H αέναη υπόσχεση της δημοκρατίας

Το έργο αυτό δεν είναι απλώς μια συμβολή στη μελέτη του Derrida, αλλά μια γέφυρα ανάμεσα στη φιλοσοφία και στην καθημερινή πολιτική αγωνία.

Το έργο του Σπύρου Μακρή «Jacques Derrida: Φαντάσματα του Πολιτικού και Ελευσόμενη Δημοκρατία – Τέσσερις Αναγνωστικές Δοκιμές» συνιστά μια προσεκτικά δομημένη μελέτη πάνω στη σχέση της αποδόμησης με το πολιτικό πεδίο. Ο συγγραφέας αξιοποιεί τη σκέψη του Ντεριντά όχι ως απλή φιλοσοφική αναφορά, αλλά ως αφετηρία για έναν ουσιαστικό διάλογο γύρω από ζητήματα που αγγίζουν τον σύγχρονο κόσμο, την ανοιχτότητα απέναντι στον Άλλον, την ευθύνη της μνήμης, την πολιτική διάσταση της φιλοξενίας και την υπόσχεση μιας δημοκρατίας που παραμένει πάντοτε ανοιχτή και απροσδιόριστη.

Η έννοια του «φαντάσματος» λειτουργεί ως ισχυρός συμβολισμός: οι ιδέες, οι φίλοι και οι νεκροί στοχαστές δεν ανήκουν οριστικά στο παρελθόν, αλλά επιστρέφουν και απαιτούν να ιδωθούν ξανά, να αντιμετωπιστούν με ευθύνη. Η φαντασματολογία, όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο, δεν συνιστά μελαγχολική άσκηση μνήμης, αλλά αναδεικνύεται ως κινητήρια δύναμη για μια πολιτική που αναγνωρίζει το ανολοκλήρωτο, το ασταθές, το «ερχόμενο». Η δημοκρατία περιγράφεται ως υπόσχεση που δεν εκπληρώνεται ποτέ πλήρως· παραμένει διαρκώς σε αναβολή, διαρκώς ανοιχτή και αδιάκοπα απαιτητική.

Ο Σπύρος Μακρής κατορθώνει να φωτίσει με γλαφυρότητα το παράδοξο του Derrida: η αποδόμηση, αντί να ακυρώνει τη δυνατότητα του πολιτικού, γίνεται η ίδια πράξη υπευθυνότητας, αναζήτηση δικαιοσύνης, κίνηση προς το άγνωστο. Με πυκνό αλλά διαυγές λόγο, το βιβλίο μεταφέρει στον αναγνώστη την αίσθηση ότι η δημοκρατία δεν είναι ένα δεδομένο καθεστώς, αλλά μια διαρκής διαδικασία, ένα κάλεσμα για κριτική εγρήγορση και δημιουργική πράξη. Έτσι, η ανάγνωση δεν περιορίζεται σε ακαδημαϊκό σχολιασμό αλλά μετατρέπεται σε υπαρξιακή εμπειρία, σε πρόσκληση για στοχασμό πάνω στην ίδια τη συνθήκη του πολιτικού βίου.

Το έργο αυτό δεν είναι απλώς μια συμβολή στη μελέτη του Derrida, αλλά μια γέφυρα ανάμεσα στη φιλοσοφία και στην καθημερινή πολιτική αγωνία. Είναι μια υπενθύμιση ότι η ελευθερία και η δικαιοσύνη δεν κατοχυρώνονται ποτέ οριστικά, αλλά πρέπει διαρκώς να επανεφευρίσκονται, να διεκδικούνται, να επινοούνται εκ νέου. Μέσα από τις σελίδες του Σπύρου Μακρή, η αποδόμηση μετατρέπεται σε κίνητρο ζωής: μια φιλία με το αβέβαιο, μια εναλλακτική στο διαφορετικό, μια εμπιστοσύνη στην ατελή, αλλά γι’ αυτό ζωντανή, δημοκρατία.