσπαθούν, κάπως, να ανακαλέσουν στη μνήμη αυτά που χάθηκαν και ζητούν απαντήσεις. Ή ζητούν και τη συμπαράσταση μιας ομάδας, τη συμπαράσταση άλλων ανθρώπων, ώστε να κάνουν μεταξύ τους ερωτήσεις και να νοηματοδοτήσουν αυτό που συμβαίνει. Είναι όλα αυτά τα πράγματα που χάνουμε και προσπαθούμε να ξαναδώσουμε νόημα στον κόσμο που ζούμε. Έχει ένα κομμάτι λύπης αυτό, μεγάλο. Αλλά έχει και μια συνεχή προσπάθεια για ελπίδα.

Σε προσωπικό επίπεδο, το βίωσες πιο έντονα; Να σε βάλει σε περαιτέρω σκέψεις, που, ίσως, η καθημερινότητα να μη σου επέτρεπε να εμβαθύνεις σε αυτές;

Ναι. Γιατί, ακριβώς, όπως λες, η καθημερινότητα δεν σε αφήνει να εμβαθύνεις σε αυτές τις σκέψεις. Ή βρίσκουμε δικαιολογία στην καθημερινότητα να μην σκεφτούμε πιο βαθιά τα πράγματα που συμβαίνουν.

Το να βρίσκεσαι σε αυτήν τη θεατρική συνθήκη και να ασχολείσαι με τη διαχείριση της απώλειας, με τα κομμάτια μας που χάνονται -όποια κι αν είναι αυτά- υπάρχει μια παύση από τον υπόλοιπο κόσμο γύρω, μια συγκέντρωση σε αυτό και, αναγκαστικά, έρχεσαι αντιμέτωπος με αυτά τα πράγματα. Μου το δημιούργησε αυτό. Και μου το δημιουργεί και σε ανύποπτες στιγμές μέσα στην παράσταση. Με επισκέπτονται, δηλαδή, πράγματα από αυτά που λέγονται κι από την ησυχία που υπάρχει σε στιγμές μέσα στο έργο.

Υπάρχουν πυρηνικές ερωτήσεις που απασχολούν όλους μας. Αυτό που επαναλαμβάνεται, κατά κάποιον τρόπο, σαν επωδός, είναι ότι «Θα μας βρει η ευτυχία»; «Θα μπορέσουν οι άνθρωποι να είναι ευτυχισμένοι με αυτά που συμβαίνουν, σε πείσμα όλων αυτών»; Ή η επιβεβαίωση που ζητάς, αν έχεις ανθρώπους γύρω σου. Ή προσπαθείς να καταλάβεις γιατί υπάρχει φόβος, γιατί υπάρχει αγωνία. Είναι δικές σου ερωτήσεις αυτές και αυτό είναι κομμάτι του θεάτρου της επινόησης. Υπάρχει η ιδέα, το κείμενο της Αγγελικής Παπούλια και του Χρήστου Πασσαλή, αλλά φέρνουν και οι performers μέσα σε αυτό τα δικά τους πράγματα.

Εμένα αυτό που μου αρέσει πολύ είναι ότι η παράσταση είναι, ταυτόχρονα, και μια εξωθεατρική συνθήκη, είναι και μια τελετή. Ξεκινάει με έναν διαλογισμό· μπαίνει ο θεατής μέσα και τον βάζουμε σε μία συνθήκη να ηρεμήσει, να χαλαρώσει, να αρχίσει να μπαίνει σε ένα δικό του σύμπαν και σε ένα δικό μας, το οποίο θα το φτιάξουμε όλοι μαζί και θα κάνουμε αυτήν τη διαδρομή παρέα. Και με πολύ αστεία στοιχεία και με στοιχεία θρίλερ, παράλληλα. Γιατί, μην ξεχνάμε, ότι στην παράσταση καλούμε και κάποια πνεύματα ανθρώπων που έχουν εξαφανιστεί. Οπότε, γίνεται ένα roller coaster περίεργο. Θέλουμε να το περάσουμε όλοι μαζί αυτό. Δεν θα σου δοθούν οι απαντήσεις, απλώς θα συμπλεύσουμε μαζί.

Γι’ αυτό κι είχε λείψει το θέατρο και ο κόσμος πάει μετά μανίας θέατρο. Υπάρχει μια «συνενοχή», είμαστε εδώ παρέα και το περνάμε.

Εσύ, ως Νατάσσα, ποια απώλεια δεν μπορείς να διαχειριστείς;

Γενικά, είμαι άνθρωπος που έχω μια δυσκολία στην αλλαγή, στη μετάβαση από τη μία κατάσταση στην άλλη. Κι επειδή δένομαι πάρα πολύ και με ανθρώπους και με αντικείμενα, με δυσκολεύει το κομμάτι της εξαφάνισης. Είτε δεν υφίσταται πια μια φιλική σχέση πολύ αγαπημένη είτε ένα κομμάτι της παιδικής ηλικίας, ένα αντικείμενο που χρησιμοποιούσα, με «σοκάρει».

Ένα από τα κομμάτια που με δυσκόλεψαν πολύ, μεγαλώνοντας –δεν θα μιλήσω για απώλεια προσώπου λόγω θανάτου- είναι η φιλία. Είχα μια πολύ αγαπημένη παρέα από φίλες κολλητές, οι οποίες ήμασταν μαζί για πάρα πολλά χρονιά. Προσδιορίσαμε η μία την άλλη. Με τα χρόνια, διασκορπιστήκαμε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Αλλάξαμε πόλεις και χώρες, επειδή αλλάξαμε δουλειές. Ήρθαν κι άλλα πράγματα μετά, οικογενειακές υποχρεώσεις. Απομακρυνθήκαμε. Όχι επειδή το θέλαμε, τα έφερε η ζωή. Συναντιόμαστε, πια, αραιά και που, με προσπάθεια μεγάλη. Όταν άρχισε να διακόπτεται αυτήν η φιλική σχέση, έχασα ένα κομμάτι του εαυτού μου. Έχασα ένα πολύ σημαντικό καθρέφτη κι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι αγάπης, στήριξης και αυτοπροσδιορισμού. Και, πραγματικά, ένιωσα –το ένιωθα για πολλά χρόνια- ότι έχασα ένα κομμάτι του εαυτού μου.

Μου πήρε πάρα πολύ καιρό για να το διαχειριστώ και να περάσω σε ένα επόμενο επίπεδο ενηλικίωσης. Οι εφηβικές και νεανικές μου φιλίες που χάθηκαν, μου κόστισαν πάρα πολύ. Σχεδόν έπρεπε να ξαναβρώ το ποια είμαι.